Newsletter/ Obserwator  TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

marzec 2022

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- planowanej elektrowni jądrowej w Polsce
- innowacyjnych rozwiązaniach dot. recyklingu wiatraków
- odchodzenia od importu surowców energetycznych Polski i Europy
- ustawy znoszącej zasadę 10h dla wiatraków
- dalszej możliwości korzystania z systemu opustów
- projektów zakwalifikowanych do Funduszu Sprawiedliwej Transformacji w powiecie zgorzeleckim

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Spadek cen uprawnień do emisji CO2
Na skutek wojny na Ukrainie spadła cena uprawnień do emisji CO2, która wyniosła 1 marca niecałe 69 euro za tonę (przed wojną było to prawie 94 euro). Unia Europejska może być zmuszona do zmiany polityki energetycznej, jeśli Rosja ograniczy dostęp do swoich surowców lub jeśli UE obejmie je embargiem. Spadek ceny uprawnień daje szansę na niższe ceny energii. Polska domaga się natomiast zawieszenia systemu UE ETS.

Czy w Polsce powstanie elektrownia jądrowa?
Na obszarze gmin Choczewo lub Gniewino i Krokowa ma powstać pierwsza w Polsce elektrownia jądrowa o mocy do 3750 MWe. Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) złożyły raport środowiskowy do Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Po zapoznaniu się z raportem - który będzie dostępny także dla społeczeństwa - GDOŚ może zwrócić się z prośbą o uzupełnienia. PEJ złożyło też dokumentację na potrzeby przeprowadzenia transgranicznej oceny oddziaływania na środowisko.

a) OZE

Kolejne elektrownie wiatrowe na Bałtyku
ZE PAK oraz duńska firma energetyczna Ørsted powołują konsorcjum by zbudować farmę wiatrową na Bałtyku. Polski rząd ma rozdzielić 11 nowych lokalizacji dla inwestycji offshore, a ZE PAK i Ørsted zobowiązują się, że jeśli inwestycja się powiedzie, utworzą fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji dla Wielkopolski Wschodniej (z środkami w wysokości 50 mln zł).

b) efektywność energetyczna

Efektywność energetyczna w przemyśle
Wg. raportu Siemens Financial Services, dzięki wdrożeniu odpowiednich rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną, przeciętny zakład produkcyjny mógłby zmniejszyć zużycie energii oraz koszty o około 20%. Rozwiązaniem może być optymalizacja zużycia energii w formie usługi, gdzie firma, która świadczy usługę wykorzystuje oszczędności kosztów energii do wdrożenia niezbędnych usprawnień. Przykładem takiego działania jest polska firma Agnella.

Konkurs na budowę energooszczędnych domów
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) ogłosiło konkurs dla jednostek samorządu terytorialnego, którego celem jest wybór partnerów do współpracy w obszarze budownictwa jednorodzinnego. W ramach przedsięwzięcia powstaną modułowe lub prefabrykowane zeroemisyjne budynki jednorodzinne, które nie będą generować CO2,  zapewnią oszczędność wody do 88% i redukcję śladu węglowego materiałów budowlanych. Budynki mają być także konkurencyjne cenowo.

c) transport

Nowy elektryczny Transit
Ford jeszcze w tym roku wypuści na rynek 22 warianty konfiguracji elektrycznego Transita. Dostępne będą wersje nadwozia: furgon/van, brygadówka i pojedyncza kabina, różne wysokości i długości pojazdu oraz dwa warianty dopuszczalnej masy całkowitej oraz dwa warianty silnika. eTransit będzie posiadał baterię o pojemności 67 kWh, a jego zasięg wyniesie od 240 do 308 km,

W Polsce przybywa samochodów elektrycznych
W styczniu i lutym tego roku przybyło 3177 pojazdów z napędem elektrycznym, czyli o 71% więcej niż w tym samym okresie w zeszłym roku. Mamy obecnie w Polsce 40,9 tys. osobowych samochodów elektrycznych, z czego połowa jest w pełni elektryczna, a druga połowa to hybrydy. Rośnie także liczba motorowerów i motocykli elektrycznych, autobusów elektrycznych oraz aut dostawczych. Liczba stacji do ładowania pojazdów wzrosła do 2034.

