Lubczyk lekarski

Lubczyk lekarski Levisticum officinale (Umbelliferae)

				
			Lubczyk lekarski - bylina do 3 m wys.; łodyga dęta, wewnątrz pusta, mocna, prosta, w górze rozgałęziona; liście podwójnie pierzaste o listkach jajowatych, ząbkowanych, z wierzchu lśniących; kwiaty w baldachach złożonych, żółto-zielone; owoc - rozłupnia. Kwitnie w czerwcu i w lipcu (I połowa). Roślina uprawiana w ogródkach i na działkach. 
 
 Wszystkie części lubczyka mają miły selerowy zapach i ostry, słonawo-gorzki smak, długo utrzymujący się. Znakomita przyprawowa (maggi) i lecznicza roślina.

 
					Surowiec Surowcem jest korzeń (FP I, II, III, IV i V), liść, młode ziele i owoc - Radix, Folium, Herba et Fructus Levistici. Radix można kupić w aptekach i w sklepach zielarskich. Ziele zbiera się przed kwitnięciem rośliny, liście - stopniowo od wiosny do lata, owoce - w I fazie dojrzałości, korzeń - w drugim roku życia rośliny na wiosnę lub w jesieni. 
 
 Surowce należy wysuszyć w temp. do 40o C.
 
					Sklad ChemicznyW całej roślinie znajdują się: olejek eteryczny (ok. 0,5-1%), witamina C (w liściach 150-200 mg/100g), karoten (w liściach - 10-16%), lecytyna, żywice, garbniki, skrobia, kwasy (octowy, kawowy, chlorogenowy), tłuszczowce, sole mineralne (żelaza, potasu, kobaltu, cynku, miedzi, manganu, glinu i molibdenu), liczne fermenty, flawonoidy, witaminy (tokoferole), (psoralen, bergapten, czysta kumaryna).
 
 Korzeń zawiera około 0,9% lecytyny, kwas angelicowy, związki ftalidowe (ligustylid, n-butyldenoftalid - 70%), beta-sitosterol, laktony, estry kwasów (walerianowego).
 
 W skład olejku eterycznego - lubczykowego (Oleum Levistici) wchodzą: ftalidy, terpineol, eugenol, karwakrol, cyneol, seskwiterpeny i ester kwasu benzoesowego oraz izowalerianowego. Butyloftalidy nadają olejkowi zapach selerowy.
 
 W trakcie suszenia surowców ilość wit. C maleje. Z 200 mg pozostanie tylko 110-130 mg/100 g

 
					DziałanieLubczyk działa moczopędnie, wykrztuśnie, wiatropędnie, rozkurczowo, rozgrzewająco, napotnie, uspokajająco, przeciwzapalnie, odkażająco, żółciopędnie, fotouczulająco, przeciwobrzękowo, odtruwająco; pobudza krwawienia miesiączkowe, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, zwiększa apetyt, usprawnia trawienie; reguluje wypróżnienia. Lubczyk przyczynia się do wydalenia z organizmu wraz z moczem i potem kwasu moczowego, mocznika i chlorku sodu (odpowiedzialnego za nadciśnienie i obrzęki). Zwiększa ukrwienie narządów płciowych
 
Wskazania
					 kamica moczowa, skąpomocz, obrzęki, hiperchloremia, deformacja stawów wywołana nadmierną ilością kwasu moczowego (dna), białaczka, nowotwory (na ogół u osób cierpiących na te choroby stwierdza się wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi, a tak nawiasem mówiąc prawidłowe stężenie tego związku we krwi wynosi 120-140 umol/ tj. 3-7 mg%, a w moczu -4,16-4,75 mmol/d tj. 700-800 mg/24 h), puchlina wodna, zaparcia, wzdęcia, skurcze jelit i żołądka, przeziębienie, choroby zakaźne i skórne, nadmierna fermentacja jelitowa, zdenerwowanie i bezsenność (200 ml jednorazowo), skąpe i bolesne krwawienia miesiączkowe (+ ziele glistnika + liść melisy - napar), nieżyty układu oddechowego, kaszel, gorączka (+ ibuprofen, benzydamina, salicylany lub zioła przeciwgorączkowe, np. kora, pączki topoli, kora wierzby, kora jesionu, kwiat wiązówki - odwar), zaburzenia w wydzielaniu żółci, laktacja, niedokrwistość, osłabienie. 
 
 Przeciwwskazania: ciąża, laktacja.
 
 Zewnętrznie (kąpiele, płukanki): choroby włosów, nieprzyjemny zapach z ust (jednocześnie pić napar z owoców jałowca lub z goździków), nieprzyjemny pot i nadmiernie wydzielany (kąpiele).

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie

Napar: 2 łyżki suszu zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100-200 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg -5 ml, 5-6 kg - 7-8 ml, 7-8 kg - 10-11 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 9-10 kg - 13,5-16 ml, 11-15 kg - 16-32 ml, 20-25 kg - 28,5-57 ml, 30-35 kg - 50-100 ml, 40-45 kg - 100-200 ml, 3-4 razy dz

Macerat lubczykowy Maceratio Levistici: 2 łyżki suszu zalać 1 szkl. wody o temp. pokojowej; wytrawiać 6-8 godz.; przecedzić. Pić jak napar.

Proszek lubczykowy Pulvis Levistici: korzeń, liść lub owoc zmielić w młynku na proszek. Stosować jako przyprawę. Na każdą 1 łyżeczkę proszku dać 1 łyżkę miodu i 10 kr. alkoholu, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce.

Olej lubczykowy - Oleum Levistici: pół szkl. świeżego surowca zalać 150 ml oleju o temp. 50o C; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Stosować jako przyprawę, do wcierań leczniczych (przy chorobach układu oddechowego, przeziębieniu, grypie wetrzeć olej w szyję, plecy, brzuch, klatkę piersiową i w stopy), do maseczek olejowych (suchość skóry, w celach odmładzających, przy trądzikach oraz w celu odżywienia skóry i jej zregenerowania), doustnie (2 łyżki 2 razy dz.) przy ostrych zaburzeniach trawiennych oraz przy zaparciach połączonych z bólami i wzdęciami, do lewatyw doodbytniczych przy stanach zapalnych odbytu, esicy, przy owrzodzeniach oraz zaparciach.

Sok świeży lubczykowy - Succus recens Levistici: świeże ziele przepuścić przez sokowirówkę. Zażywać 3-4 razy dz. po 1-2 łyżki. Sok można zakonserwować poprzez dodanie alkoholu 40% (100 ml na 100 ml). Uzyskaną masę roślinną nie wyrzucać, lecz zalać wodą przegotowaną (niewielką ilością) i ponownie przepuścić przez sokowirówkę.

Rp. Korzeń (liść, owoc) lubczyka - 1 łyżkę Owoc kminku - 1 łyżka Owoc anyżku - 1 łyżka Owoc kopru - 1 łyżka wymieszać. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; parzyć 20-30 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100 ml; dzieci ok. 30-50 ml; niemowlęta - 1-2 łyżeczki. Wskazania: zaburzenia trawienia, kaszel, stany zapalne i zakażeniowe układu oddechowego i trawiennego, skąpomocz, bóle brzucha, skurcze jelit i żołądka, zaparcia.