Newsletter/ Obserwator  TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

listopad 2020

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- możliwości recyklingu urządzeń OZE
- przewidywań Międzynarodowej Agencji Energetycznej odnośnie przyszłości źródeł odnawialnych
- planu restrukturyzacji polskiej elektroenergetyki
- elektrycznego samochodu przyszłości
- nowych pieniędzy w programie „Mój Prąd”
- odchodzenia od węgla dużych koncernów

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Problematyczna ropa
Norweski sąd najwyższy rozpoczął wysłuchiwanie argumentów przeciw legalności udzielania koncesji na poszukiwanie złóż ropy naftowej na wodach Arktyki. Powodowie liczą, że korzystny wyrok może powstrzymać rozwój branży.

Nowe badania, stare problemy – zmiana klimatu i susze
Zmiany klimatu mogą zwiększyć częstość występowania susz trwających dwie dekady albo dłużej - wynika z australijskich badań. Z tego powodu nasilą się m.in. pożary lasów i spowodowana wiatrem erozja gleb.

Czy kolejny kraj będzie neutralny klimatycznie?
Prezydent Korei Południowej ogłosił w październiku deklarację neutralności klimatycznej do 2050 r. Wiadomość wpisuje się w trend krajów azjatyckich (który zapoczątkowały Chiny ogłaszając neutralność klimatyczną w 2060 r.), które przełamują ich dotychczasową niechęć do ambitnej polityki klimatycznej. Pojawiły się głosy, że w wypadku Korei Pd. deklaracja może jednak niewiele znaczyć. Obecnie zaledwie 5% jej energii pochodzi z OZE.

Brytyjska zielona rewolucja
Wielka Brytania chce osiągnięć neutralność klimatyczną do 2050 r. Rozwój zielonej gospodarki ma dać 250 tys. nowych, dobrze płatnych miejsc pracy.  Nowa strategia zakłada zakaz sprzedaży samochodów z silnikiem spalinowym po 2030 r., a dla hybryd zakaz wejdzie pięć lat później. Jednym z elementów strategii jest także rozwój technologii wodorowych, termomodernizacja budynków, a także morska energetyka wiatrowa, która za dekadę powinna osiągnąć 40 GW.

a) OZE

Recykling urządzeń OZE jest możliwy
Odzysk surowców z paneli fotowoltaicznych i wiatraków jest możliwy, ponieważ nawet 80% składu można wykorzystać do produkcji m.in. pokryw do studzienek, doniczek, ławek, czy placów zabaw. Zanim elementy zostaną skierowane do firmy recyklingowej, muszą jednak zostać poddane wstępnemu przetworzeniu. Niestety brak jest finansowej zachęty do przeprowadzania tego procesu.

Więcej energii z OZE niż z węgla
Międzynarodowa Agencja Energetyczna w swoim najnowszym raporcie przewiduje, że
w 2025 r. OZE będą produkować więcej energii niż węgiel. Źródła odnawialne będą dostarczać ok. jednej trzeciej światowej produkcji energii elektrycznej, głównie z elektrowni wodnych, a także wiatrowych i słonecznych. Wg. Agencji obecna pandemia w zasadzie nie zaszkodziła rozwojowi OZE, inwestycje w budowę mocy odnawialnych nie słabną.

Nowa turbina   na słabsze warunki wiatrowe już niedługo na rynku
Siemens Gamesa Renwable Energy zapowiedział wprowadzenie do swojej oferty nowej turbiny, która ma być przeznaczona do zastosowania zwłaszcza w lokalizacjach charakteryzujących się mniej korzystnymi warunkami wiatrowymi, czyli takimi jakie są w dużej mierze w Polsce. W takich warunkach turbina będzie w stanie wyprodukować przeciętnie o 5% więcej energii w porównaniu do wcześniejszego modelu.

b) efektywność energetyczna

Aldi stawia na efektywność energetyczną i OZE
Grupa Aldi  Nord do końca 2021 r. chce ograniczyć o 40% emisję gazów cieplarnianych w porównaniu z rokiem 2015. W związku z tym planuje zainstalowanie energooszczędnego oświetlenia LED oraz energooszczędnych urządzeń chłodniczych, co ma ograniczyć o około 25% ilość wykorzystywanej w sklepach energii. Firma zapowiada także zakup energii z OZE oraz budowę własnych instalacji fotowoltaicznych.

c) transport

Pociągi zasilane OZE
Zespoły Hyperloop UPV i Éirloop szacują, że do 2030 r. cały transport naziemny, w tym kolej, będzie wykorzystywał energię odnawialną. Przykłady można już znaleźć w Holandii, gdzie sieć NS Dutch Railways działa w całości dzięki energii wiatrowej, czy w Wielkiej Brytanii, gdzie jedna z firm opracowała panele podkładowe, które umieszczone na torach zamieniają światło słoneczne w energię dla pociągów. Podobne rozwiązania stosowane są również w Polsce.