Panele PV wspierają uprawę roślin na pustyni
Naukowcy z Uniwersytetu KAUST w Arabii Saudyjskiej opracowali innowacyjny projekt systemu WEC2P. System składa się z ogniw PV umieszczonych na hydrożelowej warstwie, pod którą znajduje się zbiornik służący do zbierania wychwyconej z atmosfery wody. W czasie trzymiesięcznego testu system pomógł zmniejszyć temperaturę PV o 17°C, zwiększając ilość wyprodukowanej energii o 9.9%, a wyprodukowana woda nawadniała uprawy szpinaku wodnego.

Bezodpadowe przetwarzanie łopat wirnika
Do 2050 r. ilość odpadów z łopat turbin wiatrowych wzrośnie na całym świecie do około 2 milionów ton. Naukowcy z Politechniki Kowieńskiej, odpowiadając na ten problem, opracowali innowacyjną metodę recyklingu łopat turbin wiatrowych z zastosowaniem pirolizy, czyli degradacji w wysokiej temperaturze, bez użycia tlenu. Proces ten jest niemal bezodpadowy, gdyż odzyskane elementy można wykorzystać ponownie.

Ogniwa słoneczne w dachówkach
Duńska firma Dansk Solenergi ApS wprowadza do swojej oferty dachówki solarne. Dachówki mają być przeznaczone głównie do konstrukcji dachów nowo budowanych domów, a także do częściowej wymiany poszycia dachowego oraz przy pracach renowacyjnych, gdzie nie można użyć tradycyjnych modułów fotowoltaicznych, np. w zabytkowych budynkach. Solarne dachówki mają być dostępne w kolorach terakoty oraz ciemnoszarym.

Czy Komisja Europejska pozwoli na dłuższe spalanie węgla w Polsce?
Komisja Europejska najprawdopodobniej dopuści dłuższe funkcjonowanie elektrowni węglowych w Polsce i innych krajach członkowskich, aby uniezależnić się od importu ropy z Rosji. Warunkiem jest jednak natychmiastowe przejście na źródła odnawialne, z pominięciem gazu jako paliwa przejściowego. Obecna sytuacja nie powinna być więc powodem do spowolnienia transformacji energetycznej w Polsce.

Komisja Europejska przedstawia plan odejścia od importu rosyjskiego gazu
KE zaprezentowała plan o nazwie REpowerEU, którego elementem ma być projekt mający na celu wsparcie rozwoju dachowych elektrowni PV określany jako European Solar Rooftops Initiative. Jeszcze w tym roku planowane jest zredukowanie importu rosyjskiego gazu o 2/3, a do roku 2030 możliwe jest całkowite zrezygnowanie z importu tego surowca z Rosji.

OZE dostanie więcej wsparcia
Komisja Europejska, w ramach nowelizacji dyrektywy o OZE, zaproponowała podniesienie celu OZE na rok 2030 z 32% do 40%. Nowe pomysły to m.in. wdrożenie wspólnotowych aukcji, które zakładają, że państwa unijne organizujące aukcje będą mogły realizować swoje cele OZE niższym kosztem dzięki przeprowadzeniu inwestycji w krajach zapewniających niższe koszty produkcji energii z OZE.

Czy prosument będzie mógł sprzedawać energię?
Najnowszy projekt nowelizacji ustawy o OZE ma na celu umożliwić prosumentom OZE sprzedaż nadwyżek energii w ramach handlu peer-to-peer. System umożliwia stałe i krótkoterminowe przełączanie się odbiorców między różnymi dostawcami. Partnerski handel energią oznacza jej sprzedaż pomiędzy uczestnikami rynku na podstawie umowy zawierającej określone warunki. Do zawierania umów pomiędzy uczestnikami można będzie wykorzystać m.in. specjalną internetową platformę.

Komentarz redakcji:
Krok w dobra stronę. Dodajmy do tego realna możliwość tworzenie przez prosumentów wspólnot energetycznych, udziału gmin i bilansowania nowych lokalnych źródeł OZE jak biogaz, wiatr, czy magazyny i mamy szybko autonomiczne, bezpieczne wyspy elektroprosumeckie. Prawdziwą niezależność energetyczną od Rosji Putina i rodzimych monopoli węglowych.

