Pod Prąd - Informator Koalicji Rozwój Tak - Odkrywki Nie 05/2018

Pod Prąd
Informator Koalicji „Rozwój Tak - Odkrywki Nie”
Maj 2018

1. Problemy PAK KWB przy rozbudowie odkrywki Tomisławice
2. Konflikt na linii EKO-UNIA, władze Bogatyni, Elektrownia i Kopalnia Turów
3. Odwołanie w sprawie budowy kopalni Złoczew
4. Spotkanie Koalicji "Rozwój TAK-Odkrywki NIE " w Mogilnie
5. Spływ kajakowy – weź oddech na Nysie Łużyckiej
6. Obóz dla klimatu – musicie tam być w lipcu
7. Reprezentacja Koalicji „Rozwój TAK- Odkrywki NIE” uczestnikiem dyskusji nad strategią rozwoju województwa wielkopolskiego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Forum Terytorialnego
8. Nowe życie elektrowni Adamów?
9. Lobbyści węglowi opracowują odejście od węgla w Niemczech

1. Problemy PAK KWB przy rozbudowie odkrywki Tomisławice

PAK KWB Konin przegrał sprawę przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie. Sprawa dotyczyła konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla rozbudowy infrastruktury odkrywki Tomisławice. Stroną w sprawie był Greenpeace Polska.
PAK KWB może teraz:
a) sporządzić raport środowiskowy czyli przeprowadzić całą ocenę oddziaływania na środowisko. Konieczne będzie też przeprowadzenie konsultacji społecznych
b) złożyć skargę kasacyjna do NSA. Najbliższy możliwy termin rozprawy byłby za około 2 lata.

Przypomnijmy, że w 2017 r. Komisja Europejska wezwała Polskę do usunięcia naruszenia prawa unijnego i zmiany obecnej decyzji środowiskowej dla odkrywki Tomisławice. Komisja stwierdziła m.in., że model hydrogeologiczny użyty przed laty do określenia wpływu odkrywki na wody powierzchniowe i podziemne był nieprawidłowy, a zasięg leja depresji odkrywki okazał się znacząco niedoszacowany. Oznacza to, że istnieje realne zagrożenie negatywnego wpływu tego przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 Jezioro Gopło i Ostoja Nadgoplańska oraz naruszenia przepisów dyrektyw siedliskowej i ptasiej.

2. Konflikt na linii EKO-UNIA, władze Bogatyni, Elektrownia i Kopalnia Turów

Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, a konkretnie Dolnośląski Alarm Smogowy zorganizowały 17 maja w Bogatyni konferencję „Tak dla czystego powietrza”. Tym samym podjęta została próba nawiązania dialogu dotyczącego poprawy jakości powietrza i walki z niską emisją, do której przyczynia się w 70 % (pyły zawieszone) w części dzielnic mieszkalnych Kopalnia Turów. Burmistrz miasta Andrzej Grzemielewicz jeszcze przed konferencją zadeklarował, że w nie będzie brał udziału w spotkaniach organizowanych przez EKO-UNIĘ. Twierdzi bowiem, że stowarzyszeniu chodzi o pogorszenie stosunków między ważnymi zakładami pracy a władzą i mieszkańcami.

Na konferencji wystąpił WIOS, który zaprezentował wyniki pomiarów jakości powietrza. Przypomnijmy, że te przeprowadzone w 2015 r. po tym jak w kopalni miała miejsce awaria (osuwisko) stwierdziły, że norma średniodobowa dla PM 10 przekroczona była aż 172 razy.
Jak na razie władze twierdzą, że wiele robią dla poprawy powietrza w mieście, np. przeprowadzają uciepłownienie domów. Zdaniem mieszkańców proces ten postępuje jednak zbyt wolno.
Konferencja w ocenie władz gminy Bogatynia posłużyła samym organizatorom do...zdyskredytowania się. Wyniki badań, jakie prezentował DAS, ale także te zrobione przez WIOS, władze uważają za mało wiarygodne. Aby jednak na wymianie słownej czy anonimowych artykułach pojawiających się na stronie miasta się nie skończyło, EKO-UNIA wystąpiła 28 maja z wnioskiem do burmistrza o udzielenie informacji o środowisku dotyczącej jakości powietrza, aby przekonać się, jakie działania podejmuje gmina, aby chronić i ostrzegać mieszkańców.

Działania w Bogatyni będą miały ciąg dalszy. Już teraz widać jednak wieloletnie zaniechania i przede wszystkim ogromne, niejasne powiązania między władzą a elektrownią i kopalnią. Niewątpliwie w działaniach władz burmistrza gminy dominuje interes zachowania dobrych relacji z przemysłem a nie interesy i prawo mieszkańców do dobrej jakości powietrza.

