Nawłoć

Nawłoć pospolita i nawłoć kanadyjska Solidago virga-aurea et Solidago canadensis (Compositae)

				
			Nawłoć pospolita i nawłoć kanadyjska
 1. Solidago virga-aurea (złota rózga) - rolina wieloletnia dorastajšca do 100 cm wys.; łodyga naga lub z rzadka owłosiona; licie odziomkowe jajowate, tępe, brzegiem piłkowane; licie dolne, łodygowe - podłużno-eliptyczne, zaostrzone, prawie całobrzegie lub piłkowane; licie górne -lancetowate, zaostrzone, zawsze brzegiem piłkowane, siedzšce; koszyczki kwiatowe liczne, zebrane w piramidalne wiechy (nie zawsze); kwiaty żółte, pachnšce; owoc - niełupka. Kwitnie od lipca do wrzenia. Ronie w szpilkowych borach, w zarolach, na zboczach, na łškach, w widnych lasach i na polanach; często tworzy skupiska; lubi gleby ciężkie, bielicowe; pospolita w całym kraju,
 
 2. Solidago canadensis - rolina wieloletnia dorastajšca do 200 cm wys.; łodyga krótko owłosiona; licie wšskie i wydłużone, brzegiem ostro piłkowane, nagie lub owłosione, trójwišzkowe; koszyczki kwiatowe drobne; kwiaty złocistożółte; owoc - niełupka z puchem kwiatowym. Kwitnie od lipca do wrzenia. Ronie nad brzegami wód, niekiedy uprawiana w ogródkach i na działkach,
 
 W Polsce rosnš także: nawłoć póna - Solidago serotina (bylina do 150 cm wys., wyprostowana, krótko owłosiona; na szczycie opatrzona w szypuły kwiatowe zakończone bardzo drobnymi licznymi koszyczkami kwiatowymi, barwy żółtej lub pomarańczowej; kwiaty zebrane w jednostronne, wiechowate kwiatostany; licie lancetowate, zaostrzone, brzegiem piłkowane i szorstkie; od spodu na wišzkach przewodzšcych - owłosione, brzegiem orzęsione; kwitnie do wrzenia; ronie pospolicie nad brzegami rzek i strumieni oraz w lasach przy wodach; najczęciej występuje masowo i rzuca się w oczy w postaci żółtego łanu) i nawłoć wšskolistna - Solidago graininifolia (bylina do 150 cm wys.; łodyga wzniesiona, naga lub szorstka w dolnej częci; licie równowšskolancetowate, u nasady i na końcu ostro zakończone, brzegiem i od spodu na wišzkach - szorstkie; kwiaty żółte, zebrane w wiechy, płaskie, błyszczšce; kwitnie od lipca do sierpnia; ronie przy rzekach i strumieniach. Te dwa gatunki nawłoci sš nieznane pod względem składu chemicznego, wiadomo jednak, że działajš silnie uspokajajšco, lekko nasennie, żółciopędnie i silnie moczopędnie; dawkuje się je tak jak inne nawłocie. Płytki chromatograficzne wykazały zbliżony skład chemiczny do pozostałych gatunków Solidago.

 
					Surowiec
 Surowcem jest ziele - Herba Solidaginis, które można nabyć w aptekach i w sklepach zielarskich (Herbapol, Herba Lux, Kawon; opak. 50 g). Ziele zbiera się w poczštkach lub w czasie kwitnienia, rozkłada cienkš warstwš lub wiesza na sznurkach i suszy w temp. do 40o C; ziele schnie łatwo. Same licie nawłoci - Folia Solidaginis, sš w smaku mnie, ostre niż całe ziele i przy tym równie wartociowe.
 
					Sklad Chemiczny
 Ziele (licie) nawłoci zawiera saponiny - ok. 2-2,5%, alkaloidy, glikozydy flawonoidowe - ok. 0,5% (kwercytrynę, rutynę, astragalinę), garbniki - ok. 10%, olejek eteryczny - ok. 0,5-0,7%, kw. chlorogenowy, kw. kawowy, kw. askorbinowy, amid kw. nikotynowego, karotenoidy, luzy, kw. oleanolowy, zw. dwuterpenowe, sole, fermenty i in.

 
					Działanie
 Wszystkie nawłocie (w tym także wšskolistna i póna) działajš silnie moczopędnie, odtruwajšco, napotnie, przeciwobrzękowo, przeciwgoršczkowo, przeciwkamiczo, odkażajšco, hipotensyjnie (obniżajš cinienie krwi), uspokajajšco, lekko nasennie, silnie żółciopędnie, przeciwzapalnie, wykrztunie, przeciwbiegunkowo; uszczelniajš i wzmacniajš naczynia krwionone (wpływ przeciwwysiękowy); regulujš przemianę materii i wypróżnienia; pobudzajš wydzielanie liny, soku żołšdkowego, trzustkowego i jelitowego; przypieszajš trawienie i wchłanianie mleczka pokarmowego; pobudzajš apetyt.
 
