Pod Prąd

czerwiec 2021

Od początku czerwca trwają rozmowy polsko-czeskie w sprawie kopalni Turów. Negocjacje miały się szybko zakończyć, tymczasem na dzień dzisiejszy nie ma porozumienia. Czesi domagają się i negocjują twardo gwarancji poprawy dla wód i środowiska w postaci umowy międzyrządowej. Na TVP dowiadujemy się, że to przez “święta w Czechach” trzeba przełożyć te “sprzeczne z podstawowymi zasadami funkcjonowania UE” negocjacje w sprawie żądań Czechów. W międzyczasie w Czechach miała miejsce katastrofa, po tym jak przez Morawy przeszło tornado.  Było 5 ofiar śmiertelnych, setki zniszczonych domów i samochodów. Virginijus Sinkevicius, komisarz Unii Europejskiej do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa stwierdził: "Fundusz Sprawiedliwej Transformacji jest dostępny dla Polski w znaczącej części". Bogatynia oraz region nie mogą jednak liczyć na 1 mld zł środków osłonowych na transformację, ponieważ ani rząd, ani PGE nie opracowali planu transformacji oraz nie podano daty odejścia od węgla. Turów coraz bardziej staje się problemem ogólnopolskim i europejskim - elektrownia przyczynia się do emisji milionów ton CO2 a gigantyczne koszty zaniechań rządu mogą ponieść podatnicy - 5 mln euro dziennie. Premier Morawiecki najpierw ogłosił wydanie 40- 50 mln Euro na postulaty czeskie  i wycofanie pozwu do TSUE, potem koniec negocjacji, teraz twierdzi, że kary nam nie grożą. Większość, poza środkami podatników, to niestety kłamstwa.

Po wielu latach niepewności, obietnic rządu czy nawet specustaw, które miały zapewnić o budowie kopalni, koncern PGE w końcu się poddał w sprawie Złoczewa. Co ciekawe radości nie ukrywa też dyrektor Wojciech Dąbrowski - ten sam który broni Turowa do 2044r.
“Nareszcie PGE przestaje mydlić ludziom oczy, że zbuduje kopalnię Złoczew. Od samego początku ta inwestycja nie miała racji bytu, a od dłuższego czasu tajemnicą poliszynela było, że tak naprawdę koncern wcale nie ma zamiaru jej zbudować. Szkoda tylko, że plany odkrywki spowodowały, że przez lata Złoczew nie mógł się normalnie rozwijać. PGE powinna zainwestować w regionie w zieloną energię, aby wynagrodzić tej społeczności stracony czas, gdy przez lata obiecywano ludziom złote góry” komentuje Joanna Flisowska, szefowa zespołu Klimat i Energia w Greenpeace Polska.
Co więcej ogłoszono też datę zamknięcia kopalni Bełchatów. PGE twierdzi, że bloki w Bełchatowie będą wyłączane stopniowo – pierwszy z dwunastu bloków zostanie wyłączony w 2030 r., a ostatni w roku 2036.

Zaniechania PGE w procesie transformacji sektora energetycznego przyczyniają się do kryzysu w polskiej energetyce, ale też przede wszystkim popychają nas dalej na skraj katastrofy klimatycznej.  PGE upiera się przy wydobyciu węgla w Turowie do 2044, pomimo skargi Czechów do TSUE i możliwości utraty środków z FST – ponad 1 mld zł. Podczas zgromadzenia akcjonariuszy w tym gorącym okresie, Greenpeace wezwał: “Przestańcie palić naszą przyszłość”

Pogoda nie sprzyjała, ale atmosfera już tak. Spotkaliśmy się na żywo po ponad roku, w pięknym Przyjezierzu, gdzie mieszkańcy regionu borykają się z problemem wysychania jezior.  Wspominaliśmy sukcesy ostatnich lat, wygrane referenda, ocalone wsie, uratowane przed odkrywkami społeczności lokalne. Uczciliśmy też 10 -tą rocznicę powołania Koalicji   unikalnego ruchu obywatelskiego łączącego przeciwników budowy  nowych kopalni węgla brunatnego oraz społeczności poszkodowane przez istniejące odkrywki. Naszym  wspólnym sukcesem jest to, że przez ponad dekadę żadna nowa odkrywka nie powstała !    Rozmawialiśmy o przyszłości i jasne było, że pracy na kolejne lata nie zabraknie. Obecnie to odkrywka Turów staje się tematem nr jeden działań w sprawie transformacji czy rekultywacji, ale także w innych regionach wciąż pozostają do rozwiązania tematy jak ochrona złoża,  czy potrzeba przywrócenia zasobów natury  w miejscach gdzie zakończono eksploatację złóż. Dalej stawiamy też na edukację jak np. w sprawie wody czy działania związane  z dorzeczami rzek w strefie działania istniejących odkrywek.

