Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

marzec 2022

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- sposobów utylizacji baterii z samochodów elektrycznych
- oddolnego modelu budowy ładowarek do elektryków
- nowego dofinansowania w programie „Mój Prąd”
- problematycznej dla polskich kopalni europejskiej normie dla węgla
- produkcji zielonego wodoru w Europie

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Gniew „blokady klimatycznej” skłania szwajcarską babcię do pozwania Berna przed europejskim sądem
Zeszłego lata dziesiątki szwajcarskich emerytów walczyło w Alpach o ratowanie szybko topniejących lodowców. Nieadekwatna reakcja władz doprowadziła do pozwania szwajcarskiego rządu w pierwszej w historii sprawie klimatycznej przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Proces może skutkować nakazem ograniczenia emisji, który wykracza nawet poza zobowiązania wynikające z porozumienia paryskiego z 2015 r., ustanawiając ważny precedens.

Czy powstanie elektrownia atomowa?
PGE i ZE PAK podpisały porozumienie dotyczące utworzenia spółki celowej, która zrealizuje projekt budowy elektrowni jądrowej. Każda strona będzie posiadać po 50% akcji. Elektrownia atomowa ma powstać w Wielkopolsce, w Pątnowie, gdzie wcześniej funkcjonowała elektrownia na węgiel brunatny. Inwestycja ma zostać przeprowadzona przy udziale partnerów z Korei Południowej. Teraz planowane są badania środowiskowe i lokalizacyjne oraz przygotowanie studium wykonalności projektu.

Komentarz redakcji:
Nikt z ZE PAK i rządu nie mówi o finansach, o tym, że prąd z atomu, to najdroższy obecnie rodzaj energii. Nikt w świecie nie buduje obecnie EJ bez gwarancji lub udziału skarbu państwa, czyli podatników. Te wszystkie opowieści, że prywatne podmioty sfinansują EJ w Polsce włóżmy między bajki. My konsumenci i podatnicy zapłacimy krocie za archaiczny, centralistyczny model atomowej energetyki.

a) OZE

Pionierski projekt wirtualnej elektrowni wiatrowej
ZE PAK uruchomia wirtualną elektrownię wiatrową. Projekt jest odwzorowaniem rzeczywistej farmy wiatrowej Kazimierz Biskupi (17,5 MW) w Wielkopolsce, z uwzględnieniem symulacji warunków rzeczywistych oraz wskazaniem łącznego wolumenu produkcji energii elektrycznej w punkcie rozliczeniowym. Elektrownia wiatrowa jest na etapie budowy, która ma się zakończyć w trzecim kwartale 2023 r.

b) efektywność energetyczna

Czy już niedługo budynki będą zeroemisyjne?
Parlament Europejski przyjął stanowisko ws. aktualizacji dyrektywy budynkowej, której celem jest m.in. zmodernizowanie istniejących budynków pod kątem efektywności energetycznej. Nowe budynki od 2028 r. mają być zeroemisyjne, a te użytku publicznego – już od 2026 r. Także od 2028 r. na nowych budynkach ma być obowiązkowo montowana fotowoltaika. Ujednolicone i zaktualizowane zostaną także regulacje związane z klasami energetycznymi budynków.

c) transport

Produkcja i utylizacja baterii do aut elektrycznych
UE dostarcza mniej niż 1% surowców do produkcji baterii litowo-jonowych, a aż 78% tego surowca płynie z Chile. Realizowane są już jednak projekty wydobywcze także w Europie, które mają docelowo zaspokajać 80% zapotrzebowania na lit w UE. Problemem jest jednak wyczerpywanie zasobów oraz koszty środowiskowe. Rozwiązaniem może być recykling baterii, jednak tu brak jest odpowiednich regulacji, a sam proces jest energochłonny.

Volvo Cars chce produkować wyłącznie elektryki
Volvo Cars chce do końca tego roku uruchomić w Krakowie nowy Tech Hub, który będzie centrum rozwoju oprogramowania firmy i odpowiadać za rozwój funkcji nowych samochodów elektrycznych Volvo. Oprogramowanie ma obejmować kompleksowo różne technologie związane z e-mobility. Firma do 2030 r. chce stać się liderem nowych technologii w swojej branży i marką pojazdów w pełni elektrycznych.

