Newsletter/ Obserwator  TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)
grudzień 2020

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:

• przełomowej baterii do samochodów elektrycznych
• równoczesnego wykorzystania ziemi pod uprawy rolne i do produkcji energii elektrycznej
• nowych celów oraz budżetu Unii Europejskiej
• planów regionów węglowych dot. sprawiedliwej transformacji
• dynamicznego rozwoju rynku pomp ciepła
• państw oraz spółek, które rezygnują z węgla

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Nowy cel redukcji emisji do 2030 r.
Przywódcy UE przyjęli nowy unijny cel redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. – cel został podniesiony z 40% do 55%. Wbrew naciskom niektórych polityków Polska nie zawetowała unijnego budżetu oraz celu redukcji emisji CO2. Oznacza to konieczność zdecydowanego przyśpieszenia działań służących redukcji emisji w krajach członkowskich, także w naszym kraju.

Odstajemy od UE w zakresie polityki klimatycznej
Polska polityka klimatyczna na tle innych krajów zajmuje 48 miejsce. Tak, są gorsi od nas, ale raczej spoza Unii – Chiny, Australia czy USA. W porównaniu z innymi państwami UE – zdecydowanie odstajemy.

Stan wyjątkowy na Nowej Zelandii
Premier Nowej Zelandii Jacinda Ardern ogłosiła w środę w kraju klimatyczny stan wyjątkowy i zapowiedziała, że do 2025 r. sektor publiczny osiągnie neutralność węglową. Nowa Zelandia stała się 33. krajem, który zdecydował się na taki krok.

Szkoła nie uczy o zmianie klimatu
Analiza podręczników pozwala stwierdzić, że szkoła nie tylko nie uczy o zmianie klimatu na odpowiednim poziomie, ale wręcz relatywizuje problem poprzez zastosowanie w podręcznikach środków stylistycznych czy retorycznych.

Szwajcaria redukuje emisje dwutlenku węgla w innych krajach
Szwajcarii nie uda się osiągnąć celów wyznaczonych w ramach porozumienia paryskiego. Jako pierwszy kraj na świecie skorzysta jednak z możliwości kompensacji krajowych emisji poprzez inwestycje w redukcję CO2 w Peru i Ghanie. W ramach umowy Peru otrzyma wsparcie do instalacji 200 tys. energooszczędnych pieców. Szwajcaria deklaruje, że poprzez takie umowy zamierza przyczynić się do redukcji emisji dwutlenku węgla o blisko 34 milionów ton do 2030 r.

a) OZE

Niezależność energetyczna w Korei
Korea Południowa jest jedynym krajem, który nakłada obowiązek instalowania OZE w budynkach publicznych i prywatnych, które zostaną zbudowane po 2020 r. Kompleks RoRen House to pierwsze, pilotażowe „zeroenergetyczne” osiedle zasilane energią słoneczną. W Seulu instalowane są 10, 20, 30 kilowatowe instalacje na rozproszonych dachach, połączonych w wirtualną elektrownię, a energia elektryczna sprzedawana jest na dużą skalę na rynku energii.

Największa polska farma wiatrowa może już rozpocząć produkcję
Na terenie woj. pomorskiego i zachodniopomorskiego, w odległości 9 km od linii brzegowej Morza Bałtyckiego, powstała największa w Polsce farma wiatrowa o mocy 219 MW. Farma składa się z 81 turbin o mocach 2,5 MW oraz 2,75 MW, średnica wirników wynosi odpowiednio 103 oraz 120 metrów. Inwestycja zrealizowana została przez izraelską spółkę Potęgowo Mashav Sp. z o.o.

b) efektywność energetyczna

Nowe wytyczne dla budownictwa
Od 2021 r. wchodzą nowe Wytyczne Techniczne (WT 2021) dotyczące energochłonności nowych i modernizowanych domów energooszczędnych. Wynikają one z przepisów europejskich i specyfikują, jakie progi powinny spełniać domy energooszczędne i pasywne. Nowe zasady mają posłużyć poprawie jakości izolacji termicznej nowego budownictwa oraz redukcji energochłonności budynków.

Będą programy wsparcia dla efektywności energetycznej
NFOŚiGW chce uruchomić dwa nowe programy wspierające efektywność energetyczną. Pierwszy wesprze inwestycje w formule ESCO, w której nakłady poniesione w celu uzyskania niższej energochłonności obiektu rozliczane są na podstawie realnych oszczędności uzyskanych dzięki inwestycji. Drugi program to Nowa Energia wspierający innowacyjne technologie w zakresie efektywności energetycznej.

c) transport

Czy elektryki będą tańsze od tradycyjnych samochodów?
Cena akumulatorów do samochodów elektrycznych spadