Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

luty 2023

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:

• problemu rolnictwa w kontekście Zielonego Ładu
• obiecującej technologii magazynowania wodoru
• nowego programu wspierającego domowe elektrownie wiatrowe
• aplikacji do monitorowaniae emisji CO2
• przyszłościć węgla w Polsce

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Eksploatacja torfowisk w Indonezji zagrożeniem dla klimatu
Indonezja przekształca torfowiska w pola uprawne, uwalniając węgiel i niszcząc naturalne magazyny gazów cieplarnianych. Mimo wcześniejszych starań w ochronie tych obszarów, rząd prowadzi operacje rolnicze dla osiągnięcia samowystarczalności żywnościowej, co spotyka się z krytyką ekologów i naukowców. Chociaż rząd eksperymentuje z bardziej efektywnymi metodami uprawy torfowisk, projekt ten stawia pod znakiem zapytania cele związane z redukcją emisji gazów cieplarnianych.

a) OZE

Hybrydowa energia morska: zintegrowane panele słoneczne i turbiny wiatrowe
Europejskie konsorcjum, kierowane przez holenderskiego dewelopera Oceans of Energy oraz włoską spółkę RINA, opracowuje pilotażową instalację solarnej farmy na Morzu Północnym, która może stać się nowym standardem dla morskich farm energetycznych. Projekt BAMBOO ma na celu skalowanie technologii do modułów o mocy 150 MW, a partnerzy chcą przyciągnąć fundusze na budowę farmy PV na morskiej farmie wiatrowej Vattenfall - takie rozwiązanie ma zwiększyć produkcję energii i zapewnić stałe dostawy prądu przez cały rok.

b) efektywność energetyczna

Termomodernizacja budynków z bali
Termomodernizacja budynków drewnianych wymaga kompleksowego podejścia. Ze względu na konieczność uwzględnienia kwestii przeciwpożarowych i ochrony przed wilgocią, istotne jest odpowiednie zabezpieczenie ścian. Pomimo wyzwań związanych z termomodernizacją, warto zwrócić uwagę na ekologiczne walory budynków drewnianych i dążyć do zwiększenia efektywności energetycznej bez utraty ich charakteru estetycznego.

c) transport

Więcej pieniędzy dla elektryków
NFOŚiGW zwiększył pulę środków na dopłaty do leasingu pojazdów zeroemisyjnych w programie Mój Elektryk, o 100 mln zł. Program obejmuje zarówno dofinansowanie zakupu, jak i leasingu pojazdów zeroemisyjnych, który obsługiwany jest przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ). Do końca stycznia 2024 r. w programie złożono ponad 18,5 tys. wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę 689,2 mln zł, a w ramach leasingu udzielono dofinansowania dla ponad 10 tys. beneficjentów.

Czy ZiIelony Ład jest problemem dla rolnictwa?
Rolnicy protestują przeciwko wprowadzeniu Zielonego Ładu, napływowi towarów z Ukrainy i spadkowi opłacalności produkcji. Eksperci z Koalicji Klimatycznej podkreślają potrzebę większego wsparcia dla rolników i negują wycofanie się z Europejskiego Zielonego Ładu jako rozwiązania. Wskazują, że potrzebna jest sprawiedliwa transformacja rolnictwa, ale nie odrzucenie polityki klimatycznej, a brak promocji i zrozumienia Zielonego Ładu sprawia, że staje się on synonimem opresyjnego systemu, nie uwzględniającego potrzeby rolników.

Magnez jako rozwiązanie magazynowania wodoru?
Wodór jest uważany za paliwo przyszłości, ale wyzwaniem jest jego magazynowanie. Grupa badaczy z Polski i Szwajcarii przekonuje, że rozwiązaniem może być wykorzystanie magnezu do tworzenia wodorku magnezu, który może przechowywać wodór w dużych ilościach. Wodorki magnezu są bezpieczne i tanie, co otwiera możliwość przechowywania wodoru nawet w warunkach domowych. Dla tego procesu potrzebny jest jednak wydajny katalizator.