Pierwsze w Polsce społeczne stacje ładowania elektryków
W Krakowie ruszyły pionierskie stacje ładowania Copernic GO. Obiekty zrealizowane są oddolnie przez społeczność tokenariuszy projektu, którzy w każdym miesiącu dzielą między siebie zyski generowane przez każdą z ładowarek. Copernic GO chce stworzyć całą sieć społecznych stacji ładowania, zasilanych OZE. Pierwsze stacje udało się uruchomić jeszcze przed zakończeniem zbiórki pieniędzy.

Słoma (przetworzona) jako składnik benzyny
Orlen chce wykorzystywać słomę do produkcji bioetanolu. Na Podkarpaciu, w Jedliczu, budowany jest właśnie kompleks produkcyjny bioetanolu drugiej generacji. Jest to pierwsza taka instalacja w Polsce. Orlen będzie kupował słomę zbóż od polskich rolników, która będzie potem wykorzystywana do produkcji dodatku do paliwa. W zakładzie ma być produkowane 25 tys. ton bioetanolu rocznie. Powstanie także elektrociepłownia biomasowa oraz infrastruktura pomocnicza.

Innowacyjne rozwiązanie pozwalające zmniejszyć zużycie paliwa
Australijski start-up opracował rozwiązanie pozwalające na zarządzanie bezpośrednim wtryskiem wodoru do wysokoprężnego silnika diesla. Technologia pozwala zmniejszyć zużycie diesla - drogiego i nieekologicznego paliwa o 11-20 %, a także zredukować emisję CO2 nawet o 300 ton rocznie. Rozwiązanie ma trafić do przemysłu ciężkiego, który wykorzystuje na co dzień maszyny zużywające olbrzymie ilości diesla. Po zakończonej fazie testów system ma zostać wdrożony do produkcji w australijskim stanie Victoria.

Jak można wykorzystać zużyte akumulatory?
Australijski startup wykorzystuje zużyte akumulatory z samochodów Nissan Leaf do przechowywania danych. Wykorzystywana jest technologia sterowania na poziomie ogniw, która łączy w sobie zintegrowany system zarządzania akumulatorami i rozwiązanie sprzętowe falownika. Umożliwia to sterowanie poszczególnymi ogniwami w celu generowania prądu zmiennego, bezpośrednio z pakietu akumulatorów. To pierwszy tego typu produkt na świecie.

Przełom w świecie nadprzewodników
Naukowcy z USA odkryli mechanizm powstawania nadprzewodnictwa w materiale, w którym prędkość elektronów jest prawie zerowa. Tym materiałem jest grafen. Nadprzewodniki to materiały, które przewodzą prąd elektryczny z prędkością światła, nie powodując strat na drodze. Badania dostarczyły istotnych wskazówek na temat tego, jak można uzyskać nadprzewodnictwo w materiałach z prawie "zamrożonymi" elektronami. Efektem może być ekstremalnie tani prąd.

Opłacalne rozwiązanie dla domowego magazynowania energii
Chińska firma BSLBATT oferuje na polskim rynku mieszane rozwiązanie złożone z falownika i ultra-cienkiej baterii o pojemności 5 kWh. Osoby, którzy kupią oba produkty otrzymują 15-letnie wsparcie techniczne i gwarancję baterii. Innowacyjne rozwiązanie jest bardzo opłacalne dla systemów domowego magazynowania energii. Moduły wykonane są w technologii FPC zapewniając żywotność cyklu do 8000 razy.
(FPC określana jako technologia a nawet nowa branża- ma mieć zalety wysokiej gęstości okablowania, niewielkich rozmiarów, lekkich i cienkich, spójnej instalacji i połączenia, składanego gięcia, trójwymiarowego okablowania itp., co jest zgodne z trendem inteligentnego, przenośnego oraz lekkiego i cienkiego w dalszym rozwoju przemysłu elektronicznego- wyjaśn. Redakcji)

Baterie produkowane za pomocą drukarek 3D
Firma Sakuu opracowała proces produkcji półprzewodnikowych baterii Swift Print, wykorzystując drukarki 3D. Opracowana technologia produkcji może okazać się przełomowa w stosunku do konwencjonalnych metod. Baterie Swift Print, w porównaniu z bateriami litowo-jonowymi mają dłuższy cykl życia, szybszy czas ładowania, wykorzystują w większości materiały nadające się do recyklingu, mają niższe koszty produkcji oraz możliwość dopasowania produktu do różnych zastosowań przemysłowych.

Pompy ciepła od Tesli
Elon Musk chce aby jego firma całkowicie zrezygnowała z paliw kopalnych, a sieci zasilane były wiatrem, słońcem oraz pompami ciepła. Firma instaluje już pompy ciepła jako ogrzewanie w niektórych modelach samochodów, teraz chce zacząć produkować je także do domów. Musk chce stworzyć ekosystem, w którym domowa technologia byłaby całkowicie oparta na Tesli – samochód elektryczny, panele słoneczne, bateria Powerwall i pompa ciepła.

