Porost islandzki Lichen islandicus seu Cetraria islandica (Parmeliaceae)

menu
   
Porost islandzki, czyli płucnica Islandzka należy do plechowców, czyli do roœlin niższych, których ciało nie jest zróżnicowane na wyspecjalizowane organy, typowe dla roœlin wyższych. Ta piękna roœlina zielarska należy do gromady Lichenophyta (Lichenes) i roœnie stosunkowo często w suchych borach iglastych w górach i na niżu. Porasta ziemię, pnie drzew, skały i głazy. Bardzo pospolicie występuje w krajach północy. W Polsce jest pod częœciowš ochronš. Porosty sš to złożone symbiotyczne organizmy. Plecha porostów składa się z dwóch organizmów: grzyba i glonu, które ze sobš współżyjš pod względem fizjologicznym (grzyb dostarcza glonom wody z solami mineralnymi i stanowi zewnętrznš ochronnš otoczkę, a glon przeprowadza proces fotosyntezy w wyniku, której powstajš głównie cukry i tłuszczowce). Często do plechy porostów dołšczajš się bakterie azotowe wišżšce wolny azot z powietrza, dzięki czemu roœlina wytwarza substancje azotowe białkowe i niebiałkowe. Porosty rozmnażajš się wegetatywnie przy pomocy soredium (soredia = urwistki) i isydium (izydia). Oba odłamki plechy zawierajš obydwa organizmy. Interesujšca nas płucnica islandzka ma plechę brunatnš lub brunatnozielonš (zależenie od wilgo-tnoœci panujšcej w œrodowisku życia roœliny), silnie rozgałęzionš, dichotomicznie powycinanš, spłaszczonš, liœclokształtnš, brzegiem nierównomiernie zšbkowanš i o brzegach podwiniętych do wewnštrz, œrodkowa częœć plechy przytwierdza się do podłoża dolnš powierzchniš, specjalnymi nitkami grzyba - chwytnikami (ryzoidy). Ciało płucnicy jest poplamione na czerwonawo i biało. Jako ciekawostkę podaję, że porosty majš zdolnoœć wytwarzania zarodników w apothekiach czyli w miseczkach (produkuje je częœć grzybowa).
 
 
 

Surowiec

Surowcem jest cała plecha porostu - Thallus Lichenes islandici sive Thallus Cetrariae islandicae. Lichen islandicus (FP IV,V i USL) nożna kupić w aptekach i w sklepach zielarskich. Plechę (Thallus) zbiera się cały rok ze stanu naturalnego w dni suche, po czym suszy w temp. do 60o C i przechowuje w swiatłoszczelnych opakowaniach.
 

Sklad Chemiczny

Porosty zawierajš głównie węglowodany - polisacha­rydy, rzadziej monosacharydy. W dużych iloœciach występuje llchenina i izolichenina - substancja pokrewna celulozie, rozpuszczalna w goršcej wodzie i łatwo ulegajšca hydrolizie na glukozę; ponadto zawiera: hemicelulozy, kwas krzemowy, kwasy llchenowe - do 5% (kw. usninowy, kw. funiaroproto-cetrarowy, proto-liche-sterynowy, kw. fizodowy i in.), œluzy, barwniki, sole mineralne (jod, miedŸ, krzem i in.).
 
 

Działanie

Porost islandzki (mylnie, ale często nazywany mchem isla­ndzkim) działa przede wszystkim powlekajšco (osłaniajšco), przeciwkaszlowo, wykrztuœnie, przeciwzapalnie, antybiotycznie (przeciwbakteryjnie), przeciwgruŸliczo, przeciwnowotworowo, wzmacniajšco, przeciwwymiotnie, przeciwpotnie, żółciopędnie, uspokajajšco, moczopędnie, odtruwajšco; reguluje wypróżnienia i przemianę materii, zwiększa produkcję i wydzie­lanie œliny, soku żołšdkowego, trzustkowego i jelitowego.
 