3. Odwołanie w sprawie budowy kopalni Złoczew

2 maja do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Łodzi wpłynęło odwołanie Fundacji Greenpeace Polska w sprawie decyzji środowiskowej zakładającej wydobycie węgla brunatnego w Złoczewie. Przeciwko budowie kopalni protestują też lokalni mieszkańcy i rolnicy.

„Ta odkrywka to dla nas wszystkich koniec. Kilkaset rodzin zostanie wysiedlonych by wykopać wyrobisko i usypać zwałowisko zewnętrzne, kilka tysięcy gospodarstw rolnych zrujnuje brak wody. Wiemy, jaką katastrofę społeczną i ekologiczną spowodowały odkrywka Szczerców i Bełchatów a także odkrywki konińskie. Nie chcemy przeżywać tego samego - czytamy na stronie Greenpeace opinię Stanisława Skibińskiego, rolnika i prezesa lokalnego Stowarzyszenia "Nie dla odkrywki Złoczew".

http://gornictwo.wnp.pl/odkrywka-w-zloczewie-greenpeace-odwolal-sie-od-decyzji,322541_1_0_0.html

4. Spotkanie Koalicji "Rozwój TAK-Odkrywki NIE " w Mogilnie

Po Złoczewie, Przyjezierzu, Wrocławiu, Brdowie kolejne spotkanie Koalicji "Rozwój TAK-Odkrywki NIE " odbyło się 11 maja br. w Mogilnie (kujawsko-pomorskie). Powołana dokładnie siedem lat temu (maj 2011 r.) Ogólnopolska Koalicja „RT-ON”, co pół roku spotyka się w gronie reprezentantów ruchów obywatelskich i organizacji pozarządowych z całej Polski przeciwnych budowie nowych odkrywkowych kopalni węgla brunatnego. Tym razem spotkaliśmy się nieopodal Klasztoru Benedyktynów nad Jeziorem Mogileńskim w Mogilnie.

Uczestnicy spotkania m.in. Stowarzyszenia “Nie dla odkrywki Złoczew", „Eko Przyjezierze”, „EKO- UNIA” , Stowarzyszenie Właścicieli Domków Letniskowych, Fundacja Frank Bold, Fundacja Greenpeace, Centrum Zrównoważonego Rozwoju wspólnie z mieszkańcami oceniali sytuacje w poszczególnych regionach oraz możliwości przeciwdziałania planom budowy kolejnych odkrywek.

Szczególnie istotne, jak wynikało z dyskusji, są autonomiczne inicjatywy społeczności lokalnych w miejscach nasilonych konfliktów jak np. w rejonie złóż Ościsłowo, Oczkowice, Dęby Szlacheckie, Tomisławice czy ostatnio Złoczew, które to inicjatywy jako Koalicja będziemy wspierać. Omówiono plany wspólnych działań Koalicjantów na najbliższe miesiące.

Z bardzo ciepłym przyjęciem spotkała się inicjatywa wyjątkowego wydarzenia jakim będzie - Obóz dla Klimatu " Odzyskujemy Energię " (18-22.07.2018, Świętne nad Jeziorem Wilczyńskim, https://obozdlaklimatu.org/) , którego organizacją zajmuje się Fundacja "RT- ON" wraz ze Stowarzyszeniem „Eko - Przyjezierze". Dla wszystkich nas znajdzie się tam miejsce i pole do zaangażowania. Łączymy różne aktywności i środowiska, wspieramy przy tym mieszkańców Wielkopolski.

Zamierzamy kontynuować naszą aktywność w sprawie projektu Polityki Surowcowej Państwa (konferencje konsultacyjne w Łodzi i w Poznaniu), a także presję wobec władz samorządu woj. wielkopolskiego poprzez udział w subregionalnych konsultacjach 24 maja w Koninie (patrz: www.wrpo.wielkopolskie.pl/szkolenia/spotkanie-subregionalne-w-koninie.) Naciskamy również na instytucje jak Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy. Podjęliśmy starania by wspólnie z geologami z PIG-PIB w rejonie Konina zorganizować seminarium w sprawie negatywnych skutków wydobycia węgla brunatnego.

Część z uczestników spotkania po intensywnym dniu pracy znalazła jeszcze czas by w zorganizowanej grupie, w towarzystwie wyjątkowego pasjonata i przewodnika zwiedzić XI wieczny, pięknie odnowiony kompleks klasztorny, świadka pierwszych wieków polskiej państwowości. Kolejne spotkanie Koalicji „RT-ON” zorganizujemy jesienią 2018 r.