Zielone światło dla lądowych farm wiatrowych
Projekt ustawy dot. lądowych farm wiatrowych jest na końcowym etapie i ustawa powinna wejść w życie w drugim kwartale tego roku. Wg. nowych przepisów zniknąć ma zasada 10H, a miejscowy plan zagospodarowania będzie mógł zezwolić na mniejszą odległość wiatraka od budynku, ale nie mniejszą niż 500 metrów. W przypadku istniejących wiatraków gminy będą mogły zezwalać na budowę budynków w ich strefie oddziaływania.

Niektórzy prosumenci będą mogli dalej korzystać z systemu opustów
Prosumenci, którzy już korzystają z mechanizmu net-meteringu lub zgłoszą się do 31 marca będą mogli przez najbliższe 15 lat korzystać z systemu opustów. Od 1 kwietnia zacznie bowiem obowiązywać nowy system rozliczeń – net-billing. Jednak prosumenci, którzy skorzystali z unijnych dotacji na instalację fotowoltaiczną (w ramach projektów parasolowych) będą mogli dalej rozliczać się na starych zasadach. Osoby takie muszą złożyć wniosek o przyłączenie mikroinstalacji do 31 grudnia 2023 r.

Górnicy przechodzą do sektora OZE
Szwedzki inwestor OZE OX2, Windhunter Academy oraz Spółka Restrukturyzacji Kopalń realizuje pilotażowy program szkoleń z montażu i serwisowania turbin wiatrowych przeznaczony dla pracowników sektora górniczego. Szkolenie zostanie przeprowadzone dla pracowników chcących odejść z branży górniczej. Osoby, które skończą szkolenie będą mogły pracować w sektorze OZE nie tylko w Polsce, ale na całym świecie, gdyż przewidziany jest także kurs języka angielskiego.

Jak firma może rozliczać się z energii wyprodukowanej w fotowoltaice?
Są trzy główne możliwości rozliczania pobranej i wprowadzonej do sieci energii przez przedsiębiorcę. Jeśli przedsiębiorca chce być prosumentem, to przez 15 lat będzie mógł korzystać z systemu net-billingu. Może także wynegocjować stałe ceny, po których będzie sprzedawał i kupował energię i które będą obowiązywały przez dany okres. Kolejnym sposobem jest pełne rozliczanie się w oparciu o ceny godzinowe z Towarowej Giełdy Energii.

Powiat zgorzelecki w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji
15 marca 2022 r. Zarząd Województwa DŚ podjął uchwałę w sprawie listy projektów planowanych w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Z regionu zgorzeleckiego przyjęte zostały min. projekty Zklastera. Projekty które się zakwalifikowały to: Centrum Sprawiedliwej Transformacji, Magazyny Energii, Region Neutralny Klimatycznie, Sieć Stacji Ładowania, Społeczności Energetyczne oraz Budowa Systemu Dystrybucji Energii służącego przyłączeniu nowych źródeł energii OZE.

Komentarz redakcji:
To na razie pobożne życzenia UM i Zklastra, gdyż KE nie godzi się na FST dla regionu zgorzeleckiego bez realistycznego harmonogramu zamknięcia wydobycia i spalania węgla w Turowie. A w Turowie PGE i rząd upiera się przy roku 2044Zklaster może te propozycje projektów (to są bardziej koncepcje niż gotowe projekty) przenieść do innych funduszy UE i to ma pewne szanse, ale prawdopodobnie nie szybciej niż w 2023 r…

Protest Greenpeace przeciw importowi surowców z Rosji
W Zatoce Gdańskiej aktywiści z Greenpeace namalowali napis „Peace not oil” („Pokój zamiast ropy”) na tankowcu, który wg. nich przewozi ropę z Rosji. Wg. szacunków państwa Unii Europejskiej od początku wojny na Ukrainie wydały 19 mld euro na węgiel, gaz i ropę z Rosji. Aktywiści apelują do KE, by nałożyć całkowite embargo na paliwa kopalne z Federacji Rosyjskiej.