Cele dot. elektromobilności niemożliwe do zrealizowania
W 2016 r. przedstawiona została wizja rozwoju polskiej elektromobilności, według której do 2020 r. w Polsce powinno być zarejestrowanych 50 tys., a do 2025 r. milion samochodów elektrycznych. Najprawdopodobniej nie uda się osiągnąć tych założeń - do końca lipca 2020 r. zarejestrowano tylko 13 057 pojazdów elektrycznych (26% celu). Cel dotyczący liczby punktów ładowania również nie zostanie zrealizowany.

Elektryczny samochód przyszłości
Triggo, elektryczny pojazd zaprojektowany przez polską firmę, oprócz mobilności i komfortu niewielkiego auta, zużywa tylko jedną piątą miejsca do parkowania przeznaczonego dla zwykłego  samochodu. Możliwe jest to dzięki zmiennej geometrii podwozia. W połowie bieżącego roku firma zakończyła prace projektowe i Triggo jest gotowy do komercjalizacji. Popyt na rozwiązania tego typu może w kolejnych latach rosnąć.

W Wielkopolsce ciepło wytwarzane będzie ze ścieków
Inżynierowie poznańskiej Veolii w gminie Czerwonak wdrożyli innowacyjną instalację, która łączy kogenerację i odzysk ciepła ze ścieków poprzez pompę ciepła. System będzie produkował zarówno ciepło, jak i energię elektryczną i przyczyni się do zmniejszenia o 2 tys. ton rocznie emisji CO2. Moc elektryczna instalacji wynosi około 1 MW, z czego 700 kW wykorzystane będzie do zasilania pompy ciepła, a około 300 kW odbierana będzie przez krajowy system energetyczny.

Od redakcji:
Nasi eksperci zwracają uwagę, że tego rodzaju rozwiązania  wpisują się w powstający rynek usług elektroprosumeryzmu, są bardzo efektywne ekonomicznie i do zastosowania w większości oczyszczalni ścieków w Polsce.

Trwają konsultacje w sprawie przeglądu dyrektyw RED II i EED
Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje społeczne w sprawie zmiany dwóch dyrektyw – jednej w sprawie efektywności energetycznej (EED) i drugiej dot. odnawialnych źródeł energii (RED). Zmiana dyrektyw jest potrzebna, aby móc osiągnąć cel neutralności klimatycznej w 2050 r. Konsultacje społeczne mają na celu uzyskanie opinii zainteresowanych stron i są otwarte do 9 lutego 2021 r.

Unijna strategia wobec morskiej energetyki wiatrowej
Komisja Europejska przedstawiła strategię dotyczącą odnawialnych źródeł energii na morzu. Aby osiągnąć neutralność klimatyczną w 2050 r. moc offshore musi osiągnąć co najmniej 60 GW do 2030 r. i 300 GW do 2050 r. Aby osiągnąć ten cel trzeba będzie zainwestować nawet 800 mld euro. Ważne jest także rozwijanie nowych technologii takich jak pływające elektrownie wiatrowe i pływające instalacje fotowoltaiczne.

Będą zmiany w ustawie o elektromobilności?
Ministerstwo Klimatu i Środowiska skierowało do konsultacji publicznych projekt zmian ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych - zmiany mają uskutecznić powstawanie stref czystego transportu w miastach. Projekt nowelizacji proponuje nałożenie obowiązku tworzenia takich stref na terenie miast liczących powyżej 100 tys. mieszkańców oraz wprowadzenie możliwości utworzenia stref w mniejszych miastach.

Plan restrukturyzacji elektroenergetyki do gruntownej poprawki
Plan restrukturyzacji polskiej elektroenergetyki wymaga szeregu zmian. Instrat i ClientEarth przygotowały raport poświęcony ekonomicznym i prawnym aspektom konsolidacji Grup PGE, Enea i Tauron oraz wydzielenia aktywów węglowych do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Wg. autorów tempo odchodzenia od węgla będzie zbyt wolne, a plan restrukturyzacji jest niezgodny z polityką klimatyczną UE. Będzie się on też wiązał z wielomiliardowymi stratami dla Skarbu Państwa oraz wysokim kosztem społecznym. Autorzy zalecają odstąpienie od planu konsolidacji koncernów oraz wydzielenia aktywów do jednego podmiotu. Rekomendują przyjęcie innej strategii – utrzymania aktywów węglowych i restrukturyzację ich w poszczególnych spółkach pozostających na giełdzie (pod kontrolą publiczną).

