Prawoślaz lekarski

Prawoślaz lekarski Althaea officinalis (Malvaceae)

				
			 Prawoślaz lekarski - bylina do 1,5 m wys.; liście jajowate, 3-5 klapowe, brzegiem karbowane; kwiaty różowe, pięciopłatkowe, umieszczone w kątach liści; owoc - rozłupnia; cała roślina szaro owłosiona. Kwitnie do lipca, w górach i na pogórzu - do sierpnia. Roślina rzadko rośnie w stanie dzikim (południowe i południowo-wschodnie województwa). Dla celów farmaceutycznych i leczniczych uprawiany.

 
					Surowiec
 Surowcem jest korzeń (FP I,II,III,IV i V), sam kwiat oraz ziele (liście) - Radix, Flos, Herba et Folia Althaeae off.. Radix et Folium są sprzedawane w aptekach l w sklepach zielarskich.
 
					Sklad Chemiczny
 Surowce zawierają śluzy (ok. 8-10%, w korzeniach nawet 35%), pektyny - 8-12 %, skrobię - do 38%, sacharozę - do 11 %, tłuszcze - do 2%, betainę - do 4%, asparaginę - do 2%, kwasy fenolowe (np. kw. kawowy), saponiny, flawonoidy, skopoletynę połączoną z kumaryną i in., śluz prawoślazowy składa się z: kw. galakturonowego (18-28 %), arabinozy - 17-21%, ksylozy - do 4%, która nie występuje w korzeniu, galaktozy - 32-40%, ramnozy - 7-21% i glukozy - 13-15%.

 
					Działanie
 Wodne wyciągi z surowców działają powlekające (osłaniająco), przeciwkaszlowo, zmiękczająco, przeciwzapalnie, żołciopędnie (betainy, saponiny, fenolokwasy); regulują wypróżnienia.
 
Wskazania
					 nieżyty układu oddechowego (kaszel, stany zapalne, katar itd.), biegunka, zaparcia, choroba wrzodowa, hemoroidy, zażywanie leków, które mogą lub uszkadzają śluzówkę przewodu pokarmowego, np. aspiryny, sulfonamidów, leków przeciwreumatycznych.

Preparaty

 
nazwa
 
uzycie

Napar: 3 łyżki liści, ziela lub 4 łyżki kwiatów zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić co 3 godziny po 50 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 2 ml, 5-6 kg - 3 ml, 7-8 kg - 5 ml, co 3-4 godziny. Dzieciom podaje się 30-50 ml naparu co 3-4 godziny.

Odwar: 3 łyżki korzeni zalać 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić jak napar.

Macerat: 3 łyżki korzeni, liści lub ziela zalać 200 ml przegotowanej wody o temp. pokojowej; przykryć i wytrawiać 8 godzin; przecedzić. Pić jak napar.

Syropek prawoślazowy - Sirupus Althaeae: 6 łyżek korzeni lub ziela prawoślazu zalać 500 ml wody; gotować 10 minut nie uzupełniając wyparowanej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Do wywaru wlać 200 ml miodu naturalnego i wsypać 100 ml cukru oraz wlać 100 ml wódki lub wina czerwonego, albo białego, wymieszać. Na końcu dodać 4 goździki i dwie szczypty cynamonu oraz imbiru; odstawić na 2 dni w ciemne i zimne miejsce, po czym przecedzić przez gazę. Zażywać 46 razy dz. po 1-2 łyżki.

Syropek prawoślazowo-podbiałowo-lniano-anyżowy: 4 łyżki korzeni lub ziela prawoślazu, 2 łyżki kwiatów lub liści podbiału, 4 łyżki siemienia lnianego i 3 łyżki owoców anyżu (zmielonych!) zalać 500 ml wody; gotować 10 minut; odstawić na 30 minut i przecedzić. Do wywaru wlać 200 ml miodu, 100 ml wódki lub wina i wsypać 100 ml cukru, wymieszać. Zażywać co 4-6 godzin po 1-2 łyżki.