Gościliśmy w Przyjezierzu lokalnych dziennikarzy - dołączamy zatem  relację WTK , która przypomina też, co miłe, fakt 10- lecia powołania Koalicji RT-ON.   https://www.youtube.com/watch?v=H94aj47iOWQ
Zapewniamy Was, że Wasza obecność w koalicji jest niezwykle ważna, aby nie stracić mocy działania! Obroniliśmy nasze domy przed zniszczeniem, teraz dalej będziemy walczyć o naprawienie szkód, sprawiedliwy podział środków na transformacje regionów pokrzywdzonych dziesiątkami lat działania odkrywek oraz zieloną i obywatelską energetykę.

Tomasz Waśniewski: “Dziennikarzom przybyłym na konferencję prasową w Przyjezierzu przypomniałem jak zaledwie 2 lat temu w lipcu 2019 policja  na polecenie wojewody wlkp. brutalnie przeganiała aktywistów Obozu dla Klimatu, którzy protestowali przeciwko odkrywkom w regionie konińskim i katastrofie środowiskowej jaką spowodowały kopalnie w płn. wsch. Wielkopolsce. Wydawało  się wówczas, że zmiana nie przyjdzie szybko.  Rok później  spółka  ZE PAK SA (właściciel kopalni i elektrowni) oficjalnie wycofała się  z planów budowy odkrywki Ościsłowo i Dęby Szlacheckie, stawia dziś na zielona energię i zamierza zakończyć wydobycie węgla do 2030 r.  Ci z nas, którzy od kilkunastu lat powtarzali, że  węgiel  nie ma przyszłości muszą mieć teraz ogromną satysfakcję, podobnie jak społeczności w innych  regionach naszego kraju, które obroniły się  przed eksploatacją złóż: Gubin/Brody, Oczkowice, Legnica czy ostatnio Złoczew. Nie stało się to bez wysiłku setek zaangażowanych osób, ich determinacja przesądziła o sukcesie Koalicji  “Rozwój Tak-Odkrywki Nie”.

PZU wciąż ubezpiecza polski węgiel narażając nas na zmiany klimatu, podwyżki cen prądu oraz ogromne kary za kontynuację wydobycia np. w Turowie. Na proteście solidarnie pojawiły się organizacje klimatyczne, prodemokratyczne, antywęglowe i społeczne. Wspólnie wezwano PZU do odpowiedzialności godnej ubezpieczyciela. Kuba Gogolewski powiedział: „Zarząd PZU ucieka od odpowiedzialności, twierdząc, że nie jest jego rolą wpływać na spółki, w które inwestuje oraz które ubezpiecza. To bardzo wąskie pojmowanie odpowiedzialności klimatycznej, co zrozumiały już wszystkie inne duże towarzystwa ubezpieczeniowe w Europie”.

W Opolnie-Zdrój (gmina Bogatynia) od trzech tygodni, w ramach https://muzeumwspolczesne.pl/mww/wydarzenia/projekty-spoleczne/odkrywki/ wspólnie z mieszkańcami działała Wiktoria Kruk, studentka Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu, która rozbudziła ogromną miłość mieszkańców do własnej miejscowości. Pojawiły się oczekiwania mieszkańców, aby rezydencje artystyczno-kulturalne zagościły na trwałe w miejscu od lat skazanym na zniszczenie i zapomnienie. Dzięki pobytowi w Opolnie Muzeum Współczesnego Wrocław i ASP Wrocław, mieszkańcy zobaczyli, że ich wieś może mieć dobrą przyszłość, nawet jeżeli kopalnia nie będzie się rozwijać. Nikt nie obiecuje, że kultura może zastąpić miejsca pracy w górnictwie i energetyce, ale okazało się, że należy rozwijać też inne sektory w regionie - kulturę i turystykę. Gratulacje dla Muzeum Współczesnego Wrocław oraz ASP Wrocław a także dla  “Stowarzyszenia na Trójstyku” a mieszkańcom życzymy, aby lipcowe rezydencje także wywołały taką masę pozytywnych emocji.