Newsletter/ Obserwator TEPP

(Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)
czerwiec 2020

Plaga szarańczy w Indiach
Według Roxy’ego M. Kolla, naukowca ds. klimatu w Indian Institute of Tropical Meteorology, winę za sytuację ponoszą silne opady deszczu, spowodowane przez wysokie temperatury wód oceanu pod koniec 2019 roku. “Rosnące temperatury wywołane globalnym ociepleniem wzmocniły zjawisko tzw. dipolu i sprawiły, że wody zachodniego Oceanu Indyjskiego były szczególnie ciepłe” – twierdzi naukowiec, cytowany przez “The Wire”.

Zwarte korony leśne spowalniają lokalne skutki zmiany klimatu
Wrocławski naukowcy brali udział w ważnych badaniach. Wnioski - generowany przez zwarte korony drzew chłód chroni organizmy leśne przed ekstremalnymi temperaturami i ma znaczący wpływ na ich przystosowanie do globalnego ocieplenia. Był to projekt Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań Leśnych, Śnieżnych i Krajobrazowych.

Czy Polska może być neutralna klimatycznie do 2050 r.?
Firma doradcza McKinsey przygotowała raport "Neutralna emisyjnie Polska 2050. Jak wyzwanie zmienić w szansę" z którego wynika, że osiągnięcie przez Polskę neutralności klimatycznej do 2050 r. jest trudne, ale możliwe. Należałoby radykalnie obniżyć emisje CO2 w obszarach takich jak przemysł, transport, budynki, rolnictwo i energetyka – łącznie o 91%. Dodatkowe nakłady inwestycyjne wyniosłyby 380 mld euro.

PGE chce się pozbyć węgla
Spółka PGE wspiera plan ogólnopolskiego wydzielenia aktywów węglowych do osobnej państwowej spółki, dzięki czemu miałaby łatwiejszy dostęp do tańszego finansowania inwestycji w OZE. Zmiana strategii PGE stawia pod znakiem zapytania m.in. takie inwestycje jak odkrywka Złoczew. Decyzja dot. utworzenia nowej spółki powinna zapaść w lipcu.

a) OZE

PGNiG stawia na OZE
PGNIG chce w perspektywie kilku lat zainwestować nawet 4 mld zł w istniejące farmy fotowoltaiczne lub wiatrowe o mocy zainstalowanej 900 MW. Spółka chce bardziej zdywersyfikować działalność i tym samym zwiększyć swoje bezpieczeństwo finansowe oraz włączyć się w transformację w kierunku gospodarki nisko i zeroemisyjnej.

Magazynowanie energii przyszłością transformacji energetycznej
W raporcie „Dostępne i przyszłe technologie magazynowania energii”, przygotowanym przez WWF Polska, przyjrzano się obecnym i dopiero rozwijanym technologiom, które mogą pomóc Polsce i światu w budowie neutralnego klimatycznie miksu energetycznego. Raport w sposób szczegółowy przedstawia kilkanaście technologii magazynowania energii, wraz ze wskazaniem technologii najbardziej perspektywicznych w poszczególnych obszarach.

Rozpoczęto budowę największego magazynu energii
Brytyjska firma Highview Power rozpoczęła w Manchesterze budowę największego magazynu energii, wykorzystującego instalacje LAES (ang. Liquid Air Energy Storage). Technologia ta jest dwukrotnie tańsza od konkurencyjnych rozwiązań opartych na bateriach chemicznych. Nowy magazyn będzie mógł zasilać około 200 tys. gospodarstw domowych przez pięć godzin.

b) efektywność energetyczna

Lubelskie inwestuje w efektywność energetyczną
Województwo lubelskie podpisało umowy na unijne dofinansowanie inwestycji w poprawę efektywności energetycznej. Dofinansowanie zakłada termomodernizację budynków, wymianę źródeł ciepła, wymianę drzwi i okien, montaż energooszczędnego oświetlenia, wentylacji czy instalacji fotowoltaicznych. Wybrano 102 projekty na łączną kwotę ponad 38,5 mln zł.

c) transport

Nowe inwestycje w elektromobilność
Wartość zapowiedzianych w ubiegłym roku inwestycji w elektromobilność w Europie zwiększyła się aż 19 razy w porównaniu z rokiem poprzednim. W Polsce zagraniczni inwestorzy zapowiedzieli projekty warte ponad 778 mln euro, które mają przynieść 1,4 tys. nowych miejsc pracy. Największym przedsięwzięciem będzie rozbudowywana fabryka baterii w Kobierzycach (LG Chem), która w 2020 r. ma się stać największym tego typu zakładem na świecie.

W Norwegii coraz więcej elektryków
W 2019 r. samochody elektryczne stanowiły w Norwegii prawie połowę (42,4%) wszystkich sprzedanych aut. W roku wcześniejszym było to 31,2%. Wg. Narodowego Planu Transportu w 2025 r. nie będzie można sprzedawać samochodów z silnikiem spalinowym, włącznie z hybrydami. W przypadku autobusów miejskich dopuszczalny będzie biogaz.

Innowacyjne biogazownie
Firma H.Cegielski-Poznań S.A. wspólnie z Uniwersytetem Przyrodniczym w Poznaniu oraz firmą Dynamic Biogas proponują innowacyjne, efektywne biogazownie. Ma je cechować możliwość zastosowania szerokiej gamy substratów używanych do fermentacji – produktów rolniczych oraz odpadów rolno-spożywczych i żywnościowych. Działająca już instalacja o mocy 0,5 MW ma wytwarzać rocznie 4250 MWh energii elektrycznej oraz 4000 MWh cieplnej.

Przełom w dziedzinie czystej energii?
Naukowcy z Tokyo University of Science w Japonii opracowali nowatorską metodę wytwarzania wodoru przez rozdzielenie cząsteczek wody za pomocą światła słonecznego. Badanie to przedstawia nowe zastosowanie wyładowania plazmowego w roztworze w celu poprawy właściwości kryształów. Ta metoda może przybliżyć nas o krok do wydajnego sposobu wytwarzania wodoru

Nowy wynalazek z Politechniki Lubelskiej
Naukowcy z Politechniki Lubelskiej opracowali nowy system, który wpływa na poprawę komfortu cieplnego pasażerów w pojazdach z napędem elektrycznym poprzez zastosowanie układu magazynowania ciepła albo chłodu (zamiast standardowej klimatyzacji, która zużywa nawet 40% energii). Urządzenie ma większą pojemność energii w tej samej masie co bateria, niższą cenę oraz nie oddziałuje negatywnie na środowisko.

Niemiecka bomba wodorowa
Rząd niemiecki planuje zainwestować 7 miliardów euro w nowe firmy i badania nad wodorem (H2). Moc produkcyjna energii elektrycznej pochodzącej z wodoru ma wynieść do 5 Gigawatów do 2030 r. oraz 10 Gigawatów do 2040 r. Dzięki tym inwestycjom Niemcy chcą stać się światowym liderem technologii wodorowej.

Wodór w produkcji paliwa lotniczego
Orsted Wind Power Germany, Raffinerie Heide oraz EDF Deutschland planują produkcję wodoru w procesie elektrolizy, w którym wykorzystana będzie energia elektryczna wytwarzana przez morskie farmy wiatrowe. Wytworzony w ten sposób wodór ma zostać wykorzystany częściowo w procesie produkcji paliwa lotniczego, a powstały tlen w produkcji cementu. Projekt ogłoszony został w maju tego roku.

Dachówki solarne zamiast zwykłych paneli fotowoltaicznych?
Dachówka fotowoltaiczna to nowoczesne rozwiązanie, przynoszące szereg korzyści. Może być kilkukrotnie bardziej żywotna niż tradycyjne panele PV, posiada także atrakcyjny design połaci dachowej (wygląda jak zwykła dachówka i nie wystaje za obrys budynku). Wadą tej technologii jest jednak pełne uzależnienie od kształtu i kąta nachylenia połaci oraz wyższa cena niż zwykłych paneli.

