Newsletter/ Obserwator  TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)
lipiec 2021

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- pierwszego polskiego autobusu wodorowego
- ekologicznego paliwa lotniczego
- nowego europejskiego pakietu „Fit for 55”
- pierwszej samorządowej emisji zielonych obligacji
- szybszego odejścia od węgla Wielkiej Brytanii

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Adaptacja do zmian klimatu w miastach
Rząd chce wprowadzić obowiązek opracowywania miejskich planów adaptacji do zmian klimatu dla miast liczących powyżej 20 tyś. mieszkańców. Wnioski i rekomendacje z opracowanych planów będzie trzeba uwzględniać w strategiach i planach gmin. Dodatkowo, miasta na prawach powiatu będą musiały przeznaczyć 30% środków na ochronę środowiska, a samorządy województw będą musiały stworzyć warunki dla adaptacji sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu.

a) OZE

Rozpoczęły się prace nad morską farmą wiatrową
Orlen uruchomił badania geotechniczne dna Morza Bałtyckiego na obszarze planowanej farmy wiatrowej oraz trasie przyłącza. Badania potrwają od 12 do 16 tygodni. Orlen poinformował także, że prowadzone są poszukiwania morskich niewybuchów, ponieważ na terenie przyszłej farmy wykryto kilkadziesiąt obiektów, które mogą stanowić zagrożenie na etapie prac konstrukcyjnych. Budowa farmy powinna ruszyć w 2023 r., a prąd  popłynie do odbiorców prawdopodobnie w 2026 r.

Powstał największy w Europie elektrolizer wytwarzający wodór z OZE
Koncern paliwowy Shell uruchomił w Niemczech największy w Europie elektrolizer w technologii PEM (Proton Exchange Membrane) o mocy 10 MW, mający wytwarzać wodór z wykorzystaniem energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Instalacja będzie wytwarzać rocznie około 1300 ton zielonego wodoru. Zielony wodór będzie wykorzystywany do produkcji paliw, ma także zasilić przemysł.

b) efektywność energetyczna

Efektywność energetyczna w uzdrowiskach się opłaca
NFOŚiGW uruchomił nabór wniosków w programie Klimatyczne Uzdrowiska na działania adaptacyjne do zmian klimatu oraz poprawę jakości powietrza poprzez wspieranie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej i  inwestycje w OZE. Budżet programu wynosi 250 mln zł, w tym 200 mln zł w formie dotacji. Wnioski o można składać do 29 marca 2024 r.

c) transport

Ruszają dopłaty do samochodów elektrycznych
12 lipca ruszył nabór wniosków w ramach programu „Mój elektryk”, który prowadzony jest przez NFOŚiGW. Z pierwszej transzy wsparcia mogą skorzysta osoby fizyczne, w kolejnych wnioskować będą mogły również firmy. W ramach programu dopłaty można dostać do zakupu nowego, w pełni elektrycznego samochodu, a dotacja wyniesie 18.750 zł, przy czym cena samochodu nie może przekraczać 225 tys. zł. O dotacje starać się można także na busy, motorowery i skutery.

Najtańszy samochód elektryczny
Lingbao Coco, czteroosobowy samochód elektryczny, który powstał w Chinach jest najtańszym na świecie samochodem elektrycznym. Coco posiada 41-konny silnik 30kW, osiąga maksymalną prędkość 100 km/h i ma maksymalny zasięg 120 km. Cena podstawowej wersji Coco to tylko ok. 15,7 tys. zł. Na razie jednak samochód nie wyjeżdża poza rynek azjatycki.

Pierwszy w Polsce autobus wodorowy
W przyszłym roku Konin będzie posiadał pierwszy w Polsce autobus wodorowy. Wśród głównych zalet autobusu jest krótki czas tankowania, zasięg do 350 km oraz bezemisyjny, cichy tryb pracy. Wodór przechowywany będzie w postaci gazowej, umieszczonych na dachu w zbiornikach i będzie posiadał magazyn energii. Jeszcze w tym roku w Koninie ma powstać pierwsza w Polsce stacja tankowania wodoru.

Coraz więcej wytwórców biogazu rolniczego
Pod koniec czerwca w rejestrze prowadzonym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, odnotowano 105 przedsiębiorstw produkujących biogaz rolniczy. Ostatnią zarejestrowaną biogazownią rolniczą jest instalacja w miejscowości Zawady w woj. Mazowieckim, której roczna wydajność to 4 380 000 m3 na rok, a łączna moc elektryczna zainstalowana to 0,999 MW.

Będą dotacje dla rolników
W lipcu rozpoczął się nabór wniosków w programie Agroenergia, w którym rolnicy mogą skorzystać z dotacji na inwestycje w OZE w sektorze rolniczym oraz urządzenia służące do magazynowania energii. W pierwszej części programu będzie można pozyskać dofinansowanie na instalacje PV, wiatrowe i pompy ciepła o mocy do 50 kW oraz magazyny energii, a w drugiej części na biogazownie rolnicze, elektrownie wodne o mocy do 500 kW oraz także na magazyny energii.

Co ze spółdzielniami energetycznymi na wsiach?
Mimo przepisów pozwalających na tworzenie spółdzielni energetycznych na terenach wiejskich, na wsiach wciąż ich nie ma. Powstawanie spółdzielni energetycznej jest procesem długotrwałym i wymaga porozumienia potencjalnych członków - rolników, mieszkańców, przedsiębiorców, lokalnego samorządu. W wielu gminach trwają prace w zakresie organizowania się społeczności lokalnych, jednak tworzenia pierwszych spółdzielni energetycznych może trwać nawet kilka lat.

Paliwo z odpadów leśnych
Szwedzka firma lotnicza KLM prowadzi badania nad produkcją zrównoważonego paliwa lotniczego z odpadów leśnych. Zakład produkcyjny ma być ulokowany w regionie Vaxjo w Smalandii, gdzie stoi już zakład wytwarzający energię z surowców organicznych. Zakład ma rozpocząć działanie w 2026 r., a szacowana produkcja sięgnie 16 kiloton paliwa rocznie. Ten projekt może w dużym stopniu przyczynić się do dekarbonizacji sektora lotniczego.

Innowacyjne panele słoneczne
Niemieccy naukowcy opracowali metodę produkcji paneli PV, która może zwiększyć efekt fotowoltaiczny nawet 1000 razy. Jest to możliwe dzięki naprzemiennie rozmieszczonym krystalicznym warstwom tytanianu baru, tytanianu strontu i tytanianu wapnia. Eksperymentując z różnymi kombinacjami materiałów badacze odkryli, że mogą łączyć niezwykle cienkie warstwy, aby zwiększyć pozyskiwanie energii słonecznej.

PKP uruchamia największy magazyn energii
PKP Energia uruchomiła największy trakcyjny magazyn energii w Europie. Zasobnik jednorazowo może zasilić przejazd pociągu poruszającego się z prędkością 160 km/h. Rozwiązanie uwzględnia specyfikę zasilania kolei, umożliwiając powolne ładowanie magazynu i szybkie oddanie zgromadzonej energii, kiedy przejeżdża pociąg. W instalacji zastosowano nowatorskie rozwiązanie: przekształtnik energoelektroniczny DC/DC, który pracuje bezpośrednio na napięciu stałym.
Rozwiązanie ma pełnić swoją rolę przez 15 lat i stanowi wstęp do szerszego programu zmian na kolei – takich magazynów powinno powstać około 300. Każdy z nich będzie elementem systemu zasilania, na który składać się będą również podstacja trakcyjna oraz docelowo farma fotowoltaiczna lub inne odnawialne źródło energii. W ten sposób powstaną Lokalne Obszary Bilansowania (LOB).

