Pięciornik kurze ziele Potentilla erecta (Rosaceae)

menu
   
Pięciornika kurze ziele (Potentilla tormentilla, Tormentilla erecta, Tormentilla officinalis, Potentilla silvestris) - roœlina wieloletnia dorastajšca do 30 cm wys.; kłšcze grube, walcowate, wewnštrz czerwanawe; łodyga łukowato wznoszšca się lub prosta; liœcie odziomkowe i łodygowe trójlistkowe; listki przylegajšce owłosione, podłużnie klinowate, głęboko wclnanopiłkowane, z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jasnozielone; przylistki duże, dłoniasto trzy - pięć razy wcięte; kwiaty złocistożółte; korona pięciopłatkowa; owoc - niełupka. Kwitnie od kwietnia do wrzeœnia. Roœnie w lasach, w zaroœlach, na łškach, na polanach; lubi gleby wilgotne i kwaœne; roœlina pospolita w całym kraju.
 
 
 

Surowiec

Będziemy wykorzystywać kłšcze i ziele - Rhizoma et Herba Tormentillae. Rhizoma, Tinctura et Unguentum (maœć) Tormentillae (Tormentiol) - w wolnej sprzedaży w aptekach i w sklepach zielarskich, FP I,II,III,IV i V. Ziele zbiera się przed lub w czasie kwitnienia; suszy w temp. do 40o C. Kłšcza wykopuje się w jesieni, wiosnš lub przed kwitnięciem roœliny, szybko myje pod bieżšcš wodš, kroi i suszy w otwartym piekarniku ogrza­nym do temp. 60o C.
 

Sklad Chemiczny

W surowcach znajdujš sję garbniki katechinowe - do 15%, kw. elagowy, glukozyd - tormentiozyd, kw. chinowy, tormantol, termentylina, flobafeny, żywice, woski, gumy roœlinne, flawonoidy, sole, witaminy.
 
 

Działanie

Wycišgi z surowców działajš wybitnie œcišgajšco, antyseptycznie, przeclwkrwotocznie, przeciwzapalnie i ochronnie w stosunku do mišższu wštroby.
 

Wskazania

biegunka, nicstrawnoœć, stany zapalne przewodu pokarmowego, choroba wrzodowa, zaburzenia trawienia, choroby wštroby, hemoroidy. Zewnętrznie (kšpiele, płukanki, nasiadówki, okłady, przemywania, smarowanie maœciš, przysypki; jednoczeœnie pić napar lub odwar!): rany, otarcia naskórka, oparzenia, odparzenia, mokre wypryski, owrzodzenia, nadżerki, ropnie, pryszcze, tršdziki, łojotok, łupież tłusty, przetłuszczajšce się włosy, stany zapalne i zakażeniowe spojówek i gałki ocznej, łzawienie, pieczenie oczu, stany zapalne i zakażeniowe gardła i jamy ustnej oraz narzšdów płciowych (pochwy, warg stromowych). Przy hemoroidach, parciu na kał przy niestrawnoœci i biegunce, stanach zapalnych jelita grubego i odbytu - stosować wlewy doodbytnicze przy pomocy gruszki gumowej z odwaru w iloœci 100-200 ml i o temp. 38o C.
 
 
 
 

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie
 
 
  Napar: 2 łyżki ziela zalać 1 szkl. wrzšcej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 200 ml; niemowlęta ważšce 3-4 kg - 1 łyżeczka płynu, 5-6 kg - 2 łyżeczki, 7-8 kg - 1 łyżka płynu 3-4 razy dz.; dzieci ważšce 10-15 kg - 2 łyżki, 20-25 kg - 42-53 ml, 30-35 kg - 64-75 ml, 40-45 kg - 85-96 ml, 50-55 kg - 107-117 ml, 4 razy dz. W ostrych stanach zażywać częœciej.  
 