Powiększony Fundusz Sprawiedliwej Transformacji
Nowa propozycja unijnego budżetu na lata 2021-27 zakłada zwiększenie wartości budżetu z ok. 1100 mld euro do 1850 mld euro. Wartości Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, którego zadaniem jest łagodzenie społecznych i gospodarczych skutków odchodzenia do paliw kopalnych w regionach górniczych, wyniesie natomiast 40 mld euro (wcześniej 7,5 mld euro). Do Polski może trafić nawet 8 mld euro.

PE przyjmuje kryteria dotyczące zrównoważonych inwestycji
Parlament Europejski przyjął pakiet ustaw zakładający m.in. zapobieganie zmianom klimatycznym, zrównoważone wykorzystanie zasobów wodnych, przejście do ekonomii obiegu zamkniętego. Aby inwestycje mogły określić się jako zrównoważone, będą musiały spełniać „zielone” kryteria. Będzie to miało kluczowe znaczenie dla pozyskania większego finansowania, zarówno publicznego, jak i prywatnego.

Hiszpania zakazuje nowych inwestycji w paliwa kopalne
Rząd hiszpański zatwierdził projekt ustawy o klimacie, dzięki któremu kraj ma osiągnąć zerową emisję netto najpóźniej w 2050 r. Po wprowadzeniu ustawy w życie zakazane będą wszelkie nowe projekty zakładające wydobycie węgla, ropy i gazu oraz zakończą się subsydia dla paliw kopalnych. W ten sposób wytyczona zostanie jasna ścieżka do generowania energii w 100% z OZE.

Nowe regulacje dla klastrów i morskiej energetyki wiatrowej
Minister Klimatu zapowiedział zmiany regulacji dla klastrów i spółdzielni energetycznych, które mają odblokować lokalny potencjał wytwarzania energii. Ministerstwo chce zaproponować także zmodyfikowaną ustawę o wietrze na morzu, uwzględniającą m.in. „ramy finansowania potężnych inwestycji”. W ciągu dekady powinniśmy mieć co najmniej 8 GW mocy zainstalowanej w morskich wiatrakach

Finansowanie OZE z wojewódzkich funduszy ochrony środowiska
Część z wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej wdraża programy preferencyjnego finansowania dla gospodarstw domowych inwestujących w OZE, natomiast część z nich finansuje również większe inwestycje, oferując pożyczki z korzystnym oprocentowaniem, które dodatkowo mogą ulegać częściowemu umorzeniu.

Raty 0% dla fotowoltaiki
Firma Sunday Polska oraz Inbank wprowadza ofertę kredytu dla gospodarstw domowych na instalacje PV z ratami 0 proc., który spłacić będzie można w 84 miesiące. Proces aplikowania o kredyt odbędzie się online, ma być też darmowy i pozbawiony ukrytych kosztów. Do tej pory nikt nie oferował nieoprocentowanego finansowania na tak długi okres.

Coraz więcej prosumentów korzysta z magazynów energii
W Niemczech prosumenci posiadają już ponad 200 tys. urządzeń do magazynowania energii elektrycznej zasilanych energią z fotowoltaiki. Tym inwestycjom sprzyja wyraźny spadek cen urządzeń, które w ostatnich latach potaniały średnio o połowę. Szacuje się, że na koniec 2020 r. łączna moc domowych magazynów energii wzrośnie w Niemczech do 930 MW - dla porównania, na koniec 2018 r. było to 440 MW.

Fotowoltaika zintegrowana z budynkiem
Panele fotowoltaiczne z zakresu BIPV (ang. Building Integrated Photovoltaics) mogą zastąpić materiały elewacyjne. Mimo, że takie rozwiązanie może być często droższe od tradycyjnych paneli PV, to jednak dodatkowa korzyść w postaci unikniętych kosztów zakupu części materiałów budowlanych sprawia, że tego rodzaju inwestycje stają się atrakcyjne dla wielu inwestorów.