Nowa generacja turbin energii wiatrowej
Startup „Panel Wiatrowy” opracował nową generację turbin wiatrowych, zdobywając II miejsce w konkursie ING Polska. Panel wiatrowy może być zastosowany jako ogrodzenie, wytwarza energię z wiatru o niskiej prędkości, jest wszechstronny w zastosowaniu i estetyczny. Instalacja przyczynia się do decentralizacji sieci energetycznej oraz redukcji smogu w miastach. Projekt oferuje alternatywę dla fotowoltaiki, umożliwiającą produkcję energii także w nocy i w dni pochmurne, a jego cena ma być porównywalna do instalacji PV.

Państwa na rzecz transformacji energetycznej
31 państw zobowiązało się do transformacji energetycznej w związku z 50. rocznicą Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), podkreślając potrzebę zwiększenia efektywności energetycznej, rozwoju energii odnawialnej oraz bezpieczeństwa dostaw surowców krytycznych. Spotkanie w Paryżu połączyło liderów z całego świata, w tym przedstawicieli Polski., Podczas spotkania omówiono cele zgodne z porozumieniami międzynarodowymi, takimi jak Porozumienie paryskie.

Czy nowe przepisy zachęcą do inwestowania w energię odnawialną?
Koncepcja prosumenta lokatorskiego w Polsce oferuje nową zachętę dla wspólnot mieszkaniowych do inwestowania we własne źródła energii odnawialnej, umożliwiając zarabianie na nadwyżkach energii wprowadzanych do sieci. Jest to alternatywa dla prosumenta zbiorowego, która może zyskać większą popularność i przynieść korzyści mieszkańcom bloków wielorodzinnych. Jednakże istnieją pewne bariery formalnoprawne, techniczne i infrastrukturalne, które utrudniają pełne wykorzystanie tego rozwiązania.

Polska polityka energetyczna w kontekście OZE
Ministra Klimatu zapowiedziała zmiany w polityce energetycznej, które muszą być zgodne z Krajowym Planem na rzecz Eenergii i Klimatu oraz przeglądem programu jądrowego. Pełnomocnik rządu ds. infrastruktury energetycznej podkreślił konieczność zrównoważonej polityki energetycznej dla osiągnięcia celów związanych z OZE i zeroemisyjnością. Pomysłem jest m.in. wprowadzenie dynamicznych taryf dystrybucyjnych, które mogą zachęcić do zużycia energii w okresach, gdy jest ona tania, zwiększając motywację do korzystania z OZE.

Co rząd zrobi z Turowem?
Nowy rząd w kontrowersyjnej polityce dotyczącej Turowa stoi w obliczu konieczności wyboru nowego kierunku, zgodnego z transformacją energetyczną. Ekolodzy domagają się realistycznego planu na rzecz odejścia od węgla w regionie oraz wskazują na potrzebę dialogu społecznego w procesie transformacji. Decyzja Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dotycząca odkrywki Turów może być kluczowa dla przyszłości regionu.

Wsparcie domowych elektrowni wiatrowych
W 2024 r. uruchomiony zostanie program "Moja elektrownia wiatrowa", oferujący dofinansowanie dla właścicieli budynków mieszkalnych inwestujących w przydomowe elektrownie wiatrowe oraz magazyny energii. Program ten, wart 400 mln zł, ma wspierać rozwój energetyki prosumenckiej, dedykowany jest osobom fizycznym, a dotacja może sięgać do 50% kosztów inwestycji. Termin rozpoczęcia naboru wniosków nie jest jeszcze znany, jednak program ma być realizowany w latach 2024-2029.

