kwiecień 2023
W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- recyklingu akumulatorów z elektryków
- innowacyjnego systemu wychwytywania CO2
- zmian w systemie EU ETS
- nowego obowiązku posiadania świadectw charakterystyki energetycznej budynków
- pierwszego wodorowego miasta w Polsce
Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek
|
A. Informacje z wybranych działów |
|
B. Nowe koncepcje, nowe technologie energetyczne |
|
C. Regulacje prawne |
|
D. Finansowanie, dotacje |
|
E. Nowe grupy w sektorze OZE |
|
F. Monitoring transformacji energetycznej |
|
Klimat i Środowisko |
Utrata lodu z Grenlandii i Antarktydy bije nowy rekord
Opublikowany niespełna 2 tygodnie temu raport stwierdza, że utrata lodu z Grenlandii i Antarktydy wzrosła pięciokrotnie od lat 90. XX wieku i obecnie odpowiada za jedną czwartą wzrostu poziomu mórz.
|
Energetyka |
Niemcy zamykają, a Finlandia otwiera elektrownie jądrowe
15 kwietnia Niemcy zamknęli trzy ostatnie elektrownie atomowe, a dzień później w niemieckiem miksie nie było już energii jądrowej. W tym samym czasie, w Finlandii, pracę zaczął blok Olkiluoto 3 z reaktorem EPR dostarczonym przez EDF. Elektrownia znajdująca się na wyspie Olkiluoto uruchomiła trzeci blok, który miał powstać jeszcze w 2009 r.
Ogromne koszty budowy elektrowni jądrowych
Wg. raportu przygotowanego przez Baker McKenzie oraz Polityki Insight koszt inwestycji w energetykę jądrową w Polsce w latach 2026-2039 może wynieść ponad 1 bln zł. W długiej perspektywie budowa reaktorów może wymagać bezpośredniej partycypacji odbiorców energii w kosztach. Wg. autorów bezpieczeństwo energetyczne zostałoby osiągnięte dopiero poprzez zwiększenie liczby inwestycji w reaktory jądrowe (konwencjonalne i małe reaktory).
Komentarz Redakcji:
Artykuł zaprzecza upowszechnianemu mitowi o taniej energii z atomu. Przypominamy ustalenia ekspertyzy dla Senatu prof. Szablewskiego z PAN z lutego 23 „technologie w zakresie energetyki jądrowej są jedynymi, których koszty stale i szybko rosną… ". Według ostatnich szacunków uśredniony, całkowity jednostkowy koszt wytworzenia 1kWh w źródłach solarnych i wiatrowych spadł w okresie 2009-2021 odpowiednio o 90% i 72%, podczas gdy w tym samym czasie w energetyce jądrowej wzrósł o 36%.”
Czy wiatraki zagrażają ptakom?
W Szkocji, na morskiej farmie wiatrowej Aberdeen Bay Wind Farm przeprowadzono badania by sprawdzić jak farma wiatrowa wpływa na ptaki. W przypadku tej konkretnej morskiej farmy wiatrowej ptaki przez dwa lata badania ani razu nie uderzyły w wiatrak. Mewy czy głuptaki po prostu omijały turbiny lub przelatywały pomiędzy wiatrakami.
Za dużo energii z OZE
Pod koniec kwietnia w Europie energii z elektrowni wiatrowych było tak dużo, że ceny energii elektrycznej na giełdzie Epex Spot w Amsterdamie były ujemne i holenderskim klientom dopłacano za korzystanie z OZE. W Polsce OZE także wytworzyły bardzo dużo energii, lecz - w odróżnieniu od Holandii - PSE odłączyły część odnawialnych źródeł energii od systemu.
Uniwersalny, samowystarczalny dom
Daniel Cieślik oraz pracowania ANTA zaprojektowali pierwszy w Polsce uniwersalny, samowystarczalny energetycznie budynek, który można indywidualnie konfigurować na potrzeby klienta. Parterowy dom o powierzchni 143,6 m2 może posiadać (w zależności od wybranego wariantu) dach fotowoltaiczny, fasadę fotowoltaiczną lub carport, a także technologie magazynowania i zarządzania energią.
