kontakt:
redakcjaeko.org.pl
redakcjaeko.org.pl
Negocjacji polsko-czeskich końca nie widać. Tymczasem strona polska cały czas wrzuca „przełomowe” argumenty, które miałyby wykazać nieczyste zamiary Czechów. Najpierw rząd przypomniał sobie o niemieckiej kopalni Jaenschwalde, należącej do czeskiego operatora EPH, która osuszać ma polską gminę Brody – ani słowa jednak nie padło o wcześniejszych, wieloletnich protestach ekologów z niemieckiej i polskiej strony. Teraz okazuje się, że Czesi „podkopują nam dołki” w starym, spornym regionie Zaolzia w Stonawie. Działa tam kopalnia węgla kamiennego, która według strony polskiej ma pracować bez przeprowadzenia konsultacji transgranicznych. Sprawa jest już komentowana w mediach - temat podjęła m.in. Barbara Oksińska, która pisze, że „Polska wytyka Czechom, że ich przygraniczna kopalnia ČSM kontynuuje działalność bez ponownych transgranicznych konsultacji środowiskowych i bez uwzględnienia uwag polskiej strony. To może podważyć wiarygodność czeskiego rządu w postępowaniu przed Trybunałem Sprawiedliwości UE i skłonić go do szybkiego podpisania porozumienia z Polską.”
Sprawa została przeanalizowana przez prawników zajmujących się konfliktami wokół węgla brunatnego i kamiennego. Hubert Smoliński, prawnik Fundacji Frank Bold pisze: — Kopalnia węgla kamiennego ČSM do 2020 roku prowadziła działalność na podstawie koncesji poprzedzonej oceną oddziaływania na środowisko wraz ze stosownymi konsultacjami transgranicznymi [1]. 30 grudnia 2021 roku przedłużono jednorazowo decyzję środowiskową na okres 5 lat tj. do końca 2026 roku. W międzyczasie podjęto decyzję, że ČSM ma działać wyłącznie do 2022 roku, a jej zamknięcie odbędzie się na podstawie decyzji ustalającej środowiskowe uwarunkowania likwidacji. PGE w Turowie uzyskało z kolei przedłużenie koncesji do 2026 roku bez decyzji środowiskowej i rzetelnie przeprowadzonych konsultacji transgranicznych oraz planuje zakończyć wydobycie dopiero w 2044 roku. Także koncesja wydłużająca okres działalności kopalni Turów do 2044 roku została wydana bez ostatecznej decyzji środowiskowej. Wydana przez RDOŚ w 2020 roku decyzja środowiskowa została zaskarżona, a postępowanie nie zostało rozstrzygnięte. Decyzja ta zatem nie powinna służyć do wydania koncesji z uwagi na toczący się proces odwoławczy przed GDOŚ. Z uwagi na fakt, że decyzja może zostać uchylona (jako niezgodna z prawem) istnieje ryzyko prowadzenia wydobycia bez decyzji środowiskowej ( podkreślenie Redakcja)
Strona polska zaprzecza, aby stan faktyczny miał właśnie taką postać. W czasie, kiedy negocjacje były już prawie zakończone, PGE wydało komunikat, że kopalnia działa zgodnie z prawem. Tym samym koncern i rząd podważa nie tylko opinię TSUE ale też zastrzeżenia Czechów. PGE twierdzi niezgodnie z prawdą: „Kopalnia Turów rozpoczęła starania o przedłużenie koncesji już w 2015 roku, występując z wnioskiem o wydanie decyzji środowiskowej, która była podstawą do jej dalszego działania zgodnie z przepisami polskiego i europejskiego prawa. W toku tych starań na bardzo szeroka skalę zostały przeprowadzone konsultacje transgraniczne z Czechami i Niemcami w ramach oceny oddziaływania na środowisko.”Kara za niezastosowanie postanowienia TSUE w połowie 25 stycznia 2022r wynosiła 294 mln zł. – zegar kar
Według Bloomberga blokada funduszy dla Polski może nastąpić już w najbliższych dniach. Tym razem chodzi jednak o potrącenie orzeczonych kar z wypłat budżetowych, a nie Krajowego Planu Odbudowy, którego KE jeszcze nie zatwierdziła. Naliczana kwota przekroczyła już 63 mln euro. Właśnie o taką sumę może zostać pomniejszona kwota ok. 137 mld euro przysługująca Polsce w ramach wieloletniego budżetu UE na lata 2021-2027.
