Skrzyp

Skrzyp Equisetum (Equisetaceae)

				
    Skrzyp polny  Equisetum arvense  roślina wieloletnia dorastająca do 30 cm wys., średnio 15-20 cm. Pędy zarodnikowe: łodygi soczyste, żeberkowane, żółtobrunatne lub czerwonawe; pochewki wokół łodygi są 8-9-ząbkowe, brunatnawe; na szczycie kłosy zarodnikonośne. Pędy asymilacyjne: dorastają do 20-30 cm wys.; zielone, wokół łodygi pochewki 6-18 czarne ząbki, biało obrzeżone. Ulistnienie okółkowe. Liście właściwe są zrośnięte we wcześniej wspomniane pochewki, czyli liście są drobne, ząbkowane. To, co ludzie zwykli nazywać liśćmi jest w rzeczywistości odgałęzieniami pędu głównego. Odgałęzienia są więc wąskie, równowąskie, kanciaste, szorstkie, ułożone okółkowo, barwy zielonej. Zwiększają one powierzchnię asymilacyjną pędu. 
 
    Skrzyp łąkowy  Equisetum pratense  roślina wieloletnia, dorastająca do 30-35 cm wys. Pęd zarodnikowy  żółtawy, pochewki w węzłach łodygi są 10-15-żabkowe, biało obrzeżone. Pędy asymilacyjne szarozielone, wąskie odgałęzienia nieco zwisłe, w okółkach, 3-kanciaste.
 
    Skrzyp leśny - bylina do 60 cm wys.; pędy asymilacyjne jasnozielone z licznymi  rozgałęzionymi,  wiotkimi, zwisającymi w dół, długimi  gałązkami;  gałązki w przekroju poprzecznym mają kształt równoramiennego krzyża,  podobnie jak u skrzypu polnego. Rośnie w lasach,  w zaroślach, na zrębach,  nad wodami, przy łąkach podmokłych,  na polanach, zawsze jednak w miejscach cienistych i przy drzewach.

 
					Surowiec
 Surowcem jest  ziele - Herba Equiseti, które zbiera się od czerwca do sierpnia i suszy w otwartym piekarniku ogrzanym do temp. 60-70o C. Suche  ziele jest bardzo kruche,  ma miły,   sianopodobny zapach. Należy je zmielić  i przesypać do szczelnego naczynia. Herba Equiseti   (FP I, II,III, IV i V)  - w sprzedaży w aptekach i w sklepach zielarskich.
 
					Sklad Chemiczny
 ściany komórkowe skrzypów są przesycone krzemionką  ok. 5-6%, rzadko 10%, która rozpuszcza się w wodzie i w alkoholu, czyli przechodzi  do rozpuszczalnika i  jest przy przyswajalna dla naszego organizmu. Skrzypy ponadto zawierają flawonoidy - galuteolinę,   ekwizetrynę, luteolinę,  kwercetynę, izokwercytrynę, kemferol i apigeninę;  saponiny ok. 3-5% (ekwizetoninę), indanonowce,  kw. akonitynowy, kw.  szczawiowy, kw.  jabłkowy,  karotenoidy,   alkaloidy (nikotynę, trójmetoksypirydynę, palustrynę, palustrycynę), tiaminazynę czyli antyaneurynę,   kw.  kawowy, garbniki i in.

 
					Działanie
 Wyciągi ze skrzypów działają moczopędnie, przeciwobrzękowo, odtruwająco,  przeciwkamiczo  (zapobiegają powstawaniu kamicy moczowej),  przeciwmiażdżycowo,  przeciwrakowo,   lekko żółciopędnie; uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, stabilizują błony komórkowe   (wpływ przeciwwysiękowy), regulują przemianę materii, utrzymują prawidłową elastyczność skóry i błon śluzowych, a przez to zapobiegają powstawaniu zmarszczek, zwiększają krzepliwość krwi,  ułatwiają organizmowi przyswojenie wapnia; likwidują drobne krwawienia,  wzbogacają organizm w niezbędną krzemionkę,  jony K  (potas)  i Mg (magnez).
 
Wskazania
					 skąpomocz, obrzęki, gruźlica, choroby pęcherza moczowego, dróg moczowych i nerek  (stany zapalne,   krwawienia,   kamica),   skaza dnawa (artretyzm),   trądziki,   żylaki,  łuszczyca,  rany,  pryszcze,   łojotok,   reumatyzm, krwotoki  z nosa (+ liść kasztanowca),  nadmierne krwawienia menstruacyjne, ciąża, laktacja, podeszły wiek, profilaktyka, kaszel, zaburzenia przemiany materii, wszelkie choroby zakaźne, nieżyt jelit i żołądka, choroby wątroby, hemoroidy, kuracja  odmładzająca, złamanie kości (fractura), zapalenie okostnej,  wybroczyny na siatkówce,  pękanie naczyń krwionośnych, teleangiektazje, rany, oparzenia, opryszczki,  upławy, zapalenie przydatków, choroby błon śluzowych, stany zapalne spojówek i gałki  ocznej, nadciśnienie,  choroby uszu,   krwawiączka,  choroby paznokci  i włosów, schorzenia dziąseł  (krwawienia, stany zapalne), zatrucia.
 
 Przeciwwskazania:  
 
 brak lub niedobór wit. B1, rwa kulszowa, postrzał, zapalenie korzonków nerwowych,  bradykardia, rzucawka ciążowa, mięśniobóle,  przykurcze mięśni.
 
 Uwaga !!! Osoby pijące przetwory ze skrzypu powinny jednocześnie zażywać wit.  B1 - 1 razy dz. po 1 tabl. 25 na 2 h przed wypiciem preparatu skrzypowego.

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie

Napar: 2 łyżki ziela zalać 1-2 szkl. wody wrzącej; parzyć pod przykryciem 30 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 100-150 ml lub 2 razy dz. po 200 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 1 łyżeczka, 3-6 kg - 2 łyżeczki, 7-8 kg - 3 łyżeczki płynu 3-4 razy dz.; dzieci ważące 9-10 kg - 2 łyżki, 15-20 kg - 40 ml, 25-30 kg - 50 ml, 35-40 kg - 75 ml, 45-50 kg - 85-90 ml, 3-4 razy dz.

Odwar: 2 łyżki ziela zalać 2 szkl. wody; gotować 10 minut; uzupełnić brakującą Ilość wody; przecedzić. Pić jak napar.

Nalewka skrzypowa (skrzypówka) - Tinctura Equiseti: 1 szkl. suchego ziela zalać 500 ml wódki lub spirytusu; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3 razy dz. po 1-2 łyżeczki lub 2 razy dz. po 1 łyżce w 50 ml wody. Nalewka nie zawiera krzemionki.

Intrakt skrzypowy - Intractum Equiseti; pół szkl. świeżego zmielonego ziela zalać 300 ml alkoholu 40-70% o temp. wrzenia; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać jak nalewkę.

W przypadku chorób skórnych, ocznych i błon śluzowych stosować przemywanie odwarem lub nalewką, okłady, pędzlowanie i płukanki. Zawiera krzemionkę. Cenny w leczeniu trądziku różowatego, sterydowego i dermatozy okołoustnej.