Nowy pakiet Unii Europejskiej: Fit for 55
KE przedstawiła szczegóły reformy klimatycznej: Fit for 55. Proponowane regulacje obejmują m.in. reformę handlu uprawnieniami do emisji, czy ustanowienie odrębnego, nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji dla transportu i budynków. Jest też nowy cel udziału OZE w wytwarzaniu energii (40% do 2030 r.) i efektywności energetycznej, a także cel redukcji emisji z transportu o 100% do 2035 r - co oznacza wygaśniecie produkcji silników spalinowych do tego czasu.

Różne projekty nowelizacji ustawy o OZE
W rządowym centrum legislacji znajdują się dwa projekty nowelizacji ustawy o OZE - autorstwa Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz poselski, któremu przewodniczy minister Jadwiga Emilewicz. W projekcie Ministerstwa znajduje się propozycja likwidacji systemu opustów prosumenckich od 2022 r. Projekt poselski natomiast nie likwiduje systemu opustów, a go modyfikuje (wprowadza m.in. model z opustem 1:1). Poselski projekt zakłada też wprowadzenie prosumenta zbiorowego.

Zmniejszony obowiązek OZE na 2022 r.
MKiŚ proponowało przyjęcie na 2022 r. takiej samej wielkości udziału OZE w miksach sprzedawców energii jak w roku 2021, czyli 19,5% dla świadectw pochodzenia energii odnawialnej. Jednak po konsultacjach Ministerstwo poinformowało, że w wyniku zgłoszonych uwag wielkość udziału na przyszły rok zostało obniżone do 18,5%. Za zmniejszeniem obligatoryjnego udziału zielonej energii opowiedziały się m.in. państwowe koncerny energetyczne i KGHM.

Komentarz redakcji:
Po raz kolejny rząd, a tu jego cześć w postaci Ministerstwa Klimatu i Środowiska reprezentuje interes lobby koncernów energetycznych i… KGHM. Hamowanie rozwoju OZE jest wbrew interesowi środowiska, klimatu i mieszkańców Polski. Mamy propozycję, aby Ministerstwo Środowiska nazwało się Ministerstwem Węgla i Miedzi, zgodnie z interesami, które reprezentuje…

Pierwsza samorządowa emisja zielonych obligacji
Miasto Łódź jest pierwszym w Polsce samorządem, które wyemitowało zielone obligacje. Mają one finansować inwestycje związane z niskoemisyjnym transportem miejskim oraz oczyszczaniem ścieków. Łączna kwota obligacji to 418 mln zł, z czego 50 mln zł to zielone obligacje. Współorganizatorem emisji jest Bank Pekao oraz DNB Bank Polska.

Kolejny bank się „zazielenia”
Największy polski bank PKO BPO zobowiązał się do wyeliminowania ekspozycji na sektor wydobywczy węgla do 2030 r., wzrostu zielonego finansowania oraz do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 40 tys. ton w 2025 r. Bank ma też wspierać edukację ekologiczną, a w codziennej działalności chce kierować się zasadą odpowiedzialności społecznej.

Nowa oferta dla prosumentów
Santander Leasing uruchomił ofertę dla klientów indywidualnych, w ramach której osoby mogą skorzystać z pożyczki na instalacje PV o mocy do 50 kW, bez konieczności wniesienia wkładu własnego. Wartość pożyczki może wynieść od 5 do 80 tys. zł, a okres finansowania może obejmować od 6 do 120 miesięcy. Wprowadzenie oferty dla konsumentów przyspieszyło uruchomienie dotacji w ramach programu Mój Prąd 3.0.

Balkonowa instalacja PV
Niemiecka firma Bosswerk opracowała mikrofalownik przeznaczony do obsługi balkonowych instalacji fotowoltaicznych w wariantach 300 W lub 600 W. Deklarowana sprawność urządzenia sięga 96,9%. Urządzenie ma zapewniać połączenie z domową instalacją elektryczną 230 V na zasadzie „plug-in”, a bieżący monitoring możliwy jest dzięki aplikacji na telefon czy PC. Instalacja w warunkach niemieckich ma się zwracać w cztery lata.