5. Spływ kajakowy – „Weź oddech!” na Nysie Łużyckiej

Międzynarodowy spływ dla czystego powietrza pod hasłem "Weź oddech!" za nami! Czysta woda i czyste powietrze nad Nysą Łużycką i regionem Bogatyni - takie cele przyświecały kajakarkom i kajakarzom, którzy 18 maja br. płynęli po naszej granicznej rzece.

To już drugi spływ po Nysie Łużyckiej zorganizowany przez Fundację „Rozwój TAK – Odkrywki NIE”. Tym razem odbył się on pod hasłem "Weź oddech!" i wpisał się w obchody samorządowego roku Odry i jej dorzecza.

– Nysa Łużycka jest cudowna! Ale prosi o naszą pomoc – mówi Dominik Dobrowolski (www.recykling-rejs.pl), uczestnik spływu. – Nie zaśmiecajmy jej! Zatrzymajmy ścieki, nie zatruwajmy jej odpadami i pyłami z kopalni odkrywkowej i elektrowni w Turoszowie!
– Dziękuję wszystkim za wspólne wiosłowanie! Wszystko jest w naszych rękach: czeskich, polskich i niemieckich. Rzeka nas łączy i potrzebuje naszej pomocy - dodaje Katarzyna Czupryniak (Fundacja „RT-ON”), organizator spływu.

W spływie wzięli również udział: Radosław Gawlik z zespołem Stowarzyszenia „EKO-UNIA”, goście z Niemiec i Bogatyni oraz kajakarze z Radomierzyc. Radosław Gawlik, prezes EKO-UNII– Nysa Łużycka to wymagająca rzeka. Tym razem koncentrowaliśmy się na wpływie kopalni węgla brunatnego na powietrze. Stąd nawiązanie do kwestii zdrowotnych oraz przeciwdziałania niskiej emisji, który to problem omawiany był też podczas konferencji w Bogatyni 17 maja.

– Wody, słońca, zdrowej żywności i czystego powietrza węglem nie zastąpimy, musimy je chronić.– dodaje Tomasz Waśniewski. Wrócimy tu za rok, a może wcześniej. To ważne, aby zwracać uwagę na jakość środowiska, w którym żyjemy. Nysa Łużycka jest lokalną perłą i ma ogromny potencjał dla rozwoju turystyki w tym transgranicznym regionie. Chcemy pomóc mieszańcom Bogatyni i Zgorzelca promować ten piękny zakątek, który ze względu na kopalnie odkrywkowe elektrownie ma swoje problemy m.in. z zanieczyszczeniem powietrza.

6. Obóz dla klimatu – musicie tam być w lipcu

Tego nie można przegapić. Idealne miejsce na przyjemne i pożyteczne. Czas nad pięknym jeziorem i solidarność w walce o klimat oraz ziemie ojczyste. Wszystko nad jeziorem Wilczyńskim 18-22 lipca.

Właśnie tam, podczas pięciodniowego obozu na własne oczy zobaczymy skutki działania kopalni odkrywkowych i podczas intensywnych warsztatów i dyskusji podejdziemy do kwestii zmian klimatycznych od strony: Lokalności, Solidarności, Pracy, Samoorganizacji i Alternatyw.

Spotkacie tam: miejscowych i przyjezdnych, górników i rolników, aktywistów i turystów, naukowców i dopiero wchodzących w dorosłe życie - w tak zróżnicowanym gronie będziemy rozmawiać o dobrej przyszłości i o tym, jak do niej doprowadzić.
Strona wydarzenia

https://obozdlaklimatu.org/

7. Reprezentacja Koalicji „Rozwój TAK- Odkrywki NIE” uczestnikiem dyskusji nad strategią rozwoju województwa wielkopolskiego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Forum Terytorialnego

24 maja br. w Koninie, pod patronatem i z udziałem Marszałka Województwa, odbyło się subregionalne spotkanie poświęcone potencjałom i problemom rozwojowym Wielkopolski Wsch. obejmującej miasto Konin oraz powiaty: kolski, koniński, słupecki i turecki. Omówiono problemy rozwoju regionalnego, kluczowe aspekty przestrzeni, zakres strategii i programów lokalnych oraz ramy merytoryczne przyszłej strategii.

