Mącznica lekarska

Mącznica lekarska Arctostaphylos uva-ursi (mącznica niedźwiedzie uszko); (Ericacaae)

				
			Mącznica lekarska - krzewinka o leżących gałązkach dorastających do 1 m dł.; liście zimotrwałe, podługowate, całobrzegie; kwiatostany groniaste, zwisłe; kielich pięciodziałkowy; korona biała lub różowawa, wewnątrz owłosiona, zrosłopłatkowa, dzbaneczkowata, pięcioząbkowa; pręcików 10; słupek 1; owoc - jagoda barwy czerwonej o miąższu białawym, mączystym. 
 
 Występuje w północnej części niżu, w południowej części - rzadko spotykana; rośnie pospolicie na Podkarpaciu, w Bieszczadach. Rośnie w lasach widnych i na ich skrajach; lubi gleby zbielicowane, piaszczyste, o różnej wilgotności. 
 
 Roślina pod ochroną !.

 
					Surowiec
 Surowcem farmakopealnym jest liść - Folium Uvae-ursi, który można kupić w aptekach i w sklepach zielarskich (opak. 50 g), FP I, II, III, IV i V. Liście zbierane są od czerwca do września i suszone w temp. do 40o C.
 
					Sklad Chemiczny
 Surowiec zawiera glikozydy fenolowe (arbutynę i metyloarbutynę) - 5-7%, pirozyd, kawoiloarbutynę, hydrochinon czysty - ok. 1%, salidrozyd, gencjobiozyd 4-hydroksyfenylu, flawonoidy (hiperozyd, izokwercetyna, mirycetyna), kwasy polifenolowe (galusowy, chinowy, elagowy), kw. ursolowy będący zw. trójterpenowym, garbniki pirogalowe i elagowe - 10%, uvaol.
 
 Arbutyna - beta-glukozyd hydrochinonu. Hydrochinon znajdujący się w tym gllkozydzie fenolowym łączy się z kwasem glukuronowym; w moczu alkalicznym, od hydrochinonu odłącza się glukoza i kw. glukuronowy. Dopiero tak uwolniony hydrochinon wykazuje silne działanie bakteriobójcze i przeciwwirusowe (odkażające drogi moczowe). Ważne jest aby podczas doustnego stosowania liści brusznicy, mącznicy, kwiatu wrzosu czy ziela bagna zwyczajnego pić sole alkalizujące mocz, np. Sal Vichy dostępna w aptekach.

 
					Działanie
 Substancje zawarte w mącznicy działają odkażająco, moczopędnie, przeciwkrwotocznie (kw. elagowy i galusowy), odtruwająco, przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, żółciopędnie (flawonoidy, fenole), przeciwbiegunkowo i przeciwkamiczo. Mącznica zwiększa wydalanie z organizmu jonów sodowych i chlorkowych.
 
Wskazania
					 stany zapalne i zakażeniowe dróg moczowych i nerek, krwiomocz, polucje, nasieniotok, moczenie nocne, skąpomocz, hipernatremia i hiperchloremia.

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie

Napar: 2 łyżki liści zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 100 ml; dzieci ważące 8-10 kg - 11-14 ml, 11-15 kg - 15,7-21 ml, 20-25 kg - 28,5-35,7 ml, 30-35 kg - 42,8-50 ml, 40-45 kg - 57-64 ml, 50-55 kg - 71-78,5 ml 4 razy dz.

Rp. Liść mącznicy - 1 łyżka Korzeń goryczki - 1 łyżka Wymieszać i zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 2 razy dz. po 100 ml. Wskazania: polucje, nasieniotok, moczenie nocne, brak apetytu, niedostateczna wydzielanie soków trawiennych, zaburzenia trawienne, osłabienie. Polucje - samoistne wytryski nasienia podczas snu w okresie pokwitania (nie u wszystkich chłopców występują). Polucje (zmazy nocne) występują także u wielu dorosłych mężczyzn. Jest to zjawisko normalne spowodowane wstrzemięźliwością seksualna, jednakże kłopotliwe, podobnie jak nasieniotok. Nasieniotok - wyciek nasienia z cewki moczowej bez pobudzenia płciowego, najczęściej przy oddawaniu kału i moczu. Przy moczeniu nocnym należy także zażywać wit. B1.