Prąd z oczyszczalni ścieków
W olsztyńskiej oczyszczalni ścieków nadmiar osadu wykorzystywany jest do procesu fermentacji, w czasie którego powstaje biogaz. Dzięki spalanemu biogazowi oczyszczalnia zaspokaja 100% własnego zapotrzebowania na ciepło i 40% zapotrzebowania na energię elektryczną. Część ścieków, po odpowiednim przetworzeniu, można także stosować m.in. jako nawóz w rolnictwie.

Na Warmii i Mazurach większość energii powstaje z OZE
Niemal 83% energii, która powstała w 2018 r. na Warmii i Mazurach, została wyprodukowana z odnawialnych źródeł energii. Jest to najwyższy w Polsce udział OZE w bilansie produkowanej energii. W regionie działają przede wszystkim wiatraki i farmy fotowoltaiczne, ale także niewielkie elektrownie wodne. Na dachu starostwa zainstalowane są panele słoneczne (40 kW), dzięki czemu urząd ma zaoszczędzić ok 12-15 tys. zł rocznie.

Czy powstanie Europejski Instytut Sprawiedliwej Transformacji?
W Katowicach, na bazie Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, ma powstać Europejski Instytut Sprawiedliwej Transformacji. Głównymi zadaniami Instytutu mają być: badanie procesów transformacji i przygotowywanie rekomendacji wdrożeniowych, tworzenie ekosystemów innowacji dla przedsiębiorstw neutralnych klimatycznie oraz budowa centrów naukowo-przemysłowych do zarządzania procesami komercjalizacji technologii OZE.

Wyzwania dla polskiej energetyki
Instytut Jagielloński przygotował raport "Łączenie sektorów zielonej energii. Co to oznacza dla Polski?". W kontekście Europejskiego Zielonego Ładu kluczową koncepcją jest łączenie sektorów energii (energetyki, transportu, przemysłu, ciepłownictwa i ogrzewania budynków) i wzrost wykorzystania energii elektrycznej pochodzącej z elektrowni wiatrowych oraz instalacji PV. Potencjał redukcji emisji w 2050 r. względem 2020 r. wynosi około 68%.

Kolejny rekord OZE
24 maja 55% energii w Europie pochodziła z wiatru, słońca i energetyki wodnej. Kolejny rekord produkcji z OZE zawdzięczamy korzystnym warunkom atmosferycznym, a także zmniejszonym zapotrzebowaniem na energię (o 10% wobec zeszłego roku) spowodowanym pandemią. Rekord padł też w zakresie energii słonecznej - w maju dostarczyła ona 11,5% energii.

Koszty energii ze słońca i wiatru spadają
Wg. Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA) średnie koszty produkcji energii z elektrowni fotowoltaicznych czy wiatrowych są niższe niż z nowych, a także starych, zamortyzowanych bloków węglowych. Zastąpienie elektrowni węglowych o mocy 500 GW nowymi elektrowniami wiatrowymi na lądzie oraz fotowoltaiką przyniosłoby korzyści finansowe sięgające rocznie 23 mld dolarów.

Czy PGE rezygnuje z węgla?
Działacze Greenpeace Polska dotarli do dokumentów, z których wynika, że państwowa spółka PGE po 2030 r. zamierza sukcesywnie wygaszać Elektrownię Bełchatów. Wobec tego niezrozumiałe i bezzasadne stają się jej starania o uzyskanie koncesji na wydobycie węgla z odkrywki Złoczew, która miałaby być eksploatowana po 2030 r.

Wielka Brytania bez węgla
Wielka Brytania przez dwa miesiące z rzędu, po raz pierwszy w historii, nie wytwarzała elektryczności z elektrowni węglowych. Niskie ceny energii elektrycznej przy małym popycie ze względu na pandemię, a także wysokie opłaty za emisję CO2 sprawia, że wykorzystanie elektrowni węglowych staje się coraz mniej opłacalne, szczególnie w porównaniu z OZE. Wielka Brytania planuje zamknąć wszystkie elektrownie węglowe do 2024 r.