kontakt:
redakcjaeko.org.pl
redakcjaeko.org.pl
Mija ponad miesiąc od przejęcia władzy przez demokratyczną koalicję 15 października. Każdego dnia dochodzą ciekawe informacje, niektóre dramatyczne, dotyczące zmian w spółkach skarbu państwa, odwoływani są prokuratorzy, zamykani przestępcy i nie tylko. Nowy rząd zaczął także pewne działania w zakresie ochrony klimatu i środowiska. Na razie nie mamy spektakularnych osiągnięć w tej dziedzinie, ale też widzimy, że na początek konieczne są porządki po byłej władzy. To nie ułatwia sytuacji, gdyż bieżących wyzwań jest sporo. Trudna sytuacja zimowa pokazuje też jak jesteśmy zapóźnieni w energetyce czy ochronie jakości powietrza. Mrozy sprawiły, że nie tylko potrzebujemy więcej mocy do grzania, ale też emitujemy najwięcej CO2 w UE. Polska nie ma też jasnych celów redukcji emisji, nie mamy daty odejścia od węgla, która była by optymalna dla klimatu oraz dla gospodarki. Kilka ruchów odnośnie zatrzymania wycinek lasów też nie rozwiązują sytuacji. Teraz pojawiło się jeszcze zamieszanie z lokalizacją elektrowni jądrowej. Co prawda politycy przekonują, że wszystko idzie zgodnie z planem, ale chyba jednak pojawiła się rysa na tym flagowym projekcie. To znowu prowokuje pytania – czy naprawdę potrzebujemy atomu w Polsce? Wielu ekspertów, np. Marcin Popkiewicz, wskazuje, że alternatywa jest możliwa a do tego tańsza o setki miliardów złotych. Polska musi jak najszybciej wypełnić lukę po zamykanych elektrowniach węglowych. Gwałtowny rozwój OZE nie jest na razie możliwy bez dostosowania sieci przesyłowych. Jak na razie obserwujemy nerwowe ruchy i spory chaos. Pewne jest, że potrzeba rozwiązań systemowych i akceptacji społecznej. Bez zachowania względnego spokoju i stabilności politycznej to wszystko może być trudniejsze, niż się wydaje.
|
|
Energetyka konwencjonalna |
|
|
Klimat |
|
|
OZE |
|
|
Niska emisja |
Znowu problemy. Latem grozi nam blackout przez upały, zimą przez mrozy. Z danych Polskich Sieci Elektroenergetycznych wynika, że zapotrzebowanie polskiego systemu elektroenergetycznego na moc we wtorek, 9 stycznia, przed południem lekko przekroczyło 28 gigawatów (GW).
W czasie największych mrozów najbardziej emisyjna w Europie jest polska energetyka. Na drugim miejscu są Niemcy. Najmniej CO2 emitują systemy energetyczne Finlandii, Szwecji i Norwegii.
Dzięki przedłużeniu systemu „mrożenia” cen energii za prąd zapłacimy tyle, ile w 2022 r. Należy zadać pytanie kto zapłaci za dopłaty dla producentów energii.
Oczywiście zapłaci budżet, czyli my podatnicy. Tak jak poprzednio. Była wiceprezes PGE Bogumiła Matuszewska w wywiadzie dla TOK FM zauważyła, że na tym mrożeniu cen zyskały najwięcej państwowe koncerny energetyczne!? Ich zyski wzrosły w latach 2022-23 prawie trzykrotnie w stosunku do okresu sprzed mrożenia cen.
Bogdanka uchodzi za jedną z najlepszych pod względem ekonomicznym kopalni. Koszty wydobycia węgla w Bogdance na Lubelszczyźnie są niższe niż w śląskich kopalniach, ale i tak Bogdanka weszła w 2024 r. "z pełnymi zwałami niesprzedanego węgla”. Być może jest to efekt dotowania przez skarb państwa nierentownych kopalni na Śląsku.
Transformacja górnictwa wymaga pieniędzy, ale problemem jest to, że przekazuje się je bez żadnych warunków: bez kryterium ograniczenia planów wydobywczych, bez reformy systemu pracy, bez planu wygaszania kopalń - wylicza Michał Hetmański z Fundacji Instrat.
