Pod Prąd

maj 2021

Maj był intensywny w przypadku odkrywki Turów - jak chyba nigdy wcześniej. Koalicjanci RTON prawie nie wychodzili z konferencji prasowych czy studiów nagraniowych. Najpierw okazało się, że region nie dostanie środków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, po tym jak Minister Klimatu wydał koncesję na wydobycie do 2044 r. Potem został oddany do użytku nowy 500 MW blok w Turowie – po prawie rocznym poślizgu i przy cenie za emisję tony CO2 50 euro. Następnie zapadł wyrok TSUE, którego chyba nikt się nie spodziewał – sąd nakazał zastosowanie środka tymczasowego, czyli wstrzymania wydobycia w Turowie do czasu ogłoszenia wyroku TSUE dotyczącego naruszeń unijnych dyrektyw. To wywołało lawinę reakcji począwszy od związków zawodowych, poprzez burmistrzów, starostów, marszałka województwa i odpowiednich ministerstw oraz Premiera. Po raz pierwszy w zasadzie krytyka kierowana była nie pod adresem ekologów, tylko głównego winowajcy tego zamieszania – rządu polskiego oraz koncernu PGE. Na razie negocjacje trwają, a praca w kopalni nie została przerwana. Wiemy, że warunki, jakie stawiają Polsce Czechy są dzisiaj zdecydowanie ostrzejsze niż jeszcze rok temu. Będziemy płacić co najmniej 45 mln euro za brak wody w Czechach, za ekrany ochronne, pompy i suszę. Co dalej z elektrownią i kopalnią w Turowie?
https://300gospodarka.pl/300klimat/kopalnia-wegla-brunatnego-turow-wyrok-tsue-morawiecki-co-dalej?fbclid=IwAR0Ya4zMqv7H7JKcCPXshfweoqIApZh-yNEKP2sDoTPghBkIFdtGt0Ep3kQ

Po ogłoszeniu przez TSUE zastosowania środka tymczasowego Polska musiała się zmierzyć z pytaniem, co to w ogóle oznacza. Nikt się tego tak naprawdę nie spodziewał. Rząd nieudolnie prowadził negocjacje z Czechami, ogłosił nawet ich koniec, kiedy politycy dopiero usiedli do stołu. Polscy posłowie zainteresowani są dalszym przebiegiem sytuacji. Prawnicy wyjaśniają co oznacza ten wyrok, ekolodzy z kolei podkreślają kontekst – ceny emisji CO2 czy problemy z ubezpieczeniem kompleksu. Turów przestał być branżowym tematem. Interesują się nim Polacy od Wrocławia, przez Kraków czy Warszawę. Turów to kolejna wizytówka Polski, a do Bogatyni cały czas przyjeżdżają dziennikarze z całego świata – ostatnio miasto odwiedził nawet New York Times
Podczas konferencji prasowej organizowanej przez RTON i EKO-UNIĘ padły słowa:

Jawna odmowa wykonania orzeczenia TSUE może podawać w wątpliwość wykonanie przyszłej umowy między Polską a Czechami – komentuje Dominika Bobek, radczyni prawna z Fundacji Frank Bold.
Kuba Gogolewski z Fundacji „Rozwój Tak-Odkrywki Nie”, uważa, że wzrost kosztu kapitału i ubezpieczenia wraz z rosnącymi cenami uprawnień do emisji CO2 doprowadzą do zamknięcia elektrowni i kopalni Turów najpóźniej w 2030 roku.
- Doraźne zasypanie 200 milionami złotych konfliktu z Czechami nie załatwia problemu wytwarzania energii z coraz bardziej nieopłacalnego węgla – stwierdza Radosław Gawlik, prezes Stowarzyszenia Ekologicznego EKO-UNIA.

To było ponad rok temu, kiedy redaktor Karolina Kijek zawitała do biura EKO-UNII i wypytywała nas o szczegóły i niuanse dotyczące sytuacji społecznej wokół Turowa.
„Kurczak żywcem skubany” – chyba nie można lepiej ocenić sytuacji Opolna-Zdroju. Teraz kolejny reportaż, który doczekał się nagrody  Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej im. Tadeusza Mazowieckiego. Gratulujemy!

