Jesion wyniosły Fraxinus excelsior (Oleaceae)

menu
   
Jesion wyniosły - drzewo dorastające do 35 m wys.; liście pierzaste, złożone z 7-11 eliptycznych lub eliptyczno-podługowatych, brzegiem piłkowanych listków; kwitnie przed listnieniem; kwiaty w wiechach; kwiaty męskie, żeńskie, obupłciowe; okwiatu brak; pręcików 2; słupek 1; owoc - skrzydlak. W Polsce często spotykany w parkach, na osiedlach i w laskach.
 
 
 

Surowiec

Surowcem jest kora i liść - Cortex et Folium Fraxini. Korowinę pozyskuje się jesienią, na przedwiośniu lub wiosną; suszy w otwartym piekarniku ogrzanym do 60o C lub w normalnej temperaturze, podobnie jak liście. Liście najwartościowsze są w maju i czerwcu. Korę można niekiedy kupić w sklepach zielarskich.
 

Sklad Chemiczny

Korowina bogata jest w garbniki oraz w glikozydy kumarynowe (fraxyna, glikozyd fraxynolowy, aglikon fraxetyna) i w alkohol -mannitol. Liście zawierają mannitol, garbniki - 2-3%, kw. ursolowy i proteiny. Zasobne też są w witaminy i we flawonoidy.
 
 

Działanie

Wyciągi z kory i z liści działają silnie moczopędnie (mannit, flawonoidy i glikozydy), przeciwobrzękowo, silnie napotnie, odtruwająco, żółciopędnie, przeciwreumatycznie, przeciwkamiczo (zapobiegają kamicy moczowej i żółciowej, a nawet ułatwiają wydalenie drobnych kamieni i piasku z układu moczowego, dotyczy to zwłaszcza kory), odkażająco, przeciwropnie, wybitnie ściągająco, przeciwrobaczo, wzmacniająco, uspokajająco, przeciwagregacyjnie (fraksyna, eskulina); uszczelniają i wzmacniają naczyńka krwionośne.
 

Wskazania

choroba wrzodowa, kamica moczowa i żółciowa, nieżyt jelit i żołądka, ostra biegunka (kora), zaburzenia trawienia, pękanie i przepuszczalność naczyń krwionośnych (liście), zaburzenia krążenie mózgowego i obwodowego, żylaki, skąpomocz, obrzęki, gorączka, reumatyzm, choroby skórne, choroby przeziębieniowe i zakaźne, wysięki stawowe. Dawniej kora jesionowa była używana zamiast chininy z dobrym ponoć skutkiem.
 
 
 
 

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie
 
 
  Napar: 2 łyżki liści zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić 3-4- razy dz. po 150-200 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg -6-8,5 ml, 5-6 kg - 10,7-12,8 ml, 7-8 kg - 15-17 ml, .-10 kg - 19-21 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 11-15 kg - 23,5-32 ml, 16-20 kg - 34-42 ml, 21-25 kg - 45-53,5 ml, 26-30 kg - 55,7-64 ml, 31-35 kg - 66,75 ml, 36-40 kg - 77-85,7 ml, 41-45 kg - 87,8-96 ml, 46-50 kg - 98,5-107 ml, 51-55 kg - 109-117,8 ml, 3-4 razy dz.  
 
 
 
 
  Odwar: 2 łyżki kory lub liści zalać 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić jak napar. Stosować też do nasiadówek przy stanach zapalnych pochwy i upławach (30 minutowe i jednocześnie pić odwar), do płukania jamy ustnej przy stanach ropnych i zapalnych, do kąpieli nóg przy nadmiernej potliwości, do płukania włosów przy łupieżu tłustym i tłustych włosach oraz do okładów na liczne chorobowe zmiany skórne (ropnie, opryszczki, owrzodzenia itd.). Watkę lub gazę zmoczoną w naparze z liści przykładać na oczy przy stanach zapalnych, ropnych, łzawieniu, pieczeniu, po urazach i przemęczeniu. Uwaga! Łzawienie, światłowstręt i pieczenie oczu to objawy niedoboru witamin (A, B, P i H). Zalecam wówczas zażywać też preparat wielowitaminowy lub lepiej mineralno-witaminowy, np. Vitaral (3 razy dz. po 2-1 draż.).  
 