 
 
 
  Odwar: 2 łyżki kłšczy lub ziela zalać 2 szkl. wody; gotować 10 minut; odstawić na 20 minut; uzupełnić brakujšcš iloœć wody. Pić jak napar.  
 
 
 
 
  Nalewka pięciornikowa - Tinctura Tormentillae (tormentiolówka): pół szkl. kłšczy lub ziela zalać 250 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiItrować. Zażywać 3 razy dz. po 5 ml lub stosować zewnętrznie. Do płukania: 1 łyżka płynu na 200 ml wody przeg.  
 
 
 
 
  Ekstrakt tormentiolowy: pół szkl. kłšczy œwieżych lub suchych zalać 100 ml wódki lub spirytusu; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać 3 razy dz. po pół łyżeczki lub stosować do pędzlowanla chorych miejsc, np. opryszczek, zajadów, aft i in. wyżej wymienionych.  
 
 
 
 
  Proszek tormentiolowy - Pulvis Tormentillae: suche kłšcze zmielić na pył. Zażywać 3-4 razy dz. po pół łyżeczki; dobrze popić. Stosować jak zasypkę na rany i sšczšce schorzenia skórne. Można wymieszać z zasypkš Linomag lub Alantan (0,5 cz. proszku na 1 cz. zasypki).  
 
 
 
 
  Miejsca nadmiernie pocšce się przemywać odwarem lub nalewkš tormentiolowš. Maœć tormentiolowa - Ung. Tormentillae. Składniki: - 1 łyżka (15 ml) ekstraktu tormentiolowego; - 1 łyżka gliceryny; - 60 g maœci lub kremu Linomag, albo lanoliny, euceryny (krem Nivea), wazeliny. Sposób przyrzšdzenia. Do moŸdzierza włożyć podłoże maœciowe i podgrzewać we wrzšcej wodzie lub na goršcej maszynce elektrycznej. Gdy podłoże zmięKnle wlać do niego ekstrakt tormentiolowy wymieszany z glicerynš; składniki ucierać aż do połšczenia. Maœć przelać do pojemnika oznaczo­nego etykietkš i przenieœć do zimnego miejsca. Chorobowe zmiany smarować 2-3 razy dz. Można zmieszać z maœciš nagletkowš i arnlkowš.  
 
 
 
 
  Galaretka tormentiolowa: 1 łyżkę żelatyny spożywczej zalać 350 ml wrzšcej wody i gotować stale mieszajšc do całkowitego rozpuszczenia się żelatyny; gdy tak się stanie do żelatyny wlać 2 łyżki gliceryny, 2 łyżki nalewki tormentiolowej (1 łyżkę ekstraktu) i wsypać 6 łyżek suchych kłšczy kurzego ziela; pogotować 1-2 minuty i całoœć przelać do słoiczka, po czym zakręcić i przenieœć do zimnego miejsca, aby się zastygła. Kłšcze opadnie na dno słoika, a substancje w nim zawarte przejdš do galaretki. Lek zażywać 3-4 razy dz. przy chorobie wrzodowej żołšdka lub dwunastnicy, przy krwotokach z przewodu pokarmowego, niestrawnoœci i ostrych biegunkach oraz hemoroidach. Galaretka pokrywać też rany. Można stosować na skórę po goleniu oraz do leczenia odleżyn, odparzeń, owrzodzeń.  
 
 
 
 
  Rp. Kłšcze (można je zawsze zastšpić zielem) pięciornika kurzego ziela - 2 łyżki Kwiat nagietka - 1 łyżka Liœć babki - 1 łyżka Kwiat rumianku - 1 łyżka Ziele majeranku - 1 łyżka Ziele tymianku - 1 łyżka Wymieszać i przyrzšdzić oraz pić jak napar z kurzego ziela. Wskazania: biegunka, niestrawnoœć, zaburzenia trawienia, bóle brzucha, stany zapalne i zakażeniowe układu pokarmowego.  
 