To było wydarzenie na skalę Europy – bo w zasadzie na całym kontynencie system energetyczny „odczuł” nagłe wyłączenie 3900 MW! W wyniku zadziałania zabezpieczeń elektrycznych na stacji rozdzielczej w Rogowcu, należącej do Polskich Sieci Elektroenergetycznych, nastąpiło awaryjne wyłączenie 10 bloków energetycznych w Elektrowni Bełchatów o łącznej mocy około 3900 MW – podała PGE GiEK. Awaria najprawdopodobniej wynikała z „błędu ludzkiego” nie tyle w elektrowni co w PSE. Nie mniej niemożliwe okazało się możliwe – bezpieczeństwo energetyczne kraju może być zbilansowane przez inne, także zagraniczne źródła. Sytuacja pokazała jednak, że energia czerpana w sytuacji awaryjnej z zagranicy staje się bardzo droga. Siłą rzeczy awaria „W Bełchatowie” wywołała debatę dotyczącą bezpieczeństwa energetycznego kraju i tego ile Polaków kosztuje energia elektryczna produkowana z węgla.

W maju zapadło ważne orzeczenie sądu. W procesie Client Earth Prawnicy dla Ziemi przeciwko polskiej spółce akcyjnej Enea produkującej energię elektryczną wykazano, że, poddając głosowaniu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy Enei realizację elektrowni na węgiel kamienny Ostrołęki C, zarząd nie posiadał informacji co do rentowności projektu, który do momentu porzucenia pochłonął ok. 1,5 miliarda złotych.
Tak się w Polsce planuje energetykę. Kiedy podobne rewelacje w sprawie Turowa? Gdyby nie blok energetyczny właśnie oddany do użytku za ponad 4 mld zł, sytuacja byłaby zupełnie inna.

9 maja 2011 roku w Lubinie (dolnośląskie) z inicjatywy Społecznego Komitetu „STOP Odkrywce” oraz Stowarzyszenia Ekologicznego „EKO-UNIA” odbyło się zebranie założycielskie Ogólnopolskiej Koalicji na rzecz powstrzymania planów budowy nowych kopalni węgla brunatnego,pod nazwą „Rozwój TAK – Odkrywki NIE”. Jej przewodniczącą została śp. Irena Rogowska (wójt gmin Lubin).   Minęła dekada, a Koalicja „Rozwój TAK – Odkrywki NIE” wciąż działa, jednocząc w słusznej sprawie organizacje pozarządowe, naukowców, ekspertów, samorządowców, aktywistów i zwykłych obywateli. Jej unikalna formułą jest lą. zaangażowanie setek często anonimowych osób w regionach zagrożonych budową odkrywek  lub pokrzywdzonych przez istniejące kopalnie sprawiło, że od momentu jej powstania w Polsce nie otwarto żadnej nowej kopalni odkrywkowej węgla brunatnego. To największy z licznych sukcesów autentycznego, oddolnego ruchu obywatelskiego jakim jest Koalicja. Więcej na temat kulis powstania naszej Koalicji, jej twórców, aktywnych członków oraz obecnych wyzwań wraz z komentarzami  znajdą Państwo na stronie Fundacji „RT-ON”.

Komentowaliśmy już artykuły czy argumenty, jakoby za konfliktem w Turowie stały czeskie kopalnie, które chciały rzekomo wozić czeski węgiel górami do Turowa. Teraz ten sam autor udziela głosu Niemcom i Czechom i okazuje się, że te plany wożenia do Turowa węgla z Niemiec są jednak „bez sensu”. W artykule podane są też daty odejścia od spalania węgla w Niemczech oraz plany zamknięcia odkrywek. Mowa jest też o zmianie daty odejścia od węgla 2038 na wcześniejszą. Dziękujemy za sprostowanie.

EKO-UNIA już po raz drugi jest partnerem konferencji na UWR w Instytucie Kulturoznawstwa. W czerwcu będziemy rozmawiać o modelach rozwoju, wzrostu, dewzrostu w kontekście katastrofy klimatycznej i wymierania. W tym roku interesują nas konkrety - operacjonalizacje i projektowanie rozwiązań. Zapraszamy na intensywne 3 dni online - od 9 do 11 czerwca. Oczywiście można wysłuchać tylko niektórych wystąpień. 10 czerwca aż dwa wystąpienia dotyczące odkrywek, do tego debata z prezydentem Szełemejem oraz wprowadzenie do tematyki Bauhausu i transformacji

Już od 7 czerwca w Opolnie-Zdroju rozpoczyna się pierwsza rezydencja 50 jubileuszu pleneru Ziemia Zgorzelecka 71. Organizatorem jest ASP Wrocław oraz Muzeum Współczesne Wrocław. 12 czerwca w sobotę odbędzie się spotkanie z mieszkańcami z pokazem zdjęć pleneru 1971 oraz wykładem dr Magdaleny Worłowskiej z Krakowa, która specjalizuje się w plenerach artystycznych lat 70-tych w Polsce.

Więcej informacji wkrótce