Żywokost lekarski

Żywokost lekarski Symphytum officinale (Boraginaceae)

				
			 Żywokost lekarski - rolina wieloletnia dorastajšca do 100 cm wys.; korzeń gruby, ciemny i rozgałęziony; łodyga także gruba, sztywna, mocna, rozgałęziona, mięsista i szorstko owłosiona; licie szerokolancetowate, zaostrzone, rynienkowe, szorstko owłosione; kwiaty zwisłe, korona rurkowato-dzwonkowata; rurka zamknięta 5-podługowatymi, zaostrzonymi osklepkami otulonymi stożkowato; kwiaty różowe, purpurowe, fioletowe, żółte, rzadko - białe. Kwitnie od czerwca do lipca. Owocem jest rozłupnia. Rolina pospolita; ronie nad brzegami wód, na mokrych łškach i polanach, w lasach, na pastwiskach, na ugorach; lubi gleby wilgotne żyzne, choć nie zawsze na takich występuje.

 
					Surowiec
 Surowcem jest korzeń (FP IV; i kwitnšce ziele żywokostu -Radix et Herba Symphyti. W aptekach i w sklepach zielarskich można kupić korzeń żywokostu (opak. 50 i 100 g), syropek i mać żywokostowš -Sirupus et Unguentum Symphyti.
 
 Korzeń wykopuje się od lutego (II poł.) do maja (I poł.), a potem od sierpnia (II poł.) do listopada (I poł.).
 
 Korzenie należy szybko umyć, pokroić i wysuszyć w otwartym piekarniku ogrzanymi do temp. 45-50°C lub przed nim.
 
 Ziele lub same górne pędy z kwiatami suszy się podobnie jak korzenie lub w dobrze przewietrzanym pomieszczeniu, w który panuje półmrok i temp. 20-40o C. Ziele najlepiej powiesić luno na sznurku, gdyż lubi się zaparzyć.
 
					Sklad Chemiczny
 Korzeń i ziele zawierajš allantoinę - do 1%, krzemionkę, luzy - do 30%, skrobię, kwasy (chlorogenowy, ursolowy, dielagowy, kawowy), asparaginę, garbniki pirokatechinowe - do 10%, cholinę, żywicę, gumy, glikoalkaloid - konsolidynę, alkalold - symfitynę i symfitocynoglosynę, olejek eteryczny, izobauerenol. Ziele ponadto zawiera alkaloid - luzyokarpinę, a korzeń - wirydoflorynę, echnidynę i cynoglosynę

 
					Działanie
 Wycišgi z żywokostu działajš przeciwkaszlowo, osłaniajšco, powlekajšco, przeciwzapalnie, zmiękczajšco, przeciwwrzodowo, rozkurczowo, gojšco, przeciwkrwotocznie, wzmacniajšco, żółciopędnie; regulujš wypróżnienia i metabolizm; przypieszajš regenerację nabłonka, mięni, koci i skóry właciwej. Wykazujš działanie pojędrniajšce na skórę, przeciwzmarszczkowe, oczyszczajšce, nawilżajšce, odżywcze i przeciwropne.
 
Wskazania
					 zapalenie gardła, zapalenie płuc, krtani, tchawicy 1 oskrzeli, chrypka, zaniemówienie z powodu ostrego stanu zapalnego strun głosowych, kaszel, katar, zgaga, przeziębienie, choroby zakane typu grypy, anginy i odry, choroba wrzodowa, nieżyt żołšdka 1 jelit, niestrawnoć, zaburzenia trawienia, biegunka, zaparcia, hemoroidy, czerwonka, sprue, ból brzucha, nadkwanoć treci żołšdkowej, zażywanie leków, które mogš uszkodzić luzówkę przewodu pokarmowego, choroby skórne i włosów, nieżyty układu moczowo-płciowego, kamica moczowa, choroby alergiczne, osłabienie.
 
 Zewnętrznie (okłady, maseczki, przemywanie, płukanki, kšpiele): 
 
 suchoć skóry, wšgry, ropnie, strupy, wszelkie rany, nadżerki, owrzodzenia, pryszcze, oparzenie, upławy, stany zapalne jamy ustnej, gałki ocznej, spojówek i powiek oraz warg sromowych i pochwy, spierzchnięte wargi, rozpadliny skórne, żylaki, odleżyny, odparzenie, wrastajšcy paznokieć, wypryski, rogowacenie starcze, suchoć, wypadanie, rozdwajanie i łamliwoć włosów, uszkodzenie włosów zabiegani fryzjerskimi, łupież tłusty i suchy.