Panele fotowoltaiczne o wyższej sprawności
Szwajcarska firma Megasol wprowadza na rynek dwustronny moduł fotowoltaiczny typu szyba-szyba o mocy nominalnej 500 W i rekordowej sprawności 23,2% (sprawność na poziomie ogniw to 25,8%). Takie wyniki zostały osiągnięte za sprawą technologii back-contact, a więc z elektrodami umieszczonymi na tylnej stronie. Wcześniejszy rekordowy moduł posiadał moc 430 W i sprawność 22,7%.

Rekord w polskiej fotowoltaice
Wg. danych Polskich Sieci Elektroenergetycznych, 20 marca tego roku padł rekord produkcji energii elektrycznej z instalacji PV. Fotowoltaika wyprodukowała tego dnia 4 657,275 MWh i w szczycie pokrywała ok. 27% krajowej produkcji energii. Poprzedni rekord padł 14 marca, kiedy instalacje PV wyprodukowały 4 480,663 MWh. Wg. Agencji Rynku Energii, na koniec stycznia 2022 r. moc instalacji PV przekroczyła w Polsce 8,1 GW.

Spółki naftowe rezygnują ze współpracy z Rosją
BP, Shell i Equinor rozwiązują wielomiliardowe kontrakty z rosyjskimi spółkami naftowymi. BP rezygnuje ze swoich udziałów w koncernie naftowym Rosnieft. Shell zamierza zrezygnować z realizacji wspólnych przedsięwzięć z Gazpromem, a norweski Equinor wycofuje udziały z syberyjskiego projektu Rosnieftu. O możliwości złożenia wniosku o upadłość poinformowała także szwajcarska firma Nord Stream 2 AG należąca do rosyjskiego Gazpromu.

Australia zamyka największą elektrownię węglową
Spółka energetyczna Origin Energy planuje zamknięcie elektrowni węglowej Eraring już w 2025 r. – czyli siedem lat wcześniej niż planowano. Origin chce wycofać się z wytwarzania energii opartej na węglu i przejść na czystsze źródła energii. Elektrownia Eraring (moc 2880 MW) jest największą elektrownią węglową w Australii i plasuje się wśród 3 największych emitentów gazów cieplarnianych na tym kontynencie.

Komentarz redakcji:
Bardzo optymistyczne dane… dla potencjału transformacji. Zaangażowanie w węgiel energetyki Australii było jeszcze 5 lat temu podobne do Polski. Ten kraj pokazuje jak w krajach tak słonecznych (też zamożnych) jak Australia (ale też mniej słonecznych jak Polska!), można szybko przejść na OZE i odejść od węgla. W połowie 22021 r.  26 milionowa Australia (nie ma atomu i nie chce mieć, mimo, że ma uran!) miała 23 GW mocy, przy 2,9 mln prosumentach (38 mln Polska w styczniu 22 ma:  8,1 GW przy ok 850 tys. prosumentach)

Czy Polska może obejść się bez węgla i ropy z Rosji?
Forum Energii w swojej analizie wykazuje, że w ostatnich latach zależność importowa Polski od Rosji zmniejszyła się. Rośnie import węgla, ale stanowi on tylko ok. 15% naszego zapotrzebowania, więc rezygnacja z niego nie powinna zagrozić bezpieczeństwu energetycznemu Polski. Zastąpienie rosyjskiego gazu surowcem z krajów skandynawskich jest już zaplanowane na najbliższy czas. Aby zlikwidować zależność od importu surowców należy jednak przede wszystkim postawić na OZE.

Koniec atomu w Niemczech
Niemcy chcą uniezależnić od rosyjskiego gazu, ale nie będą zmieniać dotychczasowej polityki energetycznej i do końca 2022 r planują zamknięcie wszystkich elektrowni jądrowych. Wydłużenie czasu pracy trzech pozostałych elektrowni jądrowych nie jest bowiem rekomendowane. Kraj ten zamierza także bardziej promować OZE i w najbliższym czasie przedstawi nową strategię w tym obszarze.