Wskazania

kaszel różnego pochodzenia, stany zapalne i zakażeniowe układu oddechowego, chrypka, nowotwór, przeziębienie, choroby zakaŸne,schorzenia skórne, choroby alergiczne objawiajšce się nieżytem dróg oddechowych, zaburzenia trawienia, kamica żółciowa i moczowa, zastoje żółci, niostrawnoœć, stany zapalne przewodu pokarmowego, zaparcia, choroba wrzodowa, zaburzenia miesišczko­wania i przemiany materii, choroby hormonalne, upławy, wole endemiczne, choroby wštroby i trzustki, choroby włosów, zatrucia, nadmierna potliwoœć, brak apetytu, miażdżyca, wiek podeszły i choroby z nim zwišzane, po zawale serca, pękanie i przepuszczalnoœć naczyń krwionoœnych, kuracja odmładzajšca, choroby oczu, zapalenie przydatków i jšder, żylaki kończyn, hemoroidy, skšpomocz, choroby nerek i dróg moczowych. Zawnštrznie (przemywanie, okłady, maseczki, nasiadówki, płukanki): choroby kobiece (stany zapalne, œwišd, upławy), tršdziki, ropnie, zmiany troficzne, wypadanie włosów, łamliwoœć i rozdwajanle się włosów, łojotok, łojotokowe zapalenie skóry, owrzodzenia, rany, oparzenia, opryszczki, liszaje, stany zapalne i zakażeniowe gałki ocznej oraz powiek, zmęczenie, pieczenie, łzawienie i opuchnięcie oczu (+ preparat mineralno-witaminowy i jednoczesne picie naparu!).
 
 
 
 

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie
 
 
  Napar: 2 łyżki plechy zalać 1 szkl. wrzšcej wody; odstawić na 30 min. i przecedzić. Pić 4-6 razy dz. po 50 ml (zasada często i mało); dzieci ważšce: 5-6 kg - 4 ml, 7-8 kg - 5-5,7 ml, 9-10 kg - 6-7 ml, 15-20 kg - 10,7-14 ml, 25-30 kg - 17,3-21 ml, 35-40 kg - 25-27,8 ml, 45-90 kg - 32- 36 ml, 4-6 razy dz.  
 
 
 
 
  Odwar: 2 łyżki plechy zalać 1 szkl. wody; gotować 15 minut; przecedzić. Pić jak napar.  
 
 
 
 
  Nalewka porostowa - Tinctura Cetrariae: pół szkl, plechy zalać 300 ml wódki lub wina; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 4-6 razy dz. po pół łyżeczki lub 3-4 razy dz. po 5-10 ml. Przeznaczona jest również do przemywania skóry. Dzieciom podawać w mleku z miodem lub w herbacie tymiankowej albo lebiodkowej.  
 
 
 
 
  Ekstrakt płucnicowy - Extractum Cetrariae: pół szkl. plechy zalać 150 ml alkoholu 40-70%; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać 4 razy dz. po pół łyżeczki.  
 
 
 
 
  Alkoholmel Cetrariae: do 100 ml wycišgu alkoholowego wlać 100 ml miodu, wymieszać. Zażywać 4-6 razy dz. po 1 łyżce.  
 
 
 
 
  Wycišg glicerynowy: pół szkl. plechy zalać 100-150 g gliceryny; wytrawiać 7 dni; przefiltrować. Zażywać 4 razy dz. po pół łyżeczki z sokiem owocowym lub w naparze tymiankowym z miodem. Do leczenie schorzeń skórnych stosować nalewkę, ekstrakt lub odwar z płucnicy. Doskonały jest także olej porostowy: pół szkl. plechy zalać 150 oleju słonecznikowego lub sojowego o temp. 60o C; wytrawiać 7 dni; przefiltrować. Używać go do przemywania, masażo-wcierania, maseczek olejowych, kšpieli olejowych na zniszczone włosy oraz do okładów i lewatyw (stany zapalne jelit i odbytu, hemoroidy, parcie na kał, zaparcia).  
 
 
 
 
  Rp. Porost islandzki - 1 łyżka Plecha morszczynu - 1 łyżka Kłšcze lub ziele kokoryczki - 1 łyżka Ziele przytulii - 1 łyżka Wymieszać. 2 łyżki mieszanki zalać 1 szkl. wody; zagotować i odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 50 ml. Stosować przez conajmniej 25 dni, potem przerwa 14-dnlowa i kurację powtórzyć. Wskazania: choroba Basedowa, wole endemiczne, zaburzenia przemiany materii, nadciœnienie, pękanie naczyń krwionoœnych, zaburzenia hormo­nalne, zapalenie przydatków, stany zapalne jšder, zaparcia. Lek silny!  
 