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie

Odwar o olej żywokostowy stosować do lewatyw przy wrzodziejšcym zapaleniu jelita, wišdzie odbytu, hemoroidach, zapaleniu esicy i bańki odbytowej, bolesnym parciu na kał, niestrawnoci (odwar!), wzdęciach bolesnych, zaparciach i biegunkach. Leczenie zewnętrzne zawsze połšczyć z leczeniem wewnętrznym!. Żywokost stosować także przy wszelkiego rodzaju złamaniach koci, zapaleniu okostnej, stawów i cięgien.

Olej żywokostowy stosować do przemywania skory cienkiej, delikatnej, wrażliwej, suchej i ze stanami zapalnymi.

Odwar: 4 łyżki korzeni lub 2 łyżki ziela zalać 2 szkl. wody; gotować 10 minut; odstawić na 10 minut; przecedzić. Uzupełnić brakujšcš iloć wody. Pić 4-6 razy dz. po 50-100 ml; dzieci ważšce 10-15 kg - 15 ml, 20-25 kg - 25 ml, 30-35 kg - 40 ml, 40-45 kg - 50 ml, 4-6 razy dz. Odwar można osłodzić miodem. Korzeń jest wartociowszy od ziela - jeżeli chodzi o złamania koci, nieżyty układu oddechowego i chorobę wrzodowš.

Olej żywokostowy - Oleum Symphyti: 1 szkl. wieżych lub suchych korzeni zaleć 300 ml oleju lub oliwy o temp. 60 stopni C; wytrawiać 14 dni; przefiltrować, W chorobie wrzodowej, osłabieniu, schorzeniach skórnych, hemoroidach i zaparciach zażywać 3 razy d7. po 1 łyżce. Używać zewnętrznie przy leczeniu wyżej wymienionych schorzeń oraz do maseczek i przemywań skóry zdrowej w celach pielęgnacyjnych. Doodbytniczo podaje się 100-200 ml oleju o temp. 38°C.

Mać żywokostowa - Ung. Symphyti. Składniki: - olej żywokostowy - 1 łyżka - wycišg glicerynowy z żywokostu - 1 łyżka - podłoże maciowe (Linomag - krem lub mać, Alantan - mać, lanolina, euceryna, mać z wit. A lub tranowa) - 60 g - silnie sproszkowany (zmielony) suchy korzeń żywokostu - 1 łyżeczka od herbaty (płaska). Sposób przyrzšdzenia maci żywokostowej: do modzierza umieszczonego na goršcej maszynce elektrycznej włożyć podłoże maciowe i gdy ulegnie ono rozpuszczeniu - wlać do modzierza olej żywokostowy wymieszany z proszkiem żywokostowym, wymieszać. Następnie wlać glicerynowy wycišg żywokostowy i ucierać składniki aż utworzš jednolitš masę, stale jednak podgrzewajšc. Mać przechowywać w zimnym miejscu i szczelnie zamkniętš. Chore miejsca pokrywać niš 3 razy dz. Jeżeli chcemy mać żywokostowš używać do natłuszczania warg i skóry (jako naturalny kosmetyk) to nie dodajemy proszku żywokostowego podczas jej produkcji.

Proszek żywokostowy - Pulvis Symphyti: suchy korzeń zmielić na pył. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 płaskiej łyżeczce, dobrze popić. Stosować też jako zasypkę leczniczš.

Mel Symphyty: na każdš łyżeczkę proszku żywokostowego dać 1 łyżkę miodu i pół łyżeczki gliceryny, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce.

Wycišg glicerynowy-żywokostowy: pół szkl. wieżego lub suchego korzenia zalać 300 g gliceryny; wytrawiać 7 dni; przecedzić. Zażywać 1-2 razy dz. po 1 łyżce Przy zaparciach połšczonych z zaburzeniami trawiennymi i bólami brzucha. Przed zażyciem zmieszać z 100 ml soku cytrynowego lub innego.

Rp. Syropek żywokostowy - Sirupus Symphyti: 4 łyżki suchego korzenia zalać 2 szkl. wody; gotować 10 minut; przelać przez gazę i nie uzupełniać brakujšcej iloci wody. Do wywaru wlać 100 ml miodu, wsypać pół szkl. cukru i mieszać aż do rozpuszczenia oraz połšczenia składników. Na końcu dodać sok z jednej cytryny i 30 g gliceryny, wymieszać. Zażywać 4-6 razy dz. po 1 łyżce. Przed zażyciem wstrzšsnšć. Przechowywać w chłodnym miejscu.