 
 
 
  Rp. Nalewka tormentiolowa - 10 ml Nalewka z arniki - 10 ml Nalewka z ruty - 10 ml Nalewka z liœci kasztanowca - 1 łyżka Nalewka z nawłoci - 10 ml Wymieszać. Zażywać 3 razy dz, po pół łyżeczki i jednoczeœnie stosować zewnętrznie. Wskazania: krwawe wybroczyny podskórne (plamice) powstałe w wyniku pękania i przepuszczalnoœci naczyń krwionoœnych, teleangiektazje, żylaki, tršdzik różowaty i młodzieńczy, alergie, stany zapalne skóry, wybroczyny na siatkówce, zapalenie tęczówki, spojówek i naczyniówki, nadciœnienie, choroby wštroby i pęcherzyka żółciowego, zastoje krwi i limfy, miażdżyca. Zażywać przez conajmnlej 30 dni. Równoczeœnie pić napar ze skrzypu i zażywać preparat mineralno- witaminowy  
 
 
 
menu Aloes drzewiasty Aminek większy Arcydzięgiel litwor Arnika górska Babka lancetowata Babka piaskowa Bagno zwyczajne Barszcz Barwinek Bazylia pospolita Berberys zwyczajny Bertram Bez czarny Bez hebd Bez koralowy Biedrzeniec anyż Biedrzeniec większy Bluszczyk kurdybanek Bobrek trójlistkowy Borówka bagienna Borówka czarna Brzoza brodawkowata Buk zwyczajny Bukwica lekarska Bylica boże drzewko Bylica estragon Bylica piołun Bylica pospolita Cebula Centuria pospolita Chaber Cykoria podróżnik Czeremcha zwyczajna Czosnek niedźwiedzi Czosnek ogrodowy Drożdże Dziewanna kutner() Dziurawiec Dzięgiel leśny Dąb szypułkowy Fiołek trójbarwny Fiołek wonny Glistnik jaskółcze ziele Goryczka Goździkowiec korzenny Głóg Herbata chińska Hyzop lekarski Iglica pospolita Janowiec Jarząb pospolity Jasnota biała Jałowiec pospolity Jemioła Jesion wyniosły Jeżyna fałdowana Kalina koralowa Kasztanowiec zwyczajny Kminek zwyczajny Kokoryczka Koniczyna Konwalia majowa Koper ogrodowy Kopytnik pospolity Kosaciec żółty Kozieradka Kozłek lekarski Kruszyna i szakłak Krwawnik pospolity Krwiściąg Lawenda lekarska Lebiodka pospolita Len zwyczajny Lepiężnik różowy Lipa Lnica pospolita Lubczyk lekarski Lukrecja gładka Macierzanka piaskowa Majeranek ogrodowy Malina właściwa Malwa czarna Marchew siewna Melisa lekarska Mięta Mniszek lekarski Morszczyn Mydlnica lekarska Mącznica lekarska Nagietek lekarski Nasturcja Nawłoć Nostrzyk żółty Olcha Orzech włoski Perz właściwy Pierwiosnek Pięciornik gęsi Pięciornik kurze ziele Podbiał pospolity Pokrzywa Porost islandzki Porzeczka czarna Poziewnik szorstki Poziomka pospolita Połonicznik Prawoślaz lekarski Przetacznik Przytulia Przywrotnik Rdest ostrogorzki Rdest ptasi Rozmaryn lekarski Rumianek pospolity Ruta zwyczajna Rutwica lekarska Róża dzika Serdecznik pospolity Skrzyp Sosna zwyczajna Stokrotka pospolita Szałwia lekarska Tarczyca pospolita Tasznik pospolity Tatarak zwyczajny Topola Tymianek pospolity Wierzba Wierzbówka Wiesiołek Wilczomlecz obrotny Wiązówka Wrotycz pospolity Wrzos zwyczajny Łopian większy Ślaz Śliwa tarnina Świetlik Żywokost lekarski Żółtlica