1). Jemioła biała (pospolita) - Viscum album - krzewinka wieloletnia dorastająca do 50 cm dł., pasożytująca na drzewach i krzewach liściastych; pędy oliwkowożółte; liście zimotrwałe, skórzaste, grubawe, ciemnozielone; w kątach rozgałęzień wyrastają niepozorne kwiaty o silnej woni; jagody białe. Kwitnie od lutego do marca. Spotykana jest na drzewach owocowych (jabłonie, grusze) oraz dziko rosnących (wierzba, klon, topola).
2). Jemioła jodłowa - Viscum abietis - pasożytuje na jodle i innych drzewach iglastych; liście duże, szerokie, zimotrwałe, podłużnie jajowate lub lancetowate, ciemnozielone.
3). Jemioła rozpierzchła - Viscum laxum - krzewinka dorastająca do 50 cm dł.; liście wąskolancetowate, żółtozielone, górne często sierpowate; owoc - jasnożółta jagoda. Kwitnie od marca do maja. Pasożytuje na drzewach iglastych.
Surowiec
Wykorzystuje się ziele jemioły wraz z owocami - Herba Visci cum Fructuosi (FP I, II, III, IV et V), które zbiera się od marca do kwietnia; surowiec długo schnie przez co traci swe właściwości lecznicze, dlatego też należy go suszyć w lekko ogrzanym piekarniku (do max 40o C, nie w wyższej!) oczywiście otwartym. Susz po zmieleniu należy przechowywać w światłoszczelnym opakowaniu!. W aptekach i w sklepach zielarskich sprzedaje się Intractum /Phytopharm/ (100 g) oraz Herba Visci albi (opak. 50 g). Niemiecka firma Madaus produkuje wartościowy preparat o nazwie Plenosol N amp. zastrzyki podskórne 1 ml.
Sklad Chemiczny
Surowiec zawiera fizjologicznie aktywne peptydy czyli tak zwane viscotoxyny - 0,05-0,1% oraz lektyny, aminy biogenne, (cholinę. acetylocholinę, tryptaminę), triterpeny (kw. ursolowy oraz oleanowy), flawonoidy glikozydowe (kwercetynę, viscoflawinę), ksantofile, sole mineralne (Mg, K, Ca), śluzy, kw. viscynowy, viscirezynę, visconezynę, sapogeninę, zasadę złożoną z węgla, wodoru i azotu i inne. Viskotoxyna zwana także viscalbiną zbudowana jest z 34 atomów węgla, 68 atomów wodoru, 18 atomów tlenu, 10 atomów azotu i 1 atomu siarki; dobrze przechodzi do rozcieńczonego alkoholu i gliceryny, rozkłada się w temp. ok. 70-80o C lub co gorsze, a bardziej przekonujące, biorąc pod uwagę właściwości tego białka - dobrze przechodzi do zimnej wody; pod wpływem wysokiej temperatury, stężonej gliceryny, i wysokoprocentowego alkoholu czy octu ulega procesowi denaturacji, polegającemu na rozerwaniu wewnątrzcząsteczkowych wiązań wodorowych, zniszczeniu dwusiarczkowego przyciągania elektrostatycznego i oddziaływania hydrofobowego, czyli najkrócej mówiąc - unieczynnieniu. Jaki z tego wniosek? Taki, że hipotensyjne (obniżające ciśnienie krwi) działanie wywierają wyłącznie tak zwane zimne wyciągi olejowe, wodne ze świeżego lub suchego ziela, sok z niego uzyskany, ale bez jakiegokolwiek podgrzewania, sproszkowane ziele wysuszone jednak szybko i w temp. nie wyższej niż 40 C, miód ze świeżego i suchego ziela oraz syropek jemiołowy sporządzony według przepisu jaki podałem.
W owocach znajduje się lepka wiscyna o silnym działaniu farmakologicznym.
Działanie
Zimne wyciągi z ziela jemioły (bez alkoholu) oraz sok jemiołowy działają hipotensyjnie, przeciwkrwotocznie, rozkurczowo, uspokajająco, lekko nasennie, nasercowo, żółciopędnie, moczopędnie; regulują wypróżnienia i przemianę materii, zapobiegają powstawaniu miażdżycy.
Według wielu naukowców jemioła działa podobnie jak naparstnica, jednakże znacznie słabiej, mianowicie: zwiększa napięcie mięśnia sercowego w spoczynku, zwalnia pracę serca, rozszerza tętnice wieńcowe, usprawnia krążenie, zwiększa pobudliwość oraz kurczliwość mięśnia sercowego.
Wyciągi alkoholowe oraz gorące - wodne działają jedynie rozkurczowo, przeciwkrwotocznie, żółciopędnie, moczopędnie, regulująco na metabolizm i wypróżnienia oraz uspokajająco (glikozydy flawonoidowe i im podobne).
Maść z owoców leczy guzy skórne, niekiedy i inne choroby dermatologiczne (rogowacenie posłoneczne, dermatozy) oraz rany, oparzenia.
Wskazania
Wskazania dla wyciągów zimnych: nadciśnienie, stwardnienie naczyń, dusznica bolesna, krwiomocz, zapalenie nerek i dróg moczowych, krwawe biegunki, zawroty głowy, nadmierne krwawienia miesiączkowe, krwotoki maciczne pozamenstruacyjne, osłabienie serca, kłucie w sercu, nerwice wegetatywne, choroby zakaźne, nowotwory, pękanie i przepuszczalność naczyń krwionośnych, krwotoki z nosa, stany lękowe, histerie, wyczerpanie nerwowe, stany stresowe, zadyszka, wewnętrzny niepokój, niewydolność krążenia, zastoje krwi (+ nostrzyk + kasztanowiec w równych częściach).
Wskazania dla wyciągów alkoholowych i wodnych gorących: krwotoki maciczne, wyczerpanie nerwowe, miażdżyca, pękanie i przepuszczalność naczyń krwionośnych, choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego, zaburzenia metabolizmu, skąpomocz, skurcze jelitowe, bezsenność.