Wierzba

Wierzba Salix

				
 Do celów leczniczych można stosować następujące gatunki wierzby:
 
 1.         Wierzba biała  Salix alba L.  drzewo dorastające do 25 m wys.; korowina barwy brunatnej lub żółtawoszarej; pączki owłosione; młode gałązki oliwkowe lub oliwkowo-brunatne, zwisające, owłosione. Liście lancetowate, brzegiem piłkowane, spodem owłosione, z wierzchu łysiejące; przy liściach przylistki. Kwiaty męski pręcikowe z dwoma pręcikami. Rośnie nad rzekami i stojącymi zbiornikami wodnymi.
 
 2.         Wierzba krucha  Salix fragilis L.  drzewo dorastające do 15 m wys.; korona kopulasta; gałązki za młodu żółtawe lub brunatne, lśniące; pączki zaostrzone, odstające; liście lancetowate, wydłużone, brzegiem piłkowane, spodem sinawe, z wierzchu lśniące.Rosnie przy drogach, nad ciekami wodnymi, przy olszynach i w wilgotnych lasach.
 
 Ponadto: wierzba szara - Salix cinerea, wierzba rokita - Salix repens, wierzba wiciowa - Salix viminalis, wierzba uszata - Salix aurita, wierzba iwa - Salix caprea.

 
					Surowiec
 Surowcem jest liść, kora l młode gałązki z liśćmi, bądź też z pąkami - Folium, Cortex et Frondes Salicis.
 
 Cortex Salicis - w sprzedaży w aptekach i w sklepach zielarskich, FP I,II i III, IV.
 
 Liście zbiera się w czerwcu i w lipcu. Gałązki pozyskuje się od marce do lipca, a korę - wiosną lub jesienią. Gałązki i korowinę najlepiej wysuszyć w piekarniku ogrzanym do 60o C, zaś liście - w normalnej temperaturze.
 
					Sklad Chemiczny
 Wszystkie wymienione surowce zawierają glikozydy fenolowe (głównie salicynę), garbniki - do 10%, olejek eteryczny (najwięcej w liściach i gałązkach), sole, kwasy i flawonoidy. Salicyna - połączenie saligeniny z glukozą. W toku hydrolizy enzymatycznej (ferment salicynaza) alkohol salicylowy (saligenina) rozpada się do kwasu salicylowego. W korowinie i w gałązkach wierzb znajduje się około 7-10% salicyny. Z innych glikozydów fenolowych-salicylowych zawartych w surowcach wierzbowych należy wymienić: populinę, salirepozyd, cynamylosalicynę i acetylosalicylinę.
 
 Saligenina - alkohol salicylowy, czyli o-hydroksybenzylowy; rozpuszcza się w wodzie, alkoholu i eterze.
 
 Kwas salicylowy - kw. o-hydroksybenzoesowy; trudno rozpuszcza się w wodzie, łatwo rozpuszczalny w eterze i alkoholach.

 
					Działanie
 Wodne i alkoholowe wyciągi z wierzby wywierają wpływ silnie napotny, przeciwgorączkowy, przeciwreumatyczny, przeciwzapalny, odkażający, ściągający, żółciopędny, uspokajający, przeciwbólowy, moczopędny, przeciwobrzękowy, odtruwający, rozkurczowy; usuwają piasek i drobne kamienie z dróg moczowych, polepszają samopoczucie, łagodzą stres, zapobiegają zastojom żółci i tworzeniu się kamieni żółciowych, ułatwiają zasypianie, rozszerzają naczynia wieńcowe, ułatwiają przepływ krwi przez naczynia, znoszą niepokój wewnętrzny.
 
Wskazania
					 przeziębienie, choroby zakaźne typu grypy, anginy, świnki, odry czy ospy, gorączka, dreszcze, nieżyt układu oddechowego, moczowego i pokarmowego, biegunka, niestrawność, bóle brzucha, mięśni, nerwów l stawów, reumatyzm, dna, kamica moczowa i żółciowa, zaburzenia trawienia, czkawka (wypić 200 ml odwaru z gałązek lub kory od razu), choroba wrzodowa, obrzęki, skąpomocz. zapalenie jajników, wadliwa przemiana materii, kac (+ mocna kawa), wyczerpanie nerwowe, skłonność do płaczu, bezsenność, choroby skórne (łuszczyca, trądziki, ropnie i in.), po zawale serca, niewydolność wątroby, hemoroidy.
 Zewnętrznie: 
 
 do okładów na chore oczy (stany zapalne i ropne), do nasiadówek 30 min. przy chorobach kobiecych, do płukania włosów przy łupieżu tłustym, do lewatyw przy biegunce l niestrawności oraz stanach zapalnych jelit, do płukania jamy ustnej i gardła przy stanach zapalnych i ropnych oraz do okładów na skórę przy schorzeniach bakteryjnych i wirusowych oraz łojotoku.

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie

Odwar: 3 łyżki kory lub gałązek zalać 400 ml wody; gotować 15 minut; uzupełnić brakującą ilość wody; przecedzić. Pić 3-6 razy dz. po 100 ml; niemowlęta - 1-2 łyżeczki płynu 4-6 razy dz.; dzieci do 7 r ż. - 20-30 ml, od 8 do 10 r ż. - 50 ml, od 11 do 14 r ż. - 70-100 ml, 3-6 razy dz.

Napar: 3 łyżki liści zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 4-6 razy dz. po 150 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 7 ml, 5-6 kg - 11 ml, 7-8 kg - 15-20 ml, 3-6 razy dz.; dzieci ważące 10-15 kg - 25 ml, 20-25 kg - 45 ml, 30-35 kg - 50-70 ml, 40-45 kg - 100-120 ml, 3-6 razy dz.

Nalewka wierzbowa - Tinctura Salicis: pół szkl. kory, gałązek lub liści zalać 300-400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce w 50 ml wody. Wypicie 150 ml mocnej kawy (z 2 czubatych łyżeczek) po zażyciu 15 ml nalewki wierzbowej lub 200 ml odwaru z kory - spotęguje działanie przeciwbólowe kwasu salicylowego jaki powstaje z sali cyny zawartej w tych przetworach. 150 ml dobrze zaparzonej kawy zawiera około 150 mg koffeiny. Dlatego właśnie koffeina wchodzi w skład (obok głównego środka przeciwbólowego) wielu mieszanek przeciwbólowych. Wraz z przetworami wierzby zażywać wit. C w dawce 800-1000 mg/24 h oraz nalewkę lub napar z ruty.