Reprezentujący Koalicje „RT-ON” uczestnicy spotkania, w tym Radosław Gawlik (EKO-UNIA), Tomasz Waśniewski (Fundacja"RT-ON”), Wojciech Krawczyk (Stowarzyszenie Właścicieli Domków Letniskowych w Wilczynie) oraz Krzysztof Tomczak, potwierdzili w dyskusji diagnozę samorządowców, iż główną przyczyną problemów regionu takich jak: wysokie bezrobocie, szkody środowiskowe, degradacja jezior, deficyt wody, rekultywacja terenów pokopalnianych, nierównomierny rozwój infrastrukturalny, niski poziom OZE, konflikty społeczne czy exodus młodzieży do innych ośrodków miejskich jest bez wątpienia przemysł wydobywczy i energetyczny (kopalnie odkrywkowe i elektrownie należące do ZE PAK SA). Aktywiści miejscy z Konina: dr Miłosława Stępień i Jarosław Koźlarek podnieśli kwestie koniecznej, choć spóźnionej o dekadę transformacji regionu, który swojej przyszłości nie może opierać na węglu brunatnym. Są gotowe przykłady i dobre praktyki udanej transformacji w Europie Zach. ale i w Polsce jak np. Zabrze (Górny Śląsk). Są też do wykorzystania unijne, wielomilionowe środki wspomagające ten proces. Świadomość konieczności zmian, w tym zmiany świadomości części mieszkańców regionu przyzwyczajonej do wydobycia węgla podkreślił wicemarszałek Maciej Sytek, odpowiedzialny za wdrażanie programu regionalnego oraz gospodarkę. Kieruje on zespołem ds. Wielkopolski Wsch. do udziału, w którym jak deklarował, zaprosi także organizacje pozarządowe. Zamierzamy się włączyć w ten proces.

Jedyna osobą, jaka tego dnia otrzymała brawa był pan Krzysztof Tomczak (weteran walki z odkrywkami), który w niezwykle emocjonalny sposób przedstawił dramatyczne skutki działania kopalni węgla brunatnego. Co ważne poruszona została sprawa „Ościsłowa” - Wicemarszałek Sytek sądzi, że wcześniej czy później cyt. „rząd” wyda decyzję środowiskową pozytywną dla kopalni. Zupełnie nie zgodził się z nim pan Wojciech Krawczyk, który powiedział, że podejmie wszystkie kroki by tak się nie stało a odkrywka nie powstała. Uderzające było, że niemal nikt na sali nie opowiedział się za odkrywką - znalazł się tylko jeden obrońca a jakże, wiceprezydent Konina. Na koniec dobry znak: samorządowcy z regionu w swoich strategiach zupełnie nie stawiają na węgiel i kopalnie wiedząc, że nie mają one przyszłości. Chcą oprzeć rozwój o turystykę, edukację, sport, dziedzictwo kulturowe oraz odnawialne i rozproszone źródła energii.

Będziemy kontynuować nasze zaangażowanie w transformację regionu konińskiego, odchodzenie od węgla brunatnego w kierunku rozproszonej i odnawialnej energetyki. Pierwszym krokiem powinna być rezygnacja z iluzji, jaką mamią się planujący dalszą eksploatację złóż węgla np. „Ościsłowo” czy „Dęby Szlacheckie”. Odkładanie problemów, zamykanie oczu na dramatyczne skutki działania kopani odkrywkowych oraz brak progresywnych rozwiązań skończy się jeszcze większa, zapaścią całego regionu.

8. Nowe życie elektrowni Adamów?

Elektrownia Adamów należąca do PAK będzie się starać o pozwolenie na wykorzystanie infrastruktury po byłej elektrowni opalanej węglem brunatnym do produkcji energii elektrycznej z paliwa gazowego.

Gaz ziemny stopniowo będzie zastępował w części węgiel brunatny i kamienny w wytwarzaniu energii elektrycznej w Polsce. Podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego przedstawiciele państwowego koncernu PGE zapowiedzieli, że spółka zamierza zbudować dwa bloki na gaz po ok. 500 MW każdy w Zespole Elektrowni Dolna Odra (ZEDO). Moce na gaz jako przejściowe i szczytowe są pożądane, jako dobre uzupełnienie OZE, które jednak w Polsce wciąż nie mogą pracować „na pełnym gazie”.

http://energetyka.wnp.pl/nowe-zycie-elektrowni-adamow-tym-razem-na-gazie,323728_1_0_.html

9. Lobbyści węglowi opracoują odejście od węgla w Niemczech

Kiedy okazało się, że Niemcy nie zrealizują celu redukcyjnego CO2 o 40% do 2020 r. ogłoszono, że nalezy powołać specjalną komisję d.s węgla, aby cel redukcyjny został zrealizowany w odpowiednio większym zakresie do 2030 r. Przewodniczącymi z ramienia wschodniego zagłębia węglowego zostali Stanislaw Tillich (CDU) oraz Matthias Platzeck (SPD), obaj znani ze swojego poparcia dla węgla brunatnego. Podczas rządów na stanowisku premierów landów ich rola polegała na blokowaniu i odraczaniu decyzji ważnych właśnie w kontekście polityki klimatycznej.