Wskazania
					 skšpomocz, obrzęki, kamica moczowa i żółciowa, stany zapalne nerek i dróg moczowych, krwiomocz, ropomocz, białkomocz i cukromocz (+kokoryczka), goršczka, przeziębienie, choroby zakane i skórne, zatrucia, zaburzenia metaboliczne, zaburzenia trawienia, schorzenia ledziony, wštroby i żołšdka, skurcze przewodu pokarmowego, upławy, zaburzenia miesišczkowania, pękanie i przepuszczalnoć naczyń krwiononych, wysięki okołostawowe, puchlina wodna (wodobrzusze), nadcinienie, wyczerpanie nerwowe, stres, bezsennoć, nieżyty układu oddechowego, nieżyt jelit, reumatyzm, dna, astma, kaszel różnego pochodzenia, grulica, cukrzyca.
 
 Zewnętrznie (przemywanie nalewkš): choroby skórne ropne i na tle łojotoku (tršdziki, stany zapalne).

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie

Napar: 2 łyżki ziela lub samych lici zalać 1 szkl. wrzšcej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 150-200 ml; niemowlęta (polecam tylko napar z lici !, nie z całego ziela) ważšce 3-4 kg - 6-8,5 ml, 5-6 kg - 10,7-12,8 ml, 7-8 kg - 15-17 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważšce 10-15 kg - 21-32 ml, 20-25 kg - 42,8-53,5 ml, 30-35 kg - 64-75 ml, 40-45 kg - 85,7-96 ml, 50-55 kg - 107-117,8 ml, 3-6 razy dz.

Nalewka z nawłoci - Tinctura Solidaginis: pół szkl. ziela lub lici zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 5-10 ml: dzieci ważšce: 15 kg - 1 ml, 20-25 kg - 1,5-2 ml, 30-35 kg -2-2,5 ml, 40-45 kg - 3 ml, 50-55 kg - 4 ml, 3-4 razy dz. w 50 ml wody.

Alkoholatura zimna: pół szkl. wieżego i zmielonego ziela zalać 400 ml alkoholu 40-60%; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać jak nalewkę.

Rp. Ziele nawłoci - 1 łyżka Lić babki - 1 łyżka Korzeń babki - 1 łyżka Ziele skrzypu - 1 łyżka Lić kasztanowca - 1 łyżka Kwiat nagietka - 2 łyżki Lić pokrzywy - 1 łyżka Kora wierzby - 1 łyżka Ziele tasznika lub tobołka - 1 łyżka Kwiat (ziele) krwawnika - 1 łyżka Kora lub gałšzki brzozy - 1 łyżkę Ziele połonicznika - 1 łyżka Ziele glistnika - 1 łyżka Wymieszać bardzo starannie. 2 łyżki mieszanki zalać 1 szkl. wrzšcej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 200 ml; dzieci - patrz napar z nawłoci. Przy pomocy tej mieszanki zahamowałem krwiomocz i bóle nerek. Mieszanka ponadto działa uspokajajšco, wzmacniajšco; polepsza samopoczucie; rozkrusza złogi w drogach moczowych i ułatwia ich wydalenie; działa odkażajšco, moczopędnie, odtruwajšce, żółciopędnie i przeciwobrzękowo. Wskazania: stany zapalne układu moczowego, kamica moczowa i żółciowa, bóle nerek, krwiomocz, skšpomocz, obrzęki, zaburzenia miesišczkowania i metaboliczne, choroby skórne, reumatyzm, artretyzm, rwa kulszowa, zatrucia, zaburzenia trawienia i choroby zakane.

Rp. Ziele nawłoci - 1 łyżka Ziele ruty - 1 łyżka Ziele fiołka tr. - 1 łyżka Ziele skrzypu - 1 łyżka Ziele rdestu (obojętnie którego) - 1 łyżka Ziele jemioły - 1 łyżka Kora, lić lub kwiat (całe gałšzki) kasztanowca - 1 łyżka Kwiat (lić) lub owoc głogu - 1 łyżka Lić brzozy - 1 łyżka Wymieszać bardzo dokładnie. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wody; gotować 3 minuty; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 100 ml; dzieci - patrz napar z nawłoci. Wskazania: łamliwoć i przepuszczalnoć naczyń krwiononych (plamica), obrzęki, wysięki okołostawowe, choroby alergiczne, wybroczyny na siatkówce, stany zapalne naczyniówki, tęczówki, rogówki, białkówki i spojówek, nadmierne krwawienia miesišczkowe i przy tym nieregularne oraz z wydzielinš luzowš, zwiększane cinienie w gałce ocznej, nadcinienie, zapalenie zatok, krwiomocz, stany zapalne układu moczowego i oddechowego, bóle nerek, kamica moczowa i żółciowa, stany zapalne trzustki, ledziony, wštroby, żołšdka i pęcherzyka żółciowego, choroby skórne i zakane, zatrucia, zaburzenia przemiany materii, miażdżyca, reumatyzm, dna, cukrzyca, zaburzenia hormonalnej dusznica bolesna, żylaki kończyn i odbytu (jednoczenie stosować lewatywy w iloci 100-200 ml o temp. 38o C), zapalenie jelit i odbytu (lewatywa), choroby włosów (jednoczenie stosować płukanki w tym naparze).