Nowe prawo we Francji
Francuska ustawa o przyspieszeniu produkcji OZE przewiduje m.in. pokrycie parkingów panelami słonecznymi. Jest to rozwiązanie, które mniej szkodzi różnorodności biologicznej, niż budowa OZE na gruntach rolnych, czy polach. Plan zakłada budowę paneli PV na wszystkich parkingach większych niż 1500m2, które pokryją min. połowę powierzchni parkingu. Jeśli połowa francuskich parkingów zostanie pokryta panelami, ich zainstalowana moc wyniesie od 6,75 do 11,25 GW.

Komentarz redakcji:
Bardzo inteligentne - prosumenckie rozwiązanie. Centra handlowe, usługowe i produkcyjne posiadające duże parkingi zwykle zużywają dużo energii, która może być produkowana w pobliżu i wykorzystywana bez strat w pobliżu.

Ustawa wiatrakowa wchodzi w życie
Prezydent podpisał nowelizację ustawy dot. inwestycji w zakresie elektrowni wiatrowych. Zasada 10H została zastąpiona przez 700 m, choć początkowo miało to być 500 m. Zwiększenie minimalnej odległości powoduje redukcję możliwej mocy zainstalowanej ok. 60-70%. Wiatraki będą mogły być stawiane wyłącznie na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a lokalne społeczności będą mogły mieć udział w korzyściach z inwestycji jako prosumenci wirtualni.

Ustawa, która przyspieszy inwestycje w fotowoltaikę?
Rząd przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który m.in. doprecyzuje zasady budowy OZE. Wg. projektu plan miejscowy będzie umożliwiać lokalizację zamontowanych na budynku instalacji OZE, a termin uchwalenia projektu elektrowni PV ma być porównywalny z terminem przygotowania warunków zabudowy. Deweloperzy farm OZE mają jednak wątpliwości co do wprowadzonych zmian, gdyż m.in. nie będzie już można lokalizować instalacji PV o mocy większej niż 150 kW na podstawie decyzji o warunkach zabudowy.

Kontrowersyjne regulacje w ustawie o elektrowniach szczytowo-pompowych
Producenci energii elektrycznej część ze swoich przychodów przeznaczają na specjalny Fundusz Wypłaty Różnicy Cen, który finansuje preferencyjne ceny prądu dla odbiorców indywidualnych. Projekt ustawy dot. elektrowni szczytowo-pompowych zawiera jednak rozwiązania, które budzą wątpliwości. Wyłącza bowiem wytwórców energii wytwarzających energię elektryczną w instalacjach OZE, które są własnością, w zarządzie lub w użytkowaniu państwowej osoby prawnej spod obowiązku odprowadzania odpisu na fundusz, traktując te osoby preferencyjnie.

Nowa edycja programu „Mój Prąd”
Program „Mój prąd 5.0” ma wystartować jeszcze w kwietniu tego roku. Oprócz magazynów energii i instalacji fotowoltaicznych, w nowej edycji ma być także dofinansowywany zakup powietrznych i gruntowych pomp ciepła, a także kolektorów na ciepłą wodę. Maksymalna kwota dopłat wyniesie 58 tys. zł. Obecnie pompy ciepła dofinansowywane są z programu „Czyste powietrze”.

Powołany został Europejski Bank Wodorowy
Komisja Europejska planuje utworzyć Europejski Bank Wodorowy, który będzie wspierać produkcję, transport i konsumpcję wodoru, który powstanie z wykorzystaniem OZE. Bank będzie koordynatorem łączącym podaż i popyt na zielony wodór. KE szykuje także system aukcji - pierwsza wodorowa aukcja ma zostać przeprowadzona już jesienią tego roku, a jej budżet wyniesie 800 mln euro. Obecny popyt na wodór w UE wynosi ok. 8 mln ton, z czego zielony wodór to zaledwie około 0,3 mln ton.

Dopłaty do fotowoltaiki na balkonie
Od 1 lutego można składać wnioski o dofinansowanie paneli słonecznych na balkonie. Aby dokonać instalacji paneli fotowoltaicznych, należy uzyskać zgodę wspólnoty lub jej zarządu oraz złożyć wniosek zawierający projekt instalacji. O dofinansowanie mogą się starać spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe, a także samorządy. Kwota dopłaty wyniesie do 50% inwestycji.

