Biedrzeniec większy i Biedrzeniec większy Pimpinella saxifraga et Pimpinella maior

menu
   
Biedrzeniec mniejszy to roślina wieloletnia bardzo często spotykana na suchych zboczach, na łąkach, na polanach oraz w suchych lasach i w zaroślach; lubi gleby kamieniste; łodyga górą prawie bezlistna, podłużnie kreskowana, bez głębokich bruzd, wyprostowana, walcowata, gałęzista, krótko omszona; liście pojedynczo pierzastodzielne; odcinki odziomkowych liści kolistojajowate, niepodzielone, brzegiem ząbkowane, siedzące, wrębne lub dzielne; odcinki górnych liści pierzastodzielne, o odcinkach drugiego rzędu równowąskich lub lancetowato-równowąskich; baldachy o 10-15 cienkich szypułkach; pokryw i pokrywek brak; korona biała; płatki owłosione, na brzegach orzęsione; rozłupki nagie, wyraźnie z boków spłaszczone, złączone ze sobą wąską powierzchnią. Kwitnie od czerwca do września. Biedrzeniec większy występuje na niżu i w górach, jako roślina wilgotnych zarośli, skrajów lasów, łąk i ziołorośli. Bylina, 1 m wys. o łodydze dętej ostro bruzdowanej, górą rozgałęzionej; korzeń wrzecionowaty, rozgałęziony, o ostrym specyficznym zapachu i piekąco-ostrym smaku; liście odziomkowe ogonkowe, pojedynczo, czasem podwójnie pierzaste, o 2-4 parach listków podłużnojajowatych, długości do 7 cm; liście łodygowe drobniejsze, pochwiaste; kwiaty białe, rzadziej różowawe, w baldachach; rozłupnia podwójna, dł. do 3,5 mm.
 
 
 

Surowiec

Surowcem są: korzeń oraz liście - Radix et Folium Pimpinellae. Korzenie wykopujemy wiosną, późnym latem lub w Jesieni; szybko myjemy, osuszamy i kroimy wzdłuż na paski; suszymy w normalnej lub w podwyższonej (otwarty piekarnik ogrzany do temp. 60-70°C) temperaturze. Jeśli chodzi o liście to zbieramy je w czasie kwitnienia rośliny; najlepiej nanizać je na nitki i suszyć zawieszone, gdyż lubią się zaparzać i pociemnieć. Suche surowce (ściśnięte w dłoni kruszą się z trzaskiem i rozsypują) należy zmielić i rozdrobnione przechowywać w szczelnych słojach. Surowce zawierają olejek eteryczny - do 0,5%, a w nim pochodne
 

Sklad Chemiczny

kumaryny: pimpinellina, izopimpinellina, bergapten i umbeliferon; ponadto żywice, garbniki, kwasy organiczne, węglowodany, białkowce i saponiny.
 
 

Działanie

Wyciągi z surowców działają wykrztuśnie, rozkurczowo, przeciwastmatycznie, moczopędnie, antyseptycznie, żołądkowo i rozgrzewająco.
 

Wskazania

stany zapalne i zakażeniowe układu oddechowego, chrypka, skąpomocz, stany zapalne pęcherza moczowego i cewki moczowej, niestrawność, wzdęcia, kurcze jelitowe, choroby skórne (trądziki, łuszczyca), zastoje i niedostateczne wydzielanie żółci, zaburzenia miesiączkowania (nieregularne i skąpe), upławy (jednocześnie stosować nasiadówki), nerwice wegetatywne, dychawica oskrzelowa, utrudnione oddychanie, kaszel. Przeciwwskazania: ciąża (w dużych dawkach mogą spowodować skurcze macicy i poronienie !).
 
 
 
 

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie
 
 
  Napar: 2 łyżki suchych zmielonych liści lub korzeni zalać 400 ml wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 200 ml; dzieci: 1 r. ż. - 1 łyżka, 3 r. ż. (ok. 15 kg) - 40 ml, 7 r. ż. (ok. 24 kg) - 60 ml, 10 r ż. (ok. 29 Kg) - 80 ml, 15 r. ż. - 140 ml, 3-4 razy dz.  
 
 
 
 
  Odwar: 2 łyżki korzeni zaleć 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić jak napar  
 
 
 
 
  Napar mleczny: 2 łyżki korzeni zalać 2 szkl. wrzącego mleka; odstawić na 15 minut; przecedzić; osłodzić miodem. Pić jak napar wodny  
 
 
 
 
  Nalewka biedrzeńcowa - Tinctura Pimpinellae: pół szkl. korzeni lub liści zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżeczce (przy nerwicach zażywać 1 łyżkę nalewki 1-2 razy dz. w 50 ml wody) na wodzie lub mleku.  
 