Czy firmy mogą inwestować w PV bez ryzyka?
Stilo Energy, jeden z czołowych dostawców rozwiązań z zakresu OZE, stworzył ofertę dla przedsiębiorców z gwarantowanym okresem zwrotu z inwestycji w fotowoltaikę, gwarantując tym samym bezpieczeństwo ulokowanych środków. Przedsiębiorcy na etapie podpisywania umowy będą mieć pewność kiedy nastąpi zwrot zainwestowanych środków, a jeśli się tak nie stanie to dostawca wypłaci rekompensatę.

Gmina Kleszczów przygotowuje się do dekarbonizacji regionu
PGE wraz z gminą Kleszczów zawarły umowę dot. budowy największej farmy fotowoltaicznej w Polsce. Elektrownia PV powstanie do końca 2022 r., a jej średnioroczna produkcja ma wynieść 53 GWh. Inwestycja jest częścią realizowanego przez Grupę PGE Programu Sprawiedliwej Transformacji Regionu Bełchatów. Oprócz farmy fotowoltaicznej, PGE planuje także w regionie budowę farmy wiatrowej oraz magazynów energii.

Uniwersytet Warszawski chce być neutralny klimatycznie
Uniwersytet Warszawski (UW) planuje osiągnięcie neutralności klimatycznej oraz podjęcie działań mających na celu adaptację do zmian klimatu. UW to pierwszy polski uniwersytet, który powołał stanowisko pełnomocnika do spraw środowiska i zrównoważonego rozwoju. Powstał już mi.in. projekt zwiększenia retencji wody na terenach uniwersyteckich, planowany jest także projekt dotyczący zielonego cateringu.

Organizacje pozarządowe apelują do marszałka
22 organizacje pozarządowe oraz 3 samorządy chcą podania listy miast, które będą mogły skorzystać z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Organizacje i samorządy apelują do Marszałka Województwa Śląskiego o działania, które będą miały na celu zapobiegnięciu wykluczeniu części miast z Funduszu. Mieszkańcy oraz samorządy obawiają się, że bez europejskich pieniędzy czeka je katastrofa ekologiczna i społeczna.

OZE w miksie energetycznym Niemiec
W czerwcu tego roku elektrownie fotowoltaiczne w Niemczech wprowadziły do sieci 8 TWh energii elektrycznej, co dało rekordowy 20,6% udział PV w miksie energetycznym. Niemieckie elektrownie wytworzyły ogółem w czerwcu 38,7 TWh energii elektrycznej, w tym OZE wyprodukowały 18,71 TWh energii. Przełożyło się to na 48,3% udziału OZE w niemieckim miksie.

W USA więcej energii ze słońca niż z wiatru
Wg. raportu amerykańskiej Energy Information Administration (EIA) w USA w 2022 r. po raz pierwszy będzie więcej energii pozyskanej z fotowoltaiki, niż energii pozyskanej z elektrowni wiatrowych. Będą one odpowiadały łącznie za 15% całej wyprodukowanej w USA energii (w 2020 r. było to 11%). W 2022 r. elektrownie słoneczne będą miały zdolność do produkcji 17 GW energii.

Wielka Brytania odchodzi od węgla
Już w 2024 r., czyli rok wcześniej niż planowano, Wielka Brytania nie będzie korzystać z paliw kopalnych do produkcji energii elektrycznej. W 2020 r. węgiel w tym kraju stanowił zaledwie 1,8% miksu energii elektrycznej. Przyszłość angielskiej energetyki opierać się będzie na energii odnawialnej oraz nowych technologiach.

Austria całkowicie zielona już w 2030 r.
Austriacki parlament uchwalił projekt ustawy, który przewiduje dodatkowe finansowanie transformacji energetycznej. Do 2030 r. Austria ma być zasilana tylko z OZE, a 10 lat później kraj chce osiągnąć neutralność klimatyczną. Część funduszy rządowych ma zostać zainwestowanych w zeroemisyjne gazy, w tym wodór, utworzono także regulacje prawne dla wszystkich odbiorców energii: gospodarstw domowych, małych i większych przedsiębiorstw.