Nostrzyk żółty

Nostrzyk żółty Melilotus officinalis (Fabaceae)

				
			Nostrzyk żółty - rolina dwuletnia dorastajšca do 100 cm dł.; łodyga cienka i silnie rozgałęziona, podnoszšca się lub wzniesiona; licie trójlistkowe; listki dolnych lici rombowatojajowate, górnych - podłużnie lancetowate, brzegiem zšbkowane; przylistki szczeciniaste; kwiaty żółte, pachnšce miodo-sianem, zebrane w wšskie, wydłużone kwiatostany; owoc - jednonasienny stršk. Kwitnie od lipca do wrzenia. Ronie na łškach, na ugorach, przy budowach, na polanach, w zarolach, nad brzegami rzek; lubi gleby wilgotne i lune, choć nie zawsze na takich ronie. Rolina pospolita. Podobne właciwoci lecznicze wykazuje nostrzyk biały o białych kwiatach, często rosnšcy obok żółtego. Nostrzyk biały - Melilotus albus posiada mnie kumaryny.

 
					Surowiec
 Surowcem jest całe ziole - Herba Meliloti, FP I, II, III, IV, V które można nabyć w aptekach i w sklepach zielarskich (Herbapol, Kawon, Elanda, Herba Lux; opak. 50 g). Ziele zbiera się w poczštkach lub w czasie kwitnienia, wiesza na sznurkach i suszy w dobrze przewietrzanym miejscu (zrobić lekki przecišg) o temp. do 40o C. Ziele zmielić i przesypać do szczelnego opakowania.
 
					Sklad Chemiczny
 W zielu występujš: aromatyczna kumaryna - ok. 1%, garbniki, luzy, kw. kumarynowy, kw. melilotowy, flawonoidy, kw. alantoinowy, alantoina, kw. moczowy, metylo-betaina kw. nikotynowego, trygonelina, 3,4-dihydrokumaryna - 0,2%, dikumarol - 0,2%, kw. meliloto-o-kumarynowy. Kumaryna powstaje z melilotozydu i glukozydu kw. cis-kumarynowego.
 
 Alantoina - heterocykliczna pochodna mocznika, słabo rozpuszczalna w wodzie (!), nierozpuszczalna w alkoholu i eterze; wydalana jest wraz z moczem przez ssaki jako wydalniczy produkt azotowy (do jej powstania w organizmie potrzebny jest enzym - urykaza, którego nie majš: pies dalmatyńczyk, małpy człekokształtne i człowiek; organizmy które nie posiadajš urykazy wydalajš kw. moczowy, trudno rozpuszczalny w wodzie, i dlatego ulegajšcy odkładaniu w stawach i innych tkankach, powodujšc chorobę zwanš artretyzmem, czyli dnawš (dna), która objawia się między innymi mocznicš, kamicš moczowš, silnymi bólami). Allantoina wykazuje właciwoci regenerujšce, tj. przypieszajšce gojenie się ran i naskórnikowanie; czysta lanolina stosowane jest w postaci maci - Ung. Allantoini i w postaci zasypki - Alantan.
 
 Kumaryna - pochodna alfa-pironu, lakton kwasu cis-o-hydroksycynamonowego, połšczenie kwasu trans-cynamonowego z kw. kumarynowym; substancja chemiczne łatwo sublimujšca, dobrze rozpuszczalna w wodzie, w etanolu i w eterze.

 
					Działanie
 Nostrzyk działa przeciwzakrzepowo (antyagregacyjnie, czyli zapobiega zlepianiu się krwinek: ważne przy zawale, zatorach, miażdżycy, zakrzepowym zapaleniu żył i in.), przeciwzapalnie, moczopędnie, hipotensyjnie, silnie uspokajajšco, pobudzajšco na kršżenie krwi i limfy, nasercowo, lekko nasennie, wzmacniajšco, polepszajšco na samopoczucie, silnie przeciwobrzękowo (przeciwwysiękowo), przeciwropnie, napotnie przeciwgoršczkowo, odtruwajšco, rozkurczowo, odkażajšco, zmiękczajšco; reguluje przemianę materii i wypróżnienia; zwiększa wydzielanie liny, soku żołšdkowego, trzustkowego, jelitowego oraz żółci.
 
Wskazania
					 zastoje krwi i limfy, zaburzenia kršżenia obwodowego i mózgowego, obrzęki, wysięki okołostawowe, pękanie i przepuszczalnoć naczyń krwiononych, zastoje żółci, zapalenie żył, skrzepy krwi, dusznica bolesna, zatory, zawały, zawroty głowy, osłabienie pamięci i kojarzenia, szum w uszach, uderzenia goršca i krwi do głowy, żylaki, częste omdlenia, miażdżyca, bóle brzucha, nieżyt jelit i żołšdka, zapalenie przydatków, stany zapalne jšder, skšpe, bolesne i nieregularne krwawienia miesišczkowe, reumatyzm, dna, bezsennoć, stres, lęki, zdenerwowanie, choroby skórne, zakane i gruczołów dokrewnych, stany zapalne spojówek i gałki ocznej, nieżyt układu oddechowego i moczowego, kamica żółciowa, choroby wštroby, trzustki i ledziony, zaparcia, goršczka, przeziębienie, zaburzenia trawienia.
 