 
 
 
  Alkoholmel Pimpinellae: do 100 ml nalewki wlać 100 ml miodu; wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce jako środek wzmacniający i wykrztuśny. Dzieciom osłodzić tym przetworem gorące mleko.  
 
 
 
 
  Rozcieńczoną nalewką (1 łyżka nalewki na 150 ml wody) lub wodnymi wyciągami z surowców płukać jamę ustną i gardło przy stanach zapalnych. Ze świeżego korzenia można przyrządzie intrakt i stosować jak nalewkę (pół szkl. świeżego zmielonego surowca zalać 400 ml gorącego alkoholu; wytrawiać 10 dni; przefiltrować).  
 
 
 
 
  Do wcierań leczniczych (mięśniobole, nerwo- i stawobóle, przeziębienie, nieżyty dróg oddechowych, zmarznięcie, choroby zakaźne) stosować olej biedrzeńcowy - Oleum Pimpinellae (pół szkl. suchego lub świeżego korzenia zalać 200 ml gorącego oleju, np. słonecznikowego; wytrawiać 14 dni; przefiltrować). Przy chorobach ogólnych nacierać olejem: stopy aż po kostki, plecy, brzuch, klatkę piersiową i szyję, 2 razy dz.  
 
 
 
 
  Olej biedrzeńcowy jest znakomitą przyprawą do różnych potraw (sałatki, potrawy mięsne).  
 
 
 
menu Aloes drzewiasty Aminek większy Arcydzięgiel litwor Arnika górska Babka lancetowata Babka piaskowa Bagno zwyczajne Barszcz Barwinek Bazylia pospolita Berberys zwyczajny Bertram Bez czarny Bez hebd Bez koralowy Biedrzeniec anyż Biedrzeniec większy Bluszczyk kurdybanek Bobrek trójlistkowy Borówka bagienna Borówka czarna Brzoza brodawkowata Buk zwyczajny Bukwica lekarska Bylica boże drzewko Bylica estragon Bylica piołun Bylica pospolita Cebula Centuria pospolita Chaber Cykoria podróżnik Czeremcha zwyczajna Czosnek niedźwiedzi Czosnek ogrodowy Drożdże Dziewanna kutner() Dziurawiec Dzięgiel leśny Dąb szypułkowy Fiołek trójbarwny Fiołek wonny Glistnik jaskółcze ziele Goryczka Goździkowiec korzenny Głóg Herbata chińska Hyzop lekarski Iglica pospolita Janowiec Jarząb pospolity Jasnota biała Jałowiec pospolity Jemioła Jesion wyniosły Jeżyna fałdowana Kalina koralowa Kasztanowiec zwyczajny Kminek zwyczajny Kokoryczka Koniczyna Konwalia majowa Koper ogrodowy Kopytnik pospolity Kosaciec żółty Kozieradka Kozłek lekarski Kruszyna i szakłak Krwawnik pospolity Krwiściąg Lawenda lekarska Lebiodka pospolita Len zwyczajny Lepiężnik różowy Lipa Lnica pospolita Lubczyk lekarski Lukrecja gładka Macierzanka piaskowa Majeranek ogrodowy Malina właściwa Malwa czarna Marchew siewna Melisa lekarska Mięta Mniszek lekarski Morszczyn Mydlnica lekarska Mącznica lekarska Nagietek lekarski Nasturcja Nawłoć Nostrzyk żółty Olcha Orzech włoski Perz właściwy Pierwiosnek Pięciornik gęsi Pięciornik kurze ziele Podbiał pospolity Pokrzywa Porost islandzki Porzeczka czarna Poziewnik szorstki Poziomka pospolita Połonicznik Prawoślaz lekarski Przetacznik Przytulia Przywrotnik Rdest ostrogorzki Rdest ptasi Rozmaryn lekarski Rumianek pospolity Ruta zwyczajna Rutwica lekarska Róża dzika Serdecznik pospolity Skrzyp Sosna zwyczajna Stokrotka pospolita Szałwia lekarska Tarczyca pospolita Tasznik pospolity Tatarak zwyczajny Topola Tymianek pospolity Wierzba Wierzbówka Wiesiołek Wilczomlecz obrotny Wiązówka Wrotycz pospolity Wrzos zwyczajny Łopian większy Ślaz Śliwa tarnina Świetlik Żywokost lekarski Żółtlica