Samowystarczalność energetyczna polskich dróg
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) planuje zwiększać samowystarczalność energetyczną dróg. Już teraz OZE wykorzystywane jest do zasilania niektórych znaków drogowych oraz na potrzeby MOP-ów i obwodów drogowych. W przyszłości energia z PV zasilić ma także oświetlenia dróg i tuneli.
Potencjał sektora bateryjnego w Polsce
Polska jest jednym z liderów produkcji baterii dla aut elektrycznych w Europie i drugim co do wielkości producentem baterii na świecie. W Biskupicach Podgórnych (Dolny Śląsk) znajduje się natomiast największa fabryka akumulatorów w Europie. Polskie akumulatory stanowią 2,4% całego polskiego eksportu, a sam sektor wart jest 38 mld zł.
W Europie powstanie pierwszy zakład do recyklingu akumulatorów z elektryków
W Niemczech, w Magdeburgu, firma Battery Lifecycle Company wybuduje pierwszy w Europie w pełni zautomatyzowany system do rozładowywania i demontażu modułów akumulatorowych z samochodów elektrycznych. Technologię dostarczy firma Bosch Rexroth. Przewiduje się, że do 2030 r. w Europie potrzebny będzie recykling do 420 tys. ton metrycznych materiałów akumulatorowych rocznie.
|
Rolnictwo |
Ministerstwo szykuje zmiany dla biogazowni rolniczych
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi chce ułatwić inwestowanie w biogazownie rolnicze. Pracuje nad przepisami, które wspierałyby projekty o mocy energetycznej nie większej niż 3,5 MW, a inwestycje miałyby mieć uproszczoną drogę decyzyjną. Krajowy potencjał produkcji biogazu ma osiągnąć 7,8 mld m3 rocznie lub nawet dwa razy więcej, jeśli do wytwarzania biogazu wykorzystane byłyby surowce z przetwórstwa rolno-spożywczego.
Komentarz Redakcji:
Biogaz (jak i gaz kopalny, choć ten ma ślad węglowy) ma olbrzymie znaczenie dla bilansowania do 100 % energii z wiatru i słońca w systemie energetycznym Polski. Potencjalna energia atomowa nie ma znaczenia uzupełniającego - bilansującego (to kolejny mit), wręcz może być konkurencyjna wobec OZE. Świadczy o tym już wyłączenie 23 kwietnia 2 200 MW mocy ze słońca, gdyż nie było możliwości zmniejszenia tzw. mocy systemowych KSE (podstawy) 9 000 MW z węgla.
|
Badania technologiczne, innowacje |
Nowa technologia wychwytywania dwutlenku węgla
Amerykański startup CarbonCapture chce w 2024 r. uruchomić autorski system wychwytu CO2. Technologia bazuje na modułach zdolnych do odfiltrowywania około 75% CO2 z powietrza, który później rurociągami będzie trafiać pod ziemię. Microsoft podpisał umowę ze startupem na pozyskiwanie i magazynowanie dwutlenku węgla, co będzie skutkować obniżeniem śladu węglowego firmy.
Kolejny przełom w technologii bateryjnej
Chińska firma CATL opracowała baterię, która ma znacznie wyższą gęstością niż najlepsze dostępne obecnie na rynku baterie - aż 500 Wh/kg. Innowacyjna bateria wykorzystuje wysoce przewodzące biomimetyczne elektrolity w stanie skondensowanym. Masowa produkcja nowych baterii ma być uruchomiona jeszcze w tym roku.
|
Realizowane / zrealizowane inwestycje |
Przełomowa metoda produkcji ogniw perowskitowych
Naukowcy z Walii opracowali innowacyjną metodę drukowania elastycznego panelu PV, który można zwinąć w rolkę. Ogniwo wygląda jak film do aparatu, a po rozwinięciu ma 20-metrów długości. Ogniwa perowskitowe drukowane są na elastycznej taśmie, wykorzystując elektrodę węglową, co umożliwi tanią i masową produkcję fotowoltaiki. Panel ma bardzo podobną wydajność do produkowanego sposobem konwencjonalnym.
|
Regulacje w Unii Europejskiej i na świecie |
Będzie ambitniejszy cel dla OZE?
