Pod Prąd

Informator Koalicji Rozwój Tak - Odkrywki Nie
sierpień-wrzesień 2020

W niedzielę 30 sierpnia odbył się protest ekologów i mieszkańców w sprawie kopalni Turów. Hasłem wiodącym było „Pragnienie sprawiedliwości” - coś czego domagają się sąsiedzi kopalni z Czech i Niemiec, ale też mieszkańcy Polski, którzy są poszkodowani pracą kopalni Turów, szczególnie z tytułu gospodarki wodnej. Mieszkańcy i władze regionu zdają sobie sprawę, że PGE i węgiel brunatny stanowią podstawę zatrudnienia w powiecie zgorzeleckim. Wiedzą, że miasto Bogatynia boryka się z problemem przestępczości zorganizowanej, wielkim zadłużeniem a ostatnia- sytuacja „bezkrólewia”, kiedy z nieznanych przyczyn zrezygnował ze stanowiska burmistrz miasta, nie napawa nadzieją.

W niedzielę słychać było głównie wyzwiska, ale już wywiady dziennikarskie były bardziej wyważone. Miejsca pracy powracały cały czas: „Jak kopalnia padnie nie będzie tu nic. Przestępczość, będą ludzi zabijać na ulicach”. „Nie można gwałtownie zamykać kopalni, bo cały region jest od niej zależny”, „Niech organizacje ekologiczne zrozumieją, że po pierwsze kopalnia nie wpływa na wodę w Czechach, a po drugie, że pracownicy są zdeterminowani i nie oddają kopalni”.
Ze strony organizatorów mowa była o konieczności przygotowania się na koniec wydobycia, które i tak nadejdzie: „Nie sądzę, że przy obecnej polityce klimatycznej Unii Europejskiej tak kopalnia przetrwa chociażby 10 lat” – mówił prof. Leszek Pazderski, ekspert  z Greenpeace. Niestety tych argumentów nikt nie słucha. Górnicy boją się o pracę, ale zamiast szukać sposobów na transformację swoich miejsc pracy uparcie dążą do wyparcia problemu.

Po akcji odbył się protestacyjny spływ kajakowy. Wbrew deszczowi popłynęły Nysą hasła o transformacji i ochronie wód oraz dobrym sąsiedztwie.

Doniesienia medialne:

„Dziś musimy włączyć się spontanicznie w obronę jej dobrego imienia, dlatego organizujemy akcję w której WY - mieszkańcy regionu będziecie mogli wyrazić swoje przywiązanie i poparcie dla turoszowskiego kompleksu energetycznego.
Drodzy Państwo! Czekamy na Wasze filmiki (szczególnie :) ), rysunki lub wiersze, które będą popierać działalność PGE GiEK oddział KWB Turów.
Dla każdej osoby, która weźmie udział w akcji mamy specjalną koszulkę, którą będzie można odebrać w BOK TVK "Tomków" mieszczącym się w Zgorzelcu przy ul. Iwaszkiewicza 14 a
Koszulki dostępne są we wszystkich rozmiarach – również dziecięcych.

30 sierpnia w Niemczech odbył się kolejny już protest inicjatywy „Wszystkie wsie zostaną”. Protest relacjonowały wszystkie duże rozgłośnie radiowe i telewizyjne.

„Pracownicy koncernu RWE, którzy stracą pracę muszą być tak samo poważnie traktowani jak ludzie, którzy mogą stracić swoje domy przez rozbudowę kopalni. Katastrofa klimatyczna powstaje tu w Garzweiler II i jest jako Made in Germany eksportowana na cały świat”

„Ludzie mają już dosyć proszenia się pani Merkel czy pana premiera NRW o cokolwiek. Te czasy się już skończyły”

„Odejść od węgla musimy jak najszybciej. Z troski o własne bezpieczeństwo”

Termin rozstrzygnięcia postępowania odwoławczego został przesunięty już po raz drugi - do 31 sierpnia. We wrześniu  w województwie łódzkim będą rozmawiać o Zielonym Ładzie i o transformacji Bełchatowa. Burmistrz Złoczewa postawił inwestorowi ultimatm na koniec roku – jeżeli PGE się nie określi, to oni zmienią swój stosunek do planowanej odkrywki.

Już 1 września dowiedzieliśmy się o kolejnym przesunięciu rozstrzygnięcia odwołania, tym razem do 30 listopada. „Przyczyną zwłoki jest skomplikowany charakter sprawy” – czytamy w zawiadomieniu GDOŚ. Nowy termin załatwienia sprawy wyznaczono na 30 listopada 2020 r.

Na owo skomplikowanie sprawy wpływa zapewne protest ekologów, ale też coraz częściej mówi się o „otoczeniu prawnym Unii Europejskiej” oraz możliwości przyznania funduszy na transformację w zależności od określenia planów neutralności klimatycznej do 2050 r.

O Złoczewie pisze się ostatnio tak: Wszystkie znaki w dokumentach i excelu wskazują, że odkrywka w Złoczew nie powstanie.

Ubezpieczenia węgla to skomplikowana sprawa. Niektóre powiązania nie do końca mogą się podobać na zewnątrz – np. Lloyd's of London ubezpiecza katastrofę klimatyczną w Polsce. Powiązanie Lloyd's of London z Turowem polega na tym, że grupa PGE razem z grupą PZU ubezpiecza Turów i wszystkie pozostałe kopalnie i elektrownie PGE. Natomiast PZU jest w rękach Lloyda z Londynu, głównego i jedynego jej reasekuratora. Inni światowi reasekuratorzy ograniczyli reasekurację spółek takich jak PGE oraz sektora węglowego. Fundacja RTONnaciska dlatego na Lloyd's of London, aby przestał inwestować pieniądze w kryzys klimatyczny i rabunkową gospodarkę wodną.

4 września w godz. 11:00  15:00 w Miejskim Centrum Kultury w Bełchatowie, odbyło się  kolejne posiedzeniu Zespołu Parlamentarnego ds. Zielonego Ładu dla Polski, którego tematem jest przyszłość Bełchatowa. Wśród zaproszonych  do udziału przez posłankę Anitę Sowińska znaleźli się przedstawiciele organizacji pozarządowych w tym  Fundacji RT-ON .  Zamierzamy - mówi Tomasz Waśniewski- wesprzeć wysiłki  tych osób i organizacji, które tak jak Koalicjanci  RT-ON są  przeciwni budowie nowych kopalni węgla brunatnego,  w tym planowanej odkrywki "Złoczew' oraz chcieliby oprzeć dalszy rozwój  regionu  o „zielone miejsca pracy". Transformacja energetyczna w Polsce  jest przede wszystkim ogromną  szansą skoku cywilizacyjnego z wykorzystaniem środków w ramach  Europejskiego Zielonego Ładu. Firmy  jak PGE doskonale zdają sobie sprawę, że aktywa węglowe są dla nich obciążeniem stąd (racjonalne  biznesowo) pomysły ich wydzielenia po ty by pozostała cześć spółki mogła skorzystać z nieprzebranych możliwości finansowania zielonych, nieszkodzących klimatowi inwestycji. Banki nie wspierają już energetyki węglowej, przyszłość widzą w innowacyjnych technologiach - co jest z kolei szansą dla młodych, kreatywnych polskich przedsiębiorców.
Dynamika  zmian  w energetyce  np. gwałtowny przyrost mocy w PV zaskakuje nawet optymistów. Trend odwrotu od  energetyki konwencjonalnej będzie tylko przyspieszał, zaś kuriozalne pomysły topienia miliardów w budowę kolejnych odkrywek budzą już tylko politowanie.

