Borówka czarna - krzewinka dorastająca do 60 cm wys.; gałązki zielone, kanciaste; liście opadające na zimę, jajowate, brzegiem piłkowane; kwiaty osadzone pojedynczo w kątach liści; kielich niewyraźnie 5-ząbkowy; korona zielonkawa lub różowawa, zrosłopłatkowa, kulisto-dzbaneczkowata, mająca na szczycie 5 ząbków; pręcików 8 lub 10; słupek 1; owoc - czarna jagoda z niebieskim nalotem i soczystym ciemnoczerwonym miąższem. W Polsce pospolita na niżu i w górach; rośnie w lasach.
Surowiec
Surowcem są czarne jagody i liście - Fructus et Folium Myrtilli, FP III i IV oraz V. Owoce można kupić w sklepach zielarskich i niekiedy w aptekach (opak. 25 i 50 g).
Liście pozyskuje się przed lub w czasie kwitnienia, bądź też podczas zbioru owoców, suszy w temp. 20-40o C. Owoce zbiera się jędrne; suszy najpierw na wolnym powietrzu w cieniu, na strychu lub w mieszkaniu w temp, do 40o C, a gdy ulegną pomarszczeniu należy je dosuszyć w otwartym piekarniku ogrzanym do temp. 80o C.
Sklad Chemiczny
Owoce zawierają witaminę C - 14-15 mg/100 g, wit. A - 280 j.m. wit. P - 480 mg, wit. B1 - 30 ug, wit. B- - 50 ug, wit. PP - 400 ug, pektyny - 0,42%, inozytol, garbniki - 2-3 g/kg, cukry - ok. 7%, kw. jabłkowy -ok. 0,80%, składniki mineralne - ok. 0,30% (dużo manganu, żelaza, wapnia, ponadto ultraelement - rad), wakcyaninę (glikozyd z kwasem benzoesowym), glkokininy, myrtylliny (antocyjany), prowitaminę D, kw. szczawiowy, kw. cytrynowy, kw. chinowy, kw. mlekowy i kw. bursztynowy.
Liście zawierają inozytol, metyloarbutynę, arbutynę, erykolinę (gorycz), glikokininy, flawony, olejek eteryczny, kwasy, sole i witaminy. Inozytol - alkohol sześciowodorotlenowy cykloheksanu, wykazujący działanie lipotropowe, zapobiega stłuszczeniu wątroby, podobnie jak metionina i popularna w roślinach cholina; wpływa na przemiany tłuszczów, zapobiega zanikom mięśni, reguluje posaż treści pokarmowej w układzie trawiennym, ściśle współdziała z kwasem foliowym; nie rozpuszcza się w alkoholu, rozpuszczalny jest w wodzie.
Działanie
Wyciągi z liści działają moczopędnie, przeciwbiegunkowe, napotnie, przeciwgorączkowo, antyseptycznie (hydrochinon powstający z arbutyny szczególnie silnie odkaża drogi moczowe i nerki), przeciwcukrzycowo (zmniejszają stężenie glukozy we krwi), odtruwające, przeciwkrwotocznie, przeciwzapalnie, żółciopędnie; pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i apetyt; regulują przemianę materii i trawienie. Kwas benzoesowy zawarty w roślinie działa wykrztuśnie.