Rada i Parlament UE chcą zwiększyć udział energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii w 2030 r do 42,5% (dotychczas było to 30%), z dodatkowym orientacyjnym uzupełnieniem o 2,5%. Bardziej ambitne cele uzgodniono wstępnie dla takich sektorów jak transport, przemysł, budynki oraz systemy ciepłownicze i chłodnicze. Każde państwo członkowskie będzie musiało wnieść wkład w realizację tego celu. Zmiany muszą jeszcze jednak zostać zatwierdzone przez obie instytucje.
Zmiany w systemie handlu uprawnieniami do emisji
Parlament Europejski zatwierdził kolejne regulacje, które wchodzą w skład pakietu „Fit for 55”. Od 2026 r. państwa członkowskie stopniowo przestaną otrzymywać bezpłatne uprawnienia do emisji. Do istniejącego systemu EU ETS ma zostać włączony transport morski, a od 2027 r. w życie ma wejść ETS II dla transportu drogowego oraz ogrzewania budynków.
Świat nie chce przyspieszenia dekarbonizacji
Podczas spotkania grupy G7 Kanada i Wielka Brytania nalegały, by do 2030 r. całkowicie wycofać energetykę węglową z krajowych systemów energetycznych. Wniosek poparła Francja, natomiast sprzeciwiły się Japonia, USA i inni przedstawiciele UE. Ostatecznie ustalono podjęcie „konkretnych kroków w kierunku celu, jakim jest przyspieszenie wycofywania krajowej energetyki węglowej”, lecz bez konkretnego terminu.
|
Regulacje krajowe |
Aktualizacja Polityki Energetycznej Polski (PEP 2040)
Minister Anna Moskwa przedstawiła założenia trzeciego scenariusza prognostycznego Polityki Energetycznej Polski do 2040. W 2030 r. moc OZE ma sięgnąć 50 GW. W 2040 r. w polskim miksie 68% mocy zainstalowanych w KSE i 88 GW będą stanowiły OZE (z istotną rolą offshore), a energetyka jądrowa ma stanowić 23% w produkcji energii elektrycznej. Węgiel ma być natomiast paliwem przejściowym i stabilizatorem transformacji.
Specustawa o elektrowniach szczytowo-pompowych (ESP)
Sejm przyjął ustawę o elektrowniach szczytowo-pompowych oraz inwestycjach towarzyszących. ESP będą mogły być budowane wyłącznie przez spółki Skarbu Państwa, spółki samorządowe oraz Wody Polskie. Planowanie i realizacja inwestycji będzie stanowić realizację nadrzędnego celu publicznego, a lokalizacja inwestycji nie będzie musiała uwzględniać miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Opłaty za emisje metanu powinny finansować transformację górnictwa
Wg. prezesa Fundacji Instrat, Michała Hetmańskiego, opłaty z tytułu rozporządzenia metanowego powinny wrócić do sektora górniczego i sfinansować potrzebne inwestycje. Instrat proponuje, by ustanowiono ambitne opłaty, które uwzględnią środowiskowy i społeczny wpływ emisji oraz umożliwią finansowanie koniecznych projektów. Opłaty za przekroczone emisji metanu ustalać będzie jednak ostatecznie rząd.
|
Osoby indywidualne |
Farma fotowoltaiczna finansowana przez obywateli
We Włoszech powstała pierwsza farma fotowoltaiczna zbudowana z bezpośrednim zaangażowaniem obywateli. Farma fotowoltaiczna Malvezzi Solar Park, uruchomiona przez Enel Green Power, ma moc 16,87 MW i składa się z 30 852 modułów PV. Obywatele mogą pomóc w finansowaniu elektrowni jednocześnie czerpiąc korzyści w postaci stałego rocznego zwrotu przez cały okres trwania inicjatywy.
|
Mali i średni przedsiębiorcy |
Inwestorzy muszą liczyć się ze zmianami w wydawaniu świadectw energetycznych
28 kwietnia w życie weszła znowelizowana ustawa o charakterystyce energetycznej budynków. Inwestor zobowiązany jest załączyć świadectwo charakterystyki energetycznej budynku w przypadku sprzedaży lub wynajmu lokalu. Wyłączone z tego obowiązku będą m.in. budynki mieszkalne o powierzchni do 70 m2, które powstaną na użytek własny właściciela.