Od kilku tygodni w prasie, radiu i telewizji nadawca publiczny oraz koncerny energetyczne ogłaszają, że winnym podwyżek cen energii ma być europejski system handlu emisjami EU ETS. Mało kto jednak wie, że pieniądze z ETS wspierają budżet państwa członkowskiego, też Polski, a środki powinny być przeznaczone na transformację. Nawet jeśli region pieniędzy nie dostanie z FST, ze względu na dotychczasowy brak daty końca wydobycia, to wciąż ma szansę na rozwój dzięki wsparciu z innych funduszy unijnych, takich jak Fundusz Modernizacyjny, którego źródłem są pieniądze z uprawnień do emisji CO2. Niestety nie wiadomo na co poszły pieniądze, która dzięki EU ETS pozyskała Polska.
W styczniu z „Zagrodzie Kołodzieja”, czyli przeniesionym z Wigańcic Żytawskich dużym domu przysłupowym, odbyła się wyjątkowa konferencja zrzeszająca organizacje ekologiczne, zajmujące się ochroną zabytków oraz specjalistów pracujących w miejscach transformacji. Rozmawialiśmy o możliwościach „rozwoju” Łużyc w i po procesie odchodzenie od węgla na bazie dziedzictwa kulturowego. Zapis konferencji, program oraz listę prelegentów znajdziecie tutaj:
http://eko.org.pl/index_news.php?dzial=2&kat=20&art=2550
Marek Sztark mówił o ludziach opiekujących się zabytkami, że to właśnie ich upór i potencjał w wielu miejscach uruchamiał zainteresowanie skarbami architektury mieszkańców. Podkreślał też wyjątkowość powiatu zgorzeleckiego pod względem bogactwa architektury przysłupowej i przemysłowej.
Gordian Meyer-Plath z Ministerstwa Nauki, Kultury i Turystyki Wolnego Kraju Saksonia w wykładzie Ochrona zasobów i kultury przemysłowej w rejonach po-górniczych Saksonii opowiadał o programie wsparcia dla kultury przemysłowej i architektury w Brandenburgii i Saksonii ze środków na transformację regionów pogórniczych.
Prof. dr hab. inż. Magdalena Żmudzińska-Nowak, dr inż. Elżbieta Rdzawska z Politechniki Śląskiej, opowiadały o Wigancicach Żytawskich, które już dzisiaj są przykładem tego, jak wizja mieszkańców we współpracy z naukowcami sprzyja tworzeniu atrakcji turystycznych.
Prof. Krystyna Dziubacka podczas debaty przypominała o praktykach studentów z UWr w Bogatyni i Opolnie i o ich reakcjach na piękno miejsca, którego nie dostrzegają mieszkańcy. Jej zdaniem wynika to jednak z wieloletniego zaniedbania przez władze i ośrodki edukacji pod względem promocji własnego regionu i podnoszenia jakości życia.
Dr Kamila Kamińska doceniła przygraniczny charakter tego regionu, co może w przyszłości ułatwić pozyskiwanie środków, właśnie ze względu na kwestie transgraniczne.
Dr Maciej Zathey przypominał, że przyszłość zawsze kreuje się już dzisiaj dzięki ludziom na miejscu, szczególnie tym najbardziej kreatywnym i odpowiedzialnym. Region będzie musiał zadbać o to, aby ich tutaj zatrzymać. Edukacja szkolna i wyższa będzie potrzebna w procesie transformacji, gdyż musimy wykształcić zawody, które pozwolą być i rozwijać się regionowi między Wrocławiem a Dreznem.
Relacja:
Worek turoszowski na terenie Górnych Łużyc to miejsce kojarzące się z węglem i monopolem zatrudnienia przemysłu energetycznego. Tymczasem region bogatyńsko- zgorzelecki przez setki lat związany był też z przemysłem włókienniczym. Po tkaczach i przemyśle z tym związanym zostały dzisiaj nie tylko domy przysłupowe zlokalizowane głównie nad rzekami, ale też pałace czy same fabryki. W latach 80 tych było tu w tym przemyśle 18 tys. miejsc pracy. Wiele zabytków kultury przemysłowej w latach 90 tych jak np. Bogatyńskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Doltex” zostały zniszczone, a krosna sprzedane. Pamięć o tym ginie. Taka historyczna i kulturoznawcza analiza jest potrzebna na etapie wyznaczania kierunków transformacji. Do nich z pewnością należeć też będzie opracowanie kierunków kształcenia dla przyszłych miejsc pracy w regionie.