Czy fotowoltaika z pompą ciepła jest opłacalna?
W 2022 r. połączenie mikroinstalacji fotowoltaicznej z pompą ciepła pozwoliły wygenerować Europejczykom oszczędności nawet do 84%. Można oczekiwać, że w kolejnych latach nadal będzie można oszczędzić do 76% na miesięcznych rachunkach. Mikroinstalacja PV może zaspokoić do 63% zapotrzebowania na energię elektryczną pompy ciepła, a w latach o szczególnie mroźnych zimach, w północnej Europie, ok 36% zapotrzebowania pompy ciepła.

Młode firmy mogą skorzystać z nowego programu
Z programu Hello CleanTech mogą skorzystać start-up’y z branży cleantech, czyli m.in. z sektora digitalizacji, bioenergii, OZE dla ciepłownictwa, zielonego wodoru, dekarbonizacji rolnictwa, czy gospodarki obiegu zamkniętego. Firmy będą mogły otrzymać profesjonalne wsparcie w rozwoju biznesu i technologii, a także nawiązać współpracę z liderami branży. Program przewiduje również nagrody finansowe o wartości ponad 200 tys. euro. Nabór do programu otwarty jest do 14 kwietnia.

Nowa farma wiatrowa na Śląsku
W Gamowie, niedaleko Raciborza, Tauron buduje farmę wiatrową składającą się z 15 turbin, o łącznej mocy 33 MW. Elektrownia ma pokryć zapotrzebowanie na energię elektryczną 28 tys. gospodarstw domowych. Farma ma być oddana do użytku w połowie 2024 r. Tauron chce do 2030 r. posiadać farmy wiatrowe o mocy 1100 MW oraz elektrownie fotowoltaiczne o mocy 1400 MW.

Konkurs dla uczniów dot. OZE
Piaseczyńska Fundacja Ekologiczna wraz z partnerem - Fundacją PGE - ogłosiła konkurs skierowany do uczniów szkół podstawowych i średnich na budowę modelu turbiny wiatrowej. Przygotowane turbiny będą testowane pod kątem prędkości obrotowej, mocy oraz momentu przy zatrzymanym wale turbiny. Zwycięzcy eliminacji regionalnych dostaną elektronarzędzia, a laureaci turnieju finałowego otrzymają bony pieniężne.

Aplikacja, która pomoże zaplanować lokalizację wiatraków
Studentka Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS stworzyła aplikację - interaktywną mapę kraju, na której można sprawdzić, które tereny nadają się pod nowe projekty elektrowni wiatrowych. Uwzględnione została minimalna odległość wiatraków od zabudowy (700 m), a także wymagane dystanse od torów, linii energetycznych czy obszarów chronionych.

Kolejny rekord OZE
12 marca elektrownie słoneczne i wiatrowe pracowały z mocą 11 GW i ustanowiły nowy rekord produkcji energii z OZE, odpowiadając za ponad połowę produkcji energii w Polsce. Najwięcej wygenerowała fotowoltaika – 5 680 MWh, natomiast wiatraki pracowały z mocą 5 412 MWh. Ostatni rekord udziału OZE w produkcji energii był 19 czerwca 2022 r. i wyniósł ok. 9,5 GW mocy.

Polskie kopalnie mają problem z silnym gazem cieplarnianym- metanem
PE chce wprowadzić od 2027 r. normę 5 ton metanu na 1000 ton wydobytego węgla innego niż koksowy, a od 2031 r. – 3 tony gazu na 1000 ton węgla, w tym koksowego. Polskie kopalnie emitują dużo więcej i rząd zabiega o kompromis dający możliwość emitowania przez kopalnie 8 ton metanu na 1000 ton węgla, wyłączając węgiel koksowy. W przeciwnym wypadku aż dziewięć kopalń będzie musiało płacić olbrzymie kary, a ich funkcjonowanie może okazać się nieopłacalne.

Zielony wodór zamiast węgla
Dania dostanie 170 mln euro od KE na produkcję zielonego wodoru. Zamierza wykorzystać technologię Power-to-X, która umożliwia przechowywanie, wykorzystanie i konwersję odnawialnej energii elektrycznej, np. w neutralne pod względem emisji CO2 paliwa syntetyczne. Program zakłada budowę elektrolizerów o łącznej mocy do 100–200 MW, co pozwoli na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o ok. 70 tys. ton CO2 rocznie. Dania chce do 2050 r. osiągnąć neutralność węglową.