|
Samorządy, miasta i województwa |
Transformacja Bełchatowa
Podczas V Forum Gospodarczego Powiatu Bełchatowskiego rozmawiano o przyszłości regionu. Mówiono o możliwości stworzenia uczelni i budowy zaplecza naukowo-badawczego w obszarze rekultywacji terenów pogórniczych, a także o rozwoju nowych technologii, w tym nowych źródeł energii. Na transformację regionu bełchatowskiego przewidzianych jest 355 mln euro z funduszy europejskich.
Pierwsze polskie miasto wodorowe
Sanok to pierwsze w Polsce miasto, gdzie powstała samorządowa spółka wodorowa. Projekt transformacji energetycznej zakłada budowę paneli fotowoltaicznych, pompy ciepła, magazynu energii i ciepła, instalację do elektrolizy wodoru, a także budowę stacji tankowania wodoru i szybkiego ładowania pojazdów elektrycznych. Projekt to szansa na stworzenie nowych miejsc pracy, przyciągnięcie inwestycji, a także zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności regionu.
|
Inni: sektor edukacji, szkolnictwa wyższego i instytutów badawczych, organizacje pozarządowe, itp |
Społeczny Fundusz Klimatyczny
W Unii Europejskiej powstanie Społeczny Fundusz Klimatyczny, który będzie finansować walkę z ubóstwem energetycznym. Z Funduszu mają korzystać gospodarstwa domowe, mikroprzedsiębiorstwa i użytkownicy transportu, których szczególnie dotyka ubóstwo energetyczne i transportowe. Pieniądze będą pochodzić z aukcji uprawnień do emisji oraz z zasobów krajowych.
Konwersatorium Inteligenta Energetyka
24 kwietnia odbyło się kolejne spotkanie w ramach "Konwersatorium Inteligenta Energetyka", na któym rozmawiano na temat Prawa elektrycznego oraz podstaw instytucjonalnych transformacji energetycznej. W dyskusji wzięli udział naukowcy z Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, a także Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Prawa Elektrycznego oraz Senator RP.
|
Rekordy OZE |
Coraz więcej magazynów energii w Niemczech
W 2022 r. liczba zainstalowanych magazynów energii w Niemczech wyniosła 627 tys. To 4-krotny wzrost w ciągu zaledwie 4 lat. Ponad 2/3 nowych przydomowych systemów PV instalowanych jest wraz z systemem magazynowania energii. Również 25% niemieckich przedsiębiorców planuje w ciągu najbliższych 3 lat zainwestować w baterie.
|
Wygaszanie energetyki paliw kopalnych w Polsce, Europie i na świecie |
Zielony wodór zamiast węgla
Spółka Enea chce wybudować bloki gazowe w miejsce bloków węglowych, przedłużając tym samym funkcjonowania Elektrowni Kozienice. Bloki energetyczne będą wybudowane w technologii CCGT, co oznacza pełną możliwość współspalania wodoru wytwarzanego z udziałem OZE. Enea rozważa dwa warianty: budowę dwóch bloków, każdy o mocy ok. 1100 MW lub trzech o jednostkowej mocy ok. 700 MW.
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) wrzesień (...) |
Wakacje ze śmieciami. Czy system kaucyjny oczyści środowisko? |
Wakacje ze śmieciami. Czy system kaucyjny oczyści środowisko? (...) |
Setki ton porzuconych śmieci w wakacyjnych kurortach. |
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) sierpień (...) |
Więcej sinic, mniej tlenu. Pierwsza elektrownia jądrowa może (...) |
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) lipiec (...) |
prof. Jan Popczyk: Trzy fale elektroprosumeryzmu |
Jean Gadrey: Pogodzić przemysł z przyrodą |
Jak wyłączyć ziemię z obwodu łowieckiego i zakazać (...) |
Bez mokradeł nie zatrzymamy klimatycznej katastrofy |
Zielony Ład dla Polski [rozmowa] |
We Can't Undo This |
Robi się naprawdę gorąco |