Województwo łódzkie może stać się drugim największym beneficjentem unijnych funduszy na sprawiedliwą transformację regionów węglowych – wynika z nowego raportu Fundacji Instrat powstałego na zlecenie ClientEarth Prawnicy dla Ziemi. W zielonych inwestycjach może powstać nawet 6 razy więcej miejsc pracy niż jest obecnie w górnictwie i spalaniu węgla brunatnego w Elektrowni Bełchatów. Warunkiem jest stworzenie planu odchodzenia od węgla w regionie oraz akceptacja celu neutralności klimatycznej do 2050 r.

Niemcy, Czechy i Polska to kraje w UE, gdzie wciąż spalany i wydobywany jest węgiel brunatny, a w Polsce nie ma daty odejścia od spalania tego paliwa. Forum Energii przygotowało raport. Omawiane jest otoczenie prawne dla neutralności klimatycznej Unii do 2050 r. i jak w te plany wpisuje się transformacja oraz odejście od węgla.

Fundacja „Rozwój TAK - Odkrywki NIE” złożyła swoje uwagi w ramach konsultacji społecznych projektu planu przeciwdziałania skutkom suszy (PPSS).

PPSS nie oferuje żadnych działań nakierowanych specjalnie na te szczególnie pokrzywdzone obszary, mimo że susza jest tam wyjątkowo dotkliwa – komentuje Katarzyna Czupryniak, koordynatorka kampanii wodnej w Fundacji „Rozwój TAK – Odkrywki NIE”. – Nie rekomenduje też zmian w prawie, które pozwoliłby lepiej zabezpieczyć regiony górnicze przed skutkami suszy. A na spotkaniach konsultacyjnych mówiono, aby zgłaszać takie rekomendacje.

Jakiś czas temu w Internecie pojawiły się zdjęcia zbiornika należącego do elektrowni Adamów (ZE PAK SA), w którym woda ma PH 12, a biały piasek to popiół, w którym można się zapaść. Na teren nie wolno wchodzić, o czym mówią tablice informacyjne.

Najwyraźniej obszar jest mało zabezpieczony, skoro można tam jednak wejść. Miejsce to świadczy o tym, że rekultywacja nie została przeprowadzona, a na dodatek zbiornik sprawia zagrożenie dla ludzi i zwierząt.

Kopalnia Adamów zostanie zamknięta, a wraz z tym mogą się rozpocząć problemy ze środkami na rekultywację. Na razie nie znane są plany ZE PAK, jak zamierza przekształcić wyrobiska. Urząd Pracy z kolei uczula ZE PAK, aby ten odpowiednio wcześniej przygotował listy kompetencji pracowników. Transformacja bowiem wymaga czasu. Czy ZE PAK ma w ogóle jakieś plany?

Po akcji Obozu dla klimatu ukazał się w Polityce artykuł Jacka Wasilewskiego, mistrza narracji i motywowania słowami. Warto przeczytać ten tekst także dlatego, aby na nowo zredefiniować polską poezję zagrzewającą do boju i obrony ojczyzny.

Przykładowe cytaty:

• „Opowiem wam historię o alarmie, którego nie chcemy słyszeć. Powinienem zacząć słowami: „Uwaga! Przeszedł! Koma trzy!”. Ten alarm trwa. Więc wyjcie, syreny! Bijcie, werble, płaczcie, dzwony kościołów!”
• „Kilkoro aktywistów jeszcze się przedarło do kopalni. – Niemcy też wydobywają węgiel, dlaczego tam nie jedziecie protestować? – krzyczą robotnicy do aktywisty, który usiadł na taśmie. – Jestem z Polski i walczę na swoim podwórku – odparł.”
• „15 sierpnia obchodziliśmy święto Wojska Polskiego i Matki Boskiej Zielnej. Kiedyś-kiedyś to może być święto aktywistów. Bo alarmu nikt już nie odwoła. Ten alarm trwa.”