„Pomimo podwyżek płac, wysokich premii, zwiększenia zatrudnienia i najwyższych cen sprzedaży węgla w historii, wydobycie w polskich kopalniach spadło w 2023 roku do poziomu sprzed I wojny światowej. Tylko w 2024 roku przeciętna polska rodzina ma dopłacić do górnictwa po 500 zł, o ile koszty nie wzrosną bardziej, bo związkowcy domagają się od stycznia sporych podwyżek”.
Notyfikacja umowy społecznej dla górnictwa może się odbyć 5 lutego br. W spotkaniu będzie też uczestniczył szef MAP Borys Budka - podała minister.
Od kilku dni w mediach pojawiają się sygnały, że pierwsza polska elektrownia jądrowa może nie powstać tam, gdzie planowana jest od dawna – w Lubiatowie. Nie brakuje zwolenników tej budowy właśnie na Pomorzu, ale chociażby sami mieszkańcy wypowiadają się krytycznie o całej sprawie.
Plany elektrowni jądrowej w Polsce przedstawiane są jako pasmo sukcesów, chociaż do dzisiaj nie zapadła żadna decyzja o finansowaniu, nie wiadomo do końca kto i gdzie będzie budować elektrownie w Polsce. Paweł Szypulski z Greenpeace komentował to z lekkim przymrużeniem oka:
– Boję już się otwierać lodówkę, bo zewsząd i codziennie dowiadujemy się o kolejnej elektrowni atomowej, która ma powstać w Polsce. Jeszcze chwila i okaże się, że będziemy mieli atomówkę w każdej gminie – śmieje się Paweł Szypulski, dyrektor programowy Greenpeace Polska. – Gdyby wszystkie obietnice polityków miały zostać zrealizowane, zostalibyśmy chyba największym atomowym placem budowy na świecie.
W styczniu nowa wojewoda pomorska zasugerowała, że trzeba ponownie przeanalizować wybraną lokalizację na elektrownię jądrową. Jej słowa zostały zdementowane.
Wypowiedź wojewody miała miejsce krótko po tym, jak ze stanowiska odwołano dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, który prywatnie jest bratem Daniela Obajtka. Wycinka lasu, która byłaby potrzebna dla elektrowni jądrowej była także w jego kompetencji, tzn na terenie nadleśnictwa, które mu podlegało..
Wątpliwości zgłoszone przez nową Wojewodę Pomorską oraz Marszałka Województwa co do lokalizacji tej EJ są jak najbardziej słuszne.Wybrano wyjątkowe miejsce nad Bałtykiem, gdzie mamy obecnie kilkadziesiąt km przyrody- plaż, wydm, lasów od Wejherowa do Słowińskiego Parku Narodowego i dalej. W środku tego obszaru wiejsko-turystyczna gmina Choczewo ma się przekształcić w centrum przemysłowe i atomowe o mocy energetycznej bliskiej Bełchatowa. Planowana technologia jest „oszczędna”. Oznacza to, że przewidziany jest otwarty obieg chłodzenia - czyli w każdej sekundzie będzie się wlewała gorąca rzeka o przepływach Nysy Kłodzkiej. do Bałtyku Naukowcy Instytutu Oceanologii PAN oraz niektórzy samorządowcy zwracają uwagę na prawdopodobne skutki ekologiczne, m.in. groźbę nasilenia zakwitów sinic, co wpłynie na turystykę.
Amerykańska firma, która ma współpracować w Polsce z KGHM przy projekcie budowy małych reaktorów modułowych (SMR) przeprowadza grupowe zwolnienia. Pod koniec roku z powodu problemów musiała też wygasić jedną ze swoich inwestycji.
Koniec prac nad reformą europejskiego rynku energii. Rynek mocy dla polskich węglówek został przedłużony do 2028 r. pod wieloma warunkami. Nasz kraj dostał koło ratunkowe, ale musi przyspieszyć budowę nowych elektrowni niskoemisyjnych. Co taka derogacja oznacza dla Turowa?
Kompleks Turów wymaga oceny czasu działania oraz harmonogramu transformacji do 2030 r i po nim (być może nowy blok zostanie jako rezerwa mocy po 2030?). Taki plan rządu i PGE dałby szansę regionowi - pozwoliłby się starać o wsparcie środków UE na sprawiedliwą transformację.