Zielone światło od Komisji Europejskiej na wsparcie pracowników z sektora górniczego
Polski rząd przeznaczy 300 milionów euro na wsparcie pracowników elektrowni węglowych, co jest częścią większej transformacji sektora energetycznego. Decyzja Komisji Europejskiej pozwoli na zatwierdzenie środków na programy osłonowe dla pracowników, którzy stracą pracę w wyniku zamknięcia elektrowni na węgiel. Planowany program ma objąć obszary dotknięte transformacją do lutego 2034 r., ale istnieje możliwość jego przedłużenia.

Czy będą korzystne zmiany w rozliczaniu energii z domowych paneli fotowoltaicznych?
Ministerstwo Klimatu planuje zmiany w rozliczaniu energii z paneli fotowoltaicznych, dążąc do zwiększenia opłacalności takich instalacji. Nowy system ma być korzystny dla prosumentów, ale nie przewiduje powrotu do net-meteringu, który destabilizował sieć. Wprowadzony w 2022 r. net-billing miał zachęcać do większego zużycia energii na własne potrzeby, jednak spowodował wyhamowanie rynku mikroinstalacji. Prosumenci skarżą się również na limity zużycia energii w obu systemach rozliczeniowych.

Dotacje na zmniejszenie zużycia energii dla firm
W ramach unijnego program EENergy uruchomiono dotacje w wysokości 9 mln euro na ponad 900 projektów dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w Europie, wspierając działania zwiększające efektywność energetyczną o co najmniej 5%. Firmy mogą uzyskać wsparcie na inwestycje, doradztwo i szkolenia związane z redukcją zużycia energii. Maksymalna kwota dotacji dla jednej firmy wynosi 10 tys. euro.

Panel Klimatyczny w Rzeszowie
Podczas pierwszego Rzeszowskiego Panelu Klimatycznego, w którym uczestniczyło 60 mieszkańców, wypracowano 51 rekomendacji, w tym rozbudowę infrastruktury kolejowej i regulacje dotyczące budownictwa zeroemisyjnego. Minister do spraw społeczeństwa obywatelskiego podkreśliła, że panel był reprezentatywny i ważny dla całego kraju, a prezydent miasta zapewnił, że propozycje zostaną zrealizowane, aby osiągnąć neutralność klimatyczną do 2030 r.

Wałbrzych stawia na energię odnawialną
Wałbrzyskie autobusy zasilane wodorem będą korzystać z zielonej energii produkowanej przez miejską farmę słoneczną. Wodór będzie można zatankować w nowo powstałej stacji Orlenu. Miasto planuje budowę farmy wiatrowej dla firm z Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej "Invest-Park", budowę 16 mniejszych farm PV na dachach instytucji miejskich, rozpoczęło już także budowę naziemnej farmy słonecznej.

Innowacyjna aplikacja do monitorowania emisji CO2
Startup Carbon Centrum oferuje aplikację Carbon ID, która umożliwia monitorowanie indywidualnego zużycia CO2. Narzędzie skierowane jest głównie do dużych firm, angażując pracowników w obniżanie emisji. Aplikacja zachęca do niskoemisyjnego stylu życia poprzez śledzenie śladu węglowego w kategoriach mobilności, zakupów i energii oraz umożliwia nagradzanie pracowników za redukcję emisji.

Decathlon zasilany polską zieloną energią
Sieć sklepów Decathlonu w Polsce będzie teraz zasilana energią ze źródeł odnawialnych (w tym energią z wewnętrznych instalacji fotowoltaicznych Decathlonu) dzięki umowie z Qair Polska. Qair Polska podpisała 10-letni kontrakt na fizyczną dostawę energii z OZE do sieci Decathlon. Kontrakt rozpoczął się w tym roku, gwarantując dostawę kilkunastu GWh rocznie. Nowa linia biznesowa Qair obejmuje handel energią, a umowa z Decathlonem jest kamieniem milowym w realizacji tego celu.

Komentarz :
Firmy, które chcą budować wizerunek oraz starać się o neutralność klimatyczną, też konkurencyjność na rynku i w handlu, muszą uniezależniać się od paliw kopalnych. To dodatkowy, ważny - biznesowy napęd dla EE i OZE Polsce i na świecie.