Spółki energetyczne wypuszczają zielone obligacje
Tauron wyemitował obligacje zrównoważonego rozwoju (które określają o ile spółka ma zmniejszyć emisję CO2, albo zwiększyć udział OZE) o wartości 1 mld zł. Pieniądze zamierza przeznaczyć na farmy wiatrowe, fotowoltaiczne oraz inwestycje przyłączeniowe. Wkrótce obligacje zrównoważonego rozwoju wyemituje również Orlen, który planuje osiągnięcie neutralności emisyjnej do 2050 r.

Nowe pieniądze w programie „Mój prąd”
Budżet programu „Mój Prąd” został wyczerpany, jednak NFOŚiGW dołożył 100 mln złotych, które można otrzymać jeszcze w tym naborze, czyli do 18 grudnia 2020 r. Pieniądze mogą się przyczynić do powstania dodatkowych 20 000 instalacji. Program ma być kontynuowany także w 2021 r. i ma być najprawdopodobniej poszerzony o dofinansowanie do pomp ciepła oraz ładowarek do samochodów elektrycznych.

Czy górnicy będą pracować przy wiatrakach?
W Bytomiu ma powstać centrum szkoleniowe, w którym osoby zatrudnione w sektorze węgla kamiennego i brunatnego będą mogły przekwalifikować się w kierunku energetyki wiatrowej. Takie centrum szkoleniowe miałoby ruszyć pod koniec 2021 r. Konieczne jest jednak przyjęcie ustawy dot. wykorzystania potencjału energetyki wiatrowej na Bałtyku, która wspomogłaby rozwój polskich firm dostarczających sprzęt oraz usługi.

Sprawiedliwa transformacja na polskich uczelniach
Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na specjalistów i pracowników w branżach OZE, elektromobilności, czy w sektorze budowlanym skierowanym na termomodernizację, maleć będzie popyt na osoby z wykształceniem górniczym, pracujące w sektorze paliw kopalnych. Niektóre szkoły już nie otwierają nowych klas górniczych, natomiast pojawiają się nowe kierunki takie jak technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej.

Czy prosumenci będą masowo odłączać się od sieci?
Odbiorcy energii elektrycznej zaczynają myśleć o budowie bezpośrednich linii energetycznych, chcą się łączyć i tworzyć lokalne samobilansujące mikrosystemy elektroenergetyczne. Technologie „smart grid” bardzo szybko rozprzestrzeniają się już w wielu miejscach świata. Niestety, polskie prawo wciąż umacnia monopol spółek dystrybucyjnych, a właściciel budynku z PV nie może sprzedać prądu osobom wynajmującym u niego lokal, czy sąsiadowi.

Nowy instrument dla małych i średnich firm
Krajowa Agencja Poszanowania Energii (KAPE) przygotowała podręcznik do samooceny zużycia energii, dzięki któremu mali i średni przedsiębiorcy będą mogli dowiedzieć się jakimi metodami podnieść efektywność energetyczną swoich firm. Podręcznik ma zachęcić do przyjrzenia się przedsiębiorstwu, wprowadzeniu ulepszeń i co za tym idzie uzyskania wymiernych korzyści finansowych.

W Koninie „wodociągi” budują największą farmę PV
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji rozpoczęła budowę największej w Koninie farmy fotowoltaicznej. To nie pierwsza tego typu instalacja - na terenie jednej z oczyszczalni ścieków działa już farma o mocy 100 kW. Nowa farma ma wytwarzać 2,2 MW energii i składać się będzie z ponad 6,5 tys. paneli. Część energii wykorzystywana będzie na własne potrzeby, a reszta (większość) sprzedawana ma być do sieci.