^menu
Podczas spotkania w Brukseli, Urszula Zielińska z ministerstwa środowiska zasugerowała, jaki kształt powinna mieć polska polityka klimatyczna i ambicje redukcyjne. Po jej słowach, że Polska „musi absolutnie przyjąć ambitne cele i musimy przyjąć cel redukcji emisji o 90 proc” odcięła się od nich nawet ministra klimatu i środowiska. To pokazuje, że w Polsce pilnie potrzebna jest strategia, której nie mamy. Na razie część się cieszy, że możemy spalać węgiel do 2028 r., ale wciąż nie wiemy na czym stoi umowa społeczna z górnikami czy plany dalszej eksploatacji kopalni Turów.
Siarczyste mrozy mogą nas zmylić, ale dane są bezlitosne - Badacze z unijnego programu obserwacji Ziemi Copernicus Climate Change Service (C3S) opublikowali raport, który pokazuje, że niemal każdy miesiąc minionego roku przynosił kolejne rekordy temperatur.
Jednym z elementów polityki klimatycznej jest zachowanie lasów, jako naturalnych pochłaniaczy. W Polsce ostatnio wycinka lasów postępowała bardzo szybko, co wywołało protesty społeczne i obawy naukowców. Ministra klimatu wprowadza właśnie szybki zakaz wycinki w 10 lokalizacjach. Na rozwiązania systemowe musimy czekać. Eksperci są zgodni, że jak na pierwszy ruch, to jest to rozwiązanie nie do końca jasne – chodzi o kryterium wyboru. Poza tym potrzeba jest rozwiązania ustawowego poprzedzonego konsultacjami ze środowiskiem naukowców i organizacji pozarządowych.
– Nie jest w ogóle jasne, dlaczego wybrano właśnie takie, a nie inne lasy i jakimi kryteriami się przy tym kierowano. Tym bardziej, że obok naprawdę cennych przyrodniczo obszarów, jak Puszcza Karpacka, wymieniono również takie, które jakiejś znaczącej wartości nie mają. To wszystko jest nieprzejrzyste i nie powinno być w ten sposób komunikowane.
– Będzie to oczywiście jakiś sukces dla tych miejsc, w których teraz wciąż pracują piły, jednak pytanie brzmi: co dalej? Potrzebujemy systemowego podejścia do wyłączania z wycinek najcenniejszych lasów i rozpoczęcia dyskusji o zmianie ustawy o lasach. Mimo wszystko trudno się z tej rządowej listy nie cieszyć, bo to jest jednak jakościowa zmiana w odróżnieniu od tego, do czego nas przyzwyczaił przez osiem ostatnich lat rząd PiS – mówi Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.
Dyskusja na temat adaptacji i przeciwdziałania zmianie klimatu często prowadzi do pozornego konfliktu, że wybierając jedno, rezygnujemy z drugiego. W rzeczywistości projekty te idą ramię w ramię. Czym innym jest jednak geoinżynieria. Tu pojawiają się wątpliwości jaki jest sens tego rodzaju projektów i czy środki nie powinny iść jednak na działania adaptacji czy mityzacji. Ostatnio pojawił się pomysły ustawienia gigantycznych podwodnych kurtyn, które miały by chronić lodowce przed topnieniem.
Czytaj więcej na:
^menu
W ciągu 12 miesięcy – od końca listopada 2022 r. do końca listopada 2023 r. – w Polsce przybyło w sumie 202 930 prosumentów, którzy uruchomili mikroinstalacje fotowoltaiczne o mocy 1911,47 MW. Daje to średnio 9,42 kW na instalację. Dalszy rozwój OZE hamuje jednak niekorzystny dla prosumentów sztuczny mechanizm ekonomiczny net-bilingu (prosument sprzedaje energię 2-2,5 taniej niż musi ją kupić od koncernów!) oraz brak odpowiednich sieci, co skutkuje odmowami przyłączeń.
– W 2022 roku byliśmy drugim pod względem inwestycji największym rynkiem instalacji fotowoltaicznych w Europie, a moc zainstalowana przekroczyła 4,7 GW osiągając sumarycznie 12,4 GW. W 2023 roku dynamika była zbliżona. Szacuje się, że do końca maja całkowita moc zainstalowanej paneli fotowoltaicznych zbliżyła się do 14 GW. Jeżeli tempo zostanie utrzymane, to ponownie istnieje duża szansa na przekroczenie bariery 4 GW, a Instytut Energetyki Odnawialnej w swojej prognozie oczekiwał, że wartość ta może nawet przekroczyć 6 GW – pisze Grzegorz Liśkiewicz z Politechniki Łódzkiej w analizie dla Fundacji imienia Kazimierza Pułaskiego.