Konferencja dot. innowacyjnych projektów w transformacji energetycznej
Miasta zasilane z OZE, oczyszczalnia przyszłości, dekarbonizacja ciepłownictwa w Sokołowie Podlaskim oraz nowoczesne budownictwo to tylko niektóre z nowych projektów zaprezentowanych podczas konferencji "Innowacyjne i sprawdzone technologie w transformacji energetycznej Dolnego Śląska i Polski". Spotkanie zorganizowane było przez Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, Porozumienie dla TrójZiemia oraz  Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

Rewolucyjna bateria z rekordowymi wynikami
Chińscy inżynierowie stworzyli baterię opartą na wapniu, która wykazała imponującą żywotność i stabilność, działając przez 700 cykli ładowania i rozładowywania w temperaturze pokojowej. Ta alternatywa dla akumulatorów litowo-jonowych może być nie tylko tańsza w produkcji, ale także zapewniać relatywnie wysoki stopień bezpieczeństwa, przy znacznie większych zasobach wapnia na Ziemi. Ciekły elektrolit wykorzystany w baterii składa się z wapnia i tlenu, co zapewnia jej ogromny potencjał w porównaniu do tradycyjnych akumulatorów litowych.

Polska energetyka węglowa w obliczu braku planu restrukturyzacji
Jeśli rząd nie opracuje sensownego planu dla energetyki węglowej, mogą pojawić się poważne konsekwencje, w tym brak strategii dla sektora energetycznego. Konieczne jest podjęcie decyzji dotyczących elektrowni węglowych i kopalń, co może prowadzić jednak do konfliktów związanych z restrukturyzacją i protestami związków zawodowych. Bez wypracowania sensownego planu i zmierzenia się z problemem, Polska może mieć trudności z realizacją swoich celów klimatycznych oraz znalezieniem stabilności na rynku energii.

Komentarz:
Bardzo ważny tekst , o węźle gordyjskim transformacji w PL, którą zostawił PiS, a której na razie nie rusza nowy rząd.

Arabia Saudyjska: nowa droga w polityce energetycznej
Arabia Saudyjska, lider w produkcji ropy naftowej, kieruje się ku niezależności energetycznej i dywersyfikacji gospodarki, wprowadzając Saudi Vision 2030. Pomimo globalnych zmian w sektorze energetycznym, eksport ropy Arabii nadal wywiera duży wpływ na rynek. Jednak rosnąca produkcja ropy przez inne kraje, zwłaszcza USA, oraz spadające ceny surowca sprawiają, że Arabia poszukuje alternatywnych ścieżek rozwoju. Kraj ten planuje do 2030 r. produkować 50% energii elektrycznej z OZE i redukcję emisji o prawie 40%.

Co dalej z Bełchatowem?
Elektrownia i kopalnia Bełchatów - zgodnie z zaktualizowanym planem Komisji Europejskiej, który zakłada redukcję emisji CO2 do 2030 r. - będą stopniowo ograniczać produkcję prądu i wydobycia węgla. Przewiduje się rozwój energetyki opartej na OZE oraz transformację regionu. Prognozy wskazują na spadek miejsc pracy, jednak lokalne władze planują różne działania, m.in. rozwój infrastruktury OZE, innowacji i nowych przedsiębiorstw, aby zminimalizować skutki odejścia od węgla dla społeczności lokalnej.

Kiedy koniec węgla w Polsce?
Eksperci zalecają aktualizację polskiej strategii energetycznej, sugerując ustalenie daty odejścia od energetyki węglowej do 2035 r. i mobilizację inwestycji w zbilansowanie systemu energetycznego. Utrzymanie energii węglowej w Polsce generuje wysokie koszty i może być zagrożeniem dla bezpieczeństwa dostaw. Eksperci podkreślają konieczność działań takich jak przekształcenia organizacyjne i powołanie Komisji Węglowej do opracowania planu odejścia od węgla.