 Zewnętrznie (okłady, przemywanie, płukanki): ropnie, pryszcze, owrzodzenia, choroby oczu i kobiece, choroby włosów, łojotok (nalewka) i tršdziki, suchoć skóry z ogniskami zapalnymi (mocny napar), wšgry.

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie

Napar: 2 łyżki ziela zalać 2 szkl. wrzšcej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 100 ml lub 2-3 razy dz. po 150 ml; niemowlęta ważšce 3-4 kg - 4-5 ml, 5-6 kg - 7-8 ml, 7-8 kg - 10-11 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważšce 9-10 kg - 12-14 ml, 15-20 kg - 21-28 ml, 25-30 kg - 35-42 ml, 35-40 kg - 50-57 ml, 45-50 kg - 65-35 ml, 3-4 razy dz.

Odwar: 2 łyżki ziela zalać 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić jak napar.

Nalewka nostrzykowa (nostrzykówka) - Tinctura Meliloti: pół szkl. ziela zalać 250 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po pół łyżeczki (2-3 razy dz. po 1 łyżeczce w 50 ml wody).

Intrakt - Intractum Meliloti: pół szkl. wieżego i zmielonego ziela zalać 400 ml goršcego alkoholu o temp. 70o C; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać 3 razy dz. po pół - 1 łyżeczce w 50 ml wody.

Macerat Maceratio Meliloti: 1 szkl. wieżego zmielonego ziela zalać 1 szkl. wody przegotowanej o temp. pokojowej; odstawić na 6-8 godzin; przecedzić. Pić 3 razy dz. po 100 ml. Przechowywać w lodówce.

Sok nostrzykowy - Succus Meliloti recentes: wieże ziele nostrzyka przemielić przez maszynkę do mięsa i zalać masę rolinnš do połowy wodš przegotowanš o temp. pokojowej (np. na 1 szkl. zmielonej masy dać pół szkl. wody) i odstawić pod przykryciem na 6 godzin. Następnie wycišg odcedzić od masy rolinnej i przefiltrować przez watę. Pozostałš nam masę nostrzykowš nie wyrzucać lecz przepucić przez sokowirówkę. Oba wycišgi połšczyć. Na każde 100 ml soku dać 100 ml miodu i 100 ml alkoholu 40%, wymieszać. Tak przyrzšdzony przetwór zażywać 4 razy dz. po 2 łyżki. Sam sok zażywa się 4 razy dz. po 3 łyżki. Przetwory przechowywać w lodówce. Ten z miodem i alkoholem jest trwały przez cały rok pod warunkiem, że będzie przechowywany w zimnym miejscu i szczelnie zamknięty.

Olej nostrzykowy - Oleum Meliloti: 1 szkl. wieżego lub suchego ziela zalać 150 ml oleju sojowego lub słonecznikowego o temp. 60-70o C; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Olej stosować do: przemywania i oczyszczania skóry bardzo wrażliwej na kosmetyki, suchej, zwiotczałej, z przebarwieniami i wšgrami skóry; do okładów na spierzchnięte wargi pokryte opryszczkš, strupami lub innymi zmianami; do okładów na ropnie, strupy, rany, oparzenia, owrzodzenia, rozpadliny i bolesne pryszcze; do kšpieli olejowych włosów przy suchym łupieżu i stanie zapalnym skóry owłosionej, przy wypadaniu, łamliwoci, rozdwajaniu i braku połysku włosów; do lewatyw przy zatwardzeniach, bolesnym parciu na kał, np. podczas stanów zapalnych esicy i okrężnicy, niestrawnoci fermentacyjnej i gnilnej, przy wišdzie odbytu, stanach ropnych jelit itd.; do wcierań w zrogowaciałe stopy i dłonie, najlepiej w postaci maci:

Rp. Mać lub krem - Linomag - 30 g Olej nostrzykowy - 1 łyżka Mać żywokostowa - 1 łyżka Składniki ucierać w modzierzu aż do połšczenia, jednoczenie je lekko podgrzewajšc na maszynce elektrycznej. Stosować też do leczenia suchoci, stanów zapalnych skóry oraz ran i rozpadlin.

Rp. Nalewka nostrzykowa - 10 ml Nalewka z ruty lub kasztanowca (sok, intrakt) - 10 ml Nalewka arnikowa - 10 ml Wymieszać. Zażywać 3 razy dz. po pół łyżeczki w 50 ml wody. Wskazania: zaburzenia kršżenia mózgowego i obwodowego, zastoje limfy, osłabienie pamięci, szum w uszach, zawroty głowy, pękanie i przepuszczalnoć naczyń krwiononych, choroby wštroby, trzustki i pęcherzyka żółciowego, choroby skórne i alergiczne, wybroczyny na siatkówce, zapalenie naczyniówki, tęczówki, białkówki, rogówki i spojówek, nadcinienie, zaburzenia sercowe, miażdżyca, złe samopoczucie, okres po- i przekwitania, wyczerpanie nerwowe. Lek działa po 14 dniowym, regularnym zażywaniu!.