Fotowoltaika perowskitowa to ma być przełom. Do tego Polska może mieć w tym przełomie duży udział. Polska spółka Saule, jak twierdzi, jako pierwsza firma na świecie, uzyskała certyfikat TÜV Rheinland dla elastycznych perowskitowych ogniw fotowoltaicznych. Są one lepsze i tańsze w produkcji od ogniw krzemowych.
Ilość i rodzaj biomasy drzewnej spalanej w elektrowni jest informacją publiczną, która powinna być udostępniana. Wyrok w tej sprawie wydał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Kielcach w odpowiedzi na skargę Pracowni na rzecz Wszystkich Istot. Enea Elektrownia Połaniec SA odmówiła udzielenia odpowiedzi aktywistom o pochodzeniu zakupionej oraz zużytej biomasy, a także planowanych rozbudowach instalacji biomasowych. „To przełomowy wyrok w walce o ograniczenia dla szkodliwego sektora bioenergii a także walce o prawo do informacji”.
^menu
Program "Czyste Powietrze" znalazł się na skraju bankructwa - ostrzegają Polski Alarm Smogowy oraz Fundacja Instrat. Każdego tygodnia zaległości płatnicze rosną o kolejne 100 milionów złotych. Bez natychmiastowej interwencji rządu programowi grozi zapaść - alarmują aktywiści i eksperci. W czwartek zaapelowali do premiera Donalda Tuska o jak najszybsze przeznaczenie większych pieniędzy na program "Czyste Powietrze".
Czytaj więcej na:
Program Czyste Powietrze umożliwiał montowanie pomp ciepła, które były najtańsze, ale też najdroższe w eksploatacji. Najgorzej uposażone rodziny mogły otrzymać nawet 100 proc. wsparcia do instalacji pompy ciepła, nie wykładając na ten cel żadnych pieniędzy. Nieuczciwe firmy to wykorzystują, instalując najtańsze w zakupie i zarazem najdroższe w eksploatacji pompy ciepła, które są sprowadzone z Chin, nie zapewniając przy tym często żadnego serwisu.
W związku z niepokojącymi działaniami związanymi ze sprzedażą na polskim rynku oraz dofinansowywaniem w ramach programu „Czyste Powietrze” (PPCP lub program) pomp ciepła, które w rzeczywistości nie spełniają deklarowanych w karcie produktu i etykiecie energetycznej parametrów, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) – w porozumieniu m.in. z przedstawicielami branży producentów i dystrybutorów pomp ciepła oraz stroną społeczną – wypracował dodatkowe wymogi, które z uwzględnieniem okresu przejściowego, zaczną obowiązywać 1 kwietnia 2024 roku.
Protestujący przeciwko strefie czystego transportu nosili hasła: "Ręce precz od naszych aut!!!", "SCT? Mówimy nie", "Nie! Dla ściemy czystego transportu", "Strefa do likwidacji, radni do wymiany", "Nie bądźmy ekofrajerami", "Strefa czystego absurdu", "SCT = bezrobocie i nędza". Od dłuższego czasu nie było jasne czy projekt poprawy jakości powietrza przetrwa. A jednak radni zagłosowali za SCT.
^menu
Radosław Gawlik, Hanna Schudy, Witold Miklaszewski
Wydaje: Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA przy współpracy przedstawicieli Ogólnopolskiej Koalicji "Rozwój TAK - Odkrywki NIE".
Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, ul. Białoskórnicza 26, 50-134 Wrocław
| Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) 10.2024 |
| Kopalnia Turów pochłania dawny kurort uzdrowiskowy Opolno-Zdrój, a (...) |
| TURÓW - Wyrok NSA niezgodny z prawem UE (...) |
| Trwa wyścig o czyste powietrze – najnowszy ranking (...) |
| Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) wrzesień (...) |
| Wakacje ze śmieciami. Czy system kaucyjny oczyści środowisko? |
| Wakacje ze śmieciami. Czy system kaucyjny oczyści środowisko? (...) |
| prof. Jan Popczyk: Trzy fale elektroprosumeryzmu |
| Jean Gadrey: Pogodzić przemysł z przyrodą |
| Jak wyłączyć ziemię z obwodu łowieckiego i zakazać (...) |
| Bez mokradeł nie zatrzymamy klimatycznej katastrofy |
| Zielony Ład dla Polski [rozmowa] |
| We Can't Undo This |
| Robi się naprawdę gorąco |
Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