Wydaje się, że w regionach odkrywkowych to właśnie szkoły są miejscami, gdzie widać „jaskółki zmiany”. W zagłębiu konińskim szkoły od dawna uczą technologii odnawialnych
W sobotę 15 stycznia br. w Bogatyni odbył się protest czeskich, niemieckich i polskich aktywistów. Skandowano hasła o konieczności szybszego zamknięcia kopalni Turów oraz sprawiedliwej transformacji regionu. Ponieważ sytuacja w regionie jest napięta, tylko nieliczni odważyli się na udział w tej akcji. Z całkiem prawdopodobnej konfrontacji z aktywistami związanymi z ruchem Extension Rebelion(XR) wycofały się we wspólnym oświadczeniu związki zawodowe działające w spółce PGE. Czekamy, kolejne długie miesiące na zakończenie negocjacji z Czechami, których efektem będzie dwustronna umowa międzyrządowa.
Relacja na FB TV Bogatynia
Tomasz Waśniewski: „Nie bez obaw o spokojny przebieg wydarzenia - pamiętamy z jaką agresja spotkaliśmy się sami jako organizacje pozarządowe się ze strony związkowców latem 2020 r. podczas pokojowego protestu na Trójstyku - udałem się w sobotnie przedpołudnie na miejsce spotkania protestujących aktywistów z Czech, Polski, Niemiec, a nawet Austrii tj. na skraj odkrywki w okolicach Białopola, blisko granicy w Sieniawce. Szczęśliwie, wraz z liczną grupą częściowo mało życzliwie nastawionych mediów, byłem świadkiem spokojnego protestu aktywistów, którego głównym przesłaniem było hasło: "Nie dajcie się oszukać węgiel nie ma przyszłości !". Wystąpienia, w trzech językach, były bardzo powściągliwe i niekonfrontacyjne - dotyczyły klimatu, końca węgla, sprawiedliwej transformacji regionu, konieczności dialogu oraz winy polskich władz i spółki PGE powodujących swoimi działaniami (lub ich brakiem) eskalację konfliktu z mieszkańcami Czech, pokrzywdzonymi przez eksploatację węgla brunatnego po polskiej stronie. Aktywiści w pokojowym marszu pokonali następnie blisko 9 km trasę do centrum Bogatyni by przed Urzędem Miasta ponownie wezwać do szybszego zamknięcia kopalni Turów i sprawiedliwej transformacji”.
W 2021, w efekcie pleneru w Opolnie-Zdroju, powstał Kalendarz bezdni na rok 2022, 2033, 2039 – przyda się w oczekiwaniu na proces transformacji Turowa i regionu bogatyńsko-zgorzeleckiego. Będziemy mogli się też przekonać, na ile temat „zagospodarowania wielkiej dziury” będzie dręczył mieszkańców w najbliższych latach.
Okazuje się, że także w Niemczech powstał kalendarz „antyodkrywkowy” na rok 2022 stworzony przez „Alle Doerfer bleiben“. Zamieszczono w nim najważniejsze „historyczne” osiągnięcia ruchu, którego celem jest ocalenie wsi przed zniszczeniem przez odkrywkę Garzweiler. Teraz kiedy data odejścia od węgla w Niemczech została zmieniona na 2030 r. możemy być pełni nadziei, że uda się ocalić te pamiętające średniowiecze miejscowości w Nadrenii Północnej-Westfalii. Koncerny energetyczne w Polsce i Niemczech są podobne- nie zajmują się ochroną zabytków, ale liczy się dla nich każda tona węgla zakopanego pod ziemią. Czujność wciąż jest ważna
Kalendarz niemiecki:
| Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) marzec 2025 |
| Energia kobiet w transformacji regionu zgorzeleckiego vol. 2 |
| Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) luty (...) |
| Chcą przyznać osobowość Odrze, żeby ją chronić. Jest (...) |
| 1.5 dla OPP |
| Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) |
| Sąd rozstrzyga: prace regulacyjne na Odrze wykonano nielegalnie |
| prof. Jan Popczyk: Trzy fale elektroprosumeryzmu |
| Jean Gadrey: Pogodzić przemysł z przyrodą |
| Jak wyłączyć ziemię z obwodu łowieckiego i zakazać (...) |
| Bez mokradeł nie zatrzymamy klimatycznej katastrofy |
| Zielony Ład dla Polski [rozmowa] |
| We Can't Undo This |
| Robi się naprawdę gorąco |
Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