 
 
 
  Rp. Porost islandzki - 1 łyżka Ziele hyzopu - 1 łyżka Liœć szałwii - 1 łyżka Ziele gistnika - 1 łyżka Wymieszać. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzšcej wody: odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 100 ml. Stosować przez conajmniej 30 dni, potem zastosować przerwanie leczenia na 2 tygodnie i tak powtarzać. Wskazania: nadmierna potliwoœć, choroby alergiczne, nieżyt układu oddechowego, bóle brzucha, wštroby i trzustki, skurcze żołšdka i jelit, kamica żółciowa, zaburzenia trawienia, tršdzik odwrócony acne inversa.  
 
 
 
 
  Rp. Plecha morszczynu - 1 łyżka Porost islandzki - 4 łyżki Korzeń żywokostu - 3 łyżki Wymieszać. Zalać 2 szkl. wody; gotować 15 minut; nie uzupełniać brakujšcej iloœci wody!; przecedzić. Do wywaru wsypać pól łyże­czki żelatyny spożywczej, i podgrzewajšc mieszać aż do jej całkowitego rozpuszczenia. W osobnym garnczku zagotować miód w iloœci 100 ml z połowš łyżeczki gliceryny i połowš łyżeczki żelatyny (mieszać na goršcš aż do jej rozpuszczenia). Oba płyny wy­mieszać. Na końcu dodać 1 łyżkę nalewki tymiankowej lub 2 łyżki nalewki lebiodkowej oraz 50 ml wina czerwonego lub białego, wymieszać. Przechowywać w chłodnym miejscu (w lodówce). Zażywać 4 razy dz. po 1 łyżce. Wskazania: kaszel, stany zapalne i zakażeniowe układu oddechowego, prze­ziębienie, choroby zakaŸne, osłabienie, zaburzenia przemiany materii, choroba wrzodowa, zaparcia.  
 
 
 
menu Aloes drzewiasty Aminek większy Arcydzięgiel litwor Arnika górska Babka lancetowata Babka piaskowa Bagno zwyczajne Barszcz Barwinek Bazylia pospolita Berberys zwyczajny Bertram Bez czarny Bez hebd Bez koralowy Biedrzeniec anyż Biedrzeniec większy Bluszczyk kurdybanek Bobrek trójlistkowy Borówka bagienna Borówka czarna Brzoza brodawkowata Buk zwyczajny Bukwica lekarska Bylica boże drzewko Bylica estragon Bylica piołun Bylica pospolita Cebula Centuria pospolita Chaber Cykoria podróżnik Czeremcha zwyczajna Czosnek niedźwiedzi Czosnek ogrodowy Drożdże Dziewanna kutner() Dziurawiec Dzięgiel leśny Dąb szypułkowy Fiołek trójbarwny Fiołek wonny Glistnik jaskółcze ziele Goryczka Goździkowiec korzenny Głóg Herbata chińska Hyzop lekarski Iglica pospolita Janowiec Jarząb pospolity Jasnota biała Jałowiec pospolity Jemioła Jesion wyniosły Jeżyna fałdowana Kalina koralowa Kasztanowiec zwyczajny Kminek zwyczajny Kokoryczka Koniczyna Konwalia majowa Koper ogrodowy Kopytnik pospolity Kosaciec żółty Kozieradka Kozłek lekarski Kruszyna i szakłak Krwawnik pospolity Krwiściąg Lawenda lekarska Lebiodka pospolita Len zwyczajny Lepiężnik różowy Lipa Lnica pospolita Lubczyk lekarski Lukrecja gładka Macierzanka piaskowa Majeranek ogrodowy Malina właściwa Malwa czarna Marchew siewna Melisa lekarska Mięta Mniszek lekarski Morszczyn Mydlnica lekarska Mącznica lekarska Nagietek lekarski Nasturcja Nawłoć Nostrzyk żółty Olcha Orzech włoski Perz właściwy Pierwiosnek Pięciornik gęsi Pięciornik kurze ziele Podbiał pospolity Pokrzywa Porost islandzki Porzeczka czarna Poziewnik szorstki Poziomka pospolita Połonicznik Prawoślaz lekarski Przetacznik Przytulia Przywrotnik Rdest ostrogorzki Rdest ptasi Rozmaryn lekarski Rumianek pospolity Ruta zwyczajna Rutwica lekarska Róża dzika Serdecznik pospolity Skrzyp Sosna zwyczajna Stokrotka pospolita Szałwia lekarska Tarczyca pospolita Tasznik pospolity Tatarak zwyczajny Topola Tymianek pospolity Wierzba Wierzbówka Wiesiołek Wilczomlecz obrotny Wiązówka Wrotycz pospolity Wrzos zwyczajny Łopian większy Ślaz Śliwa tarnina Świetlik Żywokost lekarski Żółtlica