Czy region turoszowski odejdzie od węgla?
Samorządy z terenu powiatu zgorzeleckiego, zrzeszone w Związku Gmin Ziemi Zgorzeleckiej, Klastrze Zgorzeleckim i Komitecie Transformacji Zagłębia Turoszowskiego, podpisały Deklarację Współpracy „Łużycki Zielony Ład”,  którego celem jest sprawiedliwa transformacja regionu. Sygnatariusze chcą podjąć działania mające na celu zmianę charakteru działalności gospodarczej w regionie przy jednoczesnym zapewnieniu pracy kopalni i elektrowni przez najbliższe lata.
W deklaracji po raz pierwszy znalazło się zdanie dotyczące kompleksu Turów i środków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacj: „Warunkiem uruchomienia środków dla Turowa jest jasna informacja o stopniowym zamykaniu kopalni i elektrowni.”

Dotacje do „zielonych” studiów
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dofinansuje studia podyplomowe w dziedzinach tj. ochrona jakości powietrza, adaptacja do zmian klimatu i racjonalne gospodarowanie zasobami, czy innowacyjne technologie środowiskowe  Uczelnie wyższe, instytuty badawcze oraz naukowe będą mogły składać wnioski do 14 grudnia 2020 r. lub do wyczerpania alokacji.

Powstaje nowe stowarzyszenie na rzecz magazynowania energii
Polskie Stowarzyszenie Magazynowania Energii (PSME) to nowa organizacja, która chce dbać o lepsze warunki do rozwoju wewnętrznego rynku magazynów energii w Polsce, monitorować bariery rozwoju branży i przygotowywać rekomendacje dla rządu. Organizacja podkreśla potrzebę przyjęcia prawa, które doprecyzuje zasady budowy i funkcjonowania magazynów energii.

Fotowoltaiczna ławka na AGH
Studenci z koła naukowego "Nova Energia" z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie zbudowali ławkę, która wyposażona jest w dwa panele fotowoltaiczne, każdy o mocy 150 Wp. Wyprodukowana energia wykorzystywana jest do zasilenia oświetlenie LED (zamontowanego nad ławką), ładowarki indukcyjnej oraz 3 wejść USB. Nadwyżka energii magazynowana jest przy pomocy trzech akumulatorów o łącznej pojemności 165 Ah.

Moc PV przekroczyła w Polsce kolejną granicę
Łączna moc elektrowni fotowoltaicznych w Polsce na koniec września wyniosła 3144,6 MW. To oznacza wzrost rok do roku o 278%. Szacuje się, że do końca 2020 r. łączna moc PV wzrośnie do prawie 4000 MW. Przy utrzymaniu tegorocznego tempa wzrostu w 2021 r. moc fotowoltaiki zbliżyłaby się do 10 GW - bardziej prawdopodobne jest jednak wyhamowanie wzrostu i dojście do mocy ok. 6 GW.

Największa na świecie elektrownia wiatrowa pobija kolejny rekord
Moc największej na świecie turbiny wiatrowej, zainstalowanej w Holandii, została ostatnio podniesiona z 12 MW do 13 MW. Turbina ustanowiła nowy, dzienny rekord produkcji energii, wytwarzając w ciągu 24 godzin 312 MWh energii elektrycznej. Tyle wystarczyłoby do zasilenia przez rok około 125 gospodarstw domowych w Polsce.

Kolejna spółka węglowa inwestuje w OZE
Wg. prezesa Taurona, wsparcie finansowe dla spółki zależnej Tauron Wydobycie będzie możliwe tylko do końca 2021 r. Aby realizować swój „zielony zwrot” spółka musi pozbyć się węgla, gdyż banki i fundusze nie chcą współpracować z firmami wydobywającymi i spalającymi ten surowiec. Tauron wyemitował ostatnio obligacje o wartości 1 mld zł, które chce przeznaczyć na OZE i redukcję emisji CO2.

Toshiba przechodzi na zieloną energię
Japońska firma Toshiba, oprócz sprzętu elektronicznego, jest także zaangażowana w budowę elektrowni, także węglowych. Firma podjęła niedawno decyzję o odchodzeniu od energetyki paliw kopalnych i nie przyjmowaniu nowych zleceń w tym sektorze. Toshiba planuje za parę lat inwestować rocznie około 1,5 mld dolarów w OZE – głównie w ogniwa fotowoltaiczne oraz morskie farmy wiatrowe.

Elektrownia na zgazowany węgiel jest nieopłacalna
W związku z realiami polityki klimatycznej UE budowa elektrowni na zgazowany węgiel, która miała być zrealizowana przez grupy Enea oraz Mitsubishi, staje się nieopłacalna. Elektrownia taka miała powstać w pobliżu kopalni Bogdanka. Dodatkowym powodem zamrożenia projektu są plany wydzielenia aktywów węglowych z państwowych grup energetycznych.