 
 
 
  Nalewka jesionowa - Tinctura Fraxini: pół szkl. kory lub liści zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 10 ml w 50 ml wody. Nalewką z kory przemywać opryszczki, skórę z trądzikiem, łojotokową, ze stanami zapalnymi, pryszczami, nadżerkami. Rp. Nalewka jesionowa - 10 ml Nalewka z arniki - 10 ml Nalewka glistnikowa - 10 ml Azulan - 5 ml Wymieszać.  
 
 
 
 
  Bolesne uszkodzenia w jamie ustnej, afty, pleśniawki, opryszczki, pryszcze, ropnie, owrzodzenia, liszaje, nadżerki i inne zmiany pędzlować preparatem 4 razy dz. Można stosować równocześnie płukanki i nasiadówki (1 łyżka leku na 200 ml wody). Rp. Kora lub liść jesionu - 1 łyżka Kora lub liść wierzby - 1 łyżka Korzeń arcydzięgla - 1 łyżka Kłącze perzu - 1 łyżka Ziele połonicznika - 1 łyżka Wymieszać. 2-3 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wody; zagotować i odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 4-6 razy dz. po 100 ml. Dzieciom podawać tyle co naparu z liści jesionu tj. zależnie od wagi ciała. Wskazania: choroby zakaźne, przeziębienie, gorączka, zaburzenia trawienne, stany zapalne nerek, dróg moczowych, układu pokarmowego i oddechowego, kamica moczowa, nieżyty jelit i żołądka. Mieszanka przyczynia się do wydalenia drobnych kamieni i piasku z układu moczowego i zapobiega ich kumulacji oraz tworzeniu.  
 
 
 
menu Aloes drzewiasty Aminek większy Arcydzięgiel litwor Arnika górska Babka lancetowata Babka piaskowa Bagno zwyczajne Barszcz Barwinek Bazylia pospolita Berberys zwyczajny Bertram Bez czarny Bez hebd Bez koralowy Biedrzeniec anyż Biedrzeniec większy Bluszczyk kurdybanek Bobrek trójlistkowy Borówka bagienna Borówka czarna Brzoza brodawkowata Buk zwyczajny Bukwica lekarska Bylica boże drzewko Bylica estragon Bylica piołun Bylica pospolita Cebula Centuria pospolita Chaber Cykoria podróżnik Czeremcha zwyczajna Czosnek niedźwiedzi Czosnek ogrodowy Drożdże Dziewanna kutner() Dziurawiec Dzięgiel leśny Dąb szypułkowy Fiołek trójbarwny Fiołek wonny Glistnik jaskółcze ziele Goryczka Goździkowiec korzenny Głóg Herbata chińska Hyzop lekarski Iglica pospolita Janowiec Jarząb pospolity Jasnota biała Jałowiec pospolity Jemioła Jesion wyniosły Jeżyna fałdowana Kalina koralowa Kasztanowiec zwyczajny Kminek zwyczajny Kokoryczka Koniczyna Konwalia majowa Koper ogrodowy Kopytnik pospolity Kosaciec żółty Kozieradka Kozłek lekarski Kruszyna i szakłak Krwawnik pospolity Krwiściąg Lawenda lekarska Lebiodka pospolita Len zwyczajny Lepiężnik różowy Lipa Lnica pospolita Lubczyk lekarski Lukrecja gładka Macierzanka piaskowa Majeranek ogrodowy Malina właściwa Malwa czarna Marchew siewna Melisa lekarska Mięta Mniszek lekarski Morszczyn Mydlnica lekarska Mącznica lekarska Nagietek lekarski Nasturcja Nawłoć Nostrzyk żółty Olcha Orzech włoski Perz właściwy Pierwiosnek Pięciornik gęsi Pięciornik kurze ziele Podbiał pospolity Pokrzywa Porost islandzki Porzeczka czarna Poziewnik szorstki Poziomka pospolita Połonicznik Prawoślaz lekarski Przetacznik Przytulia Przywrotnik Rdest ostrogorzki Rdest ptasi Rozmaryn lekarski Rumianek pospolity Ruta zwyczajna Rutwica lekarska Róża dzika Serdecznik pospolity Skrzyp Sosna zwyczajna Stokrotka pospolita Szałwia lekarska Tarczyca pospolita Tasznik pospolity Tatarak zwyczajny Topola Tymianek pospolity Wierzba Wierzbówka Wiesiołek Wilczomlecz obrotny Wiązówka Wrotycz pospolity Wrzos zwyczajny Łopian większy Ślaz Śliwa tarnina Świetlik Żywokost lekarski Żółtlica