Pod prąd

luty 2025

Transformacja regionu Konina napotyka na problemy co do kierunku – nie wiadomo czy zamiast węgla będzie gaz czy atom. Okazuje się, że plany związane z paliwami kopalnymi stają się obciążeniem dla spółki. Obecnie „ZE PAK rozważa sprzedaż projektu elektrowni gazowej w Adamowie o mocy 560 MW oraz zbycie 50 proc. udziałów w konińskim projekcie PGE PAK EJ do Polskiej Grupy Energetycznej (PGE).” Ma to pomóc niwelacji ryzyka i daje opcje zabezpieczające obecnemu zarządowi i właścicielowi ZE PAK. Blok gazowy miał kosztować 2,3 mld zł, jednak patrząc na szybko rosnące koszty podobnych inwestycji, można sądzić, że te wydatki będą rosły, co tylko utrudnia możliwości ZE PAK.

W Pod prąd pisaliśmy już wiele razy, że Polska nie ma jasnej wizji transformacji energetycznej. Zarówno władze państwa jak i koncerny energetyczne obiecują, że m.in., wydobycie węgla będzie trwało wiele lat, ale inne przekazy (również rządowe np. w KPEiK) mówią o dużo szybszym końcu węgla. W Bełchatowie PiS przed wyborami w 2015, 2019 i 2023 roku obiecywał m.in. otwarcie złoża w Złoczewie, ale szybko się okazało, że były to słowa rzucone na wiatr. Co więcej, to władze PiS zadbały o Fundusz Sprawiedliwej Transformacji dla regionu, co przecież wykluczało wydobycie węgla w Złoczewie. Teraz miasto stopniowo podupada, widać wiele zaniedbań i cień dobrych, węglowych czasów. 
„W opinii politologów i socjologów, Bełchatów jest miejscem, które w ciągu kilku lat może stać się areną ogromnych napięć społecznych. Ten klimat czuć już teraz. Mieszkańcy z niepokojem patrzą w przyszłość. I łakną prostych rozwiązań oraz nowych ludzi u władzy. Właśnie tym niektórzy tłumaczą sukces 33-letniego Patryka Marjana.”

W chwili kiedy Polska dostaje od Komisji Europejskiej wiele krytycznych uwag odnośnie finansowania pierwszej elektrowni jądrowej w Choczewie, minister klimatu z regionu Konina zaklina rzeczywistość: „Duża (elektrownia) się buduje w Choczewie, mamy już prawomocną decyzję środowiskową, lokalizacyjną. Ta inwestycja idzie. Budujemy infrastrukturę – powiedziała. A co więc z drugą? – Znajdziemy lokalizację, będzie decyzja! – mówiła.”

Najprawdopodobniej w marcu zostanie podpisany nowy list intencyjny w sprawie „Projektu Woda”. Jego celem jest ratowanie wysychających jezior Pojezierza Gnieźnieńskiego i Kujawskiego. „Chcemy, żeby wszystkie procedury były zrealizowane jak najszybciej, bez zbędnej zwłoki. Żebyśmy mogli uzyskać efekt finalny umówiliśmy się na regularne spotkania, a więc będziemy monitorować realizację tego projektu – mówił poseł  Tomasz Nowak. – Chciałbym zadeklarować jako parlamentarzysta, że na posiedzeniu Sejmu w podkomisji, którą kieruję (ds. sprawiedliwej transformacji – od red.), ten projekt hydrologiczny także będzie stawał – dodał.

W sprawie przyszłości kopalni i elektrowni Turów, a co za tym idzie stabilnych finansów gminy Bogatynia, wciąż za wiele nie wiadomo. Wiele opiera się na nadziejach i zapewnieniach. W dyskusji dotyczącej budżetu na 2025 r. radny Oliasz mówi, że ma nadzieję, że zawirowania związane z kopalnią Turów odeszły już na bok i że gmina nie będzie miała problemów z funkcjonowaniem kopalni i elektrowni do roku 2044 r. Kiedy jednak redaktorka Tv Bogatynia pyta o konkrety Radny podkreśla, że on w sumie nie wie jak wygląda sytuacja, ponieważ „nie ma żadnych sygnałów, że zawirowania trwają”.  Na pytanie czy państwo polskie interesuje Bogatynią mówi „Nie wiem, jakie ma plany”. Dodaje też, że na pewno działa koncesja do 2027 r. Radny liczy, że do tego czasu uda się wprowadzić zmiany w koncesji, o co apelował sąd. (Zobacz dyskusję między 20 minutą a 23 minutą).

Prezes PGE Kaczorowski także zapewnia, że kopalnia będzie konkurencyjna do 2044 r. W ogóle nie wspomina o problemach z koncesją: „Produkujemy w sposób ciągły najtańszą energię opartą o węgiel brunatny, mimo płacenia opłat emisyjnych. Turów pozostanie konkurencyjny do 2044 r. Chcemy zostawić zagospodarowany teren, a nie teren kosmiczny”.
Z wypowiedzi prezesa PGE oraz Ministra Rozwoju i Technologii wynika, że program transformacji dopiero jest w fazie opracowywania.

Opolno Zdrój, wieś położona w gminie Bogatynia, na skraju odkrywki węgla brunatnego Turów, to prawdziwa kość niezgody między interesem koncernu węglowego a dobrem lokalnej społeczności i środowiska. "Są ludzie, którzy siedzą na walizkach i tylko czekają, aż ich domy zostaną wykupione przez kopalnię. Żyją w tej niepewności od 40 lat" – mówi nam jedna z osób zaangażowanych w sprawę.

 Polecamy Państwa  uwadze świetne opracowanie autorstwa  Jakuba „Kuby” Gogolewskiego  (ekonomisty, aktywisty, współtwórcy Koalicji i Fundacji „RT-ON”)  „Pytania po drodze. Tematy rzadko poruszane podczas dyskusji o sprawiedliwej społecznie transformacji ku gospodarce neutralnej klimatycznie w Polsce.”
Raport zawiera m.in.  rekomendacje, których wdrożenie pozwoliłoby na lepsze rozpoznanie możliwości ukierunkowania zarówno środków, jakimi obecnie dysponuje sektor prywatny, w tym osoby prywatne (np. rodziny wspólnie zarządzające odziedziczonym majątkiem) czy prawne o największych zasobach  finansowych, jak i środków publicznych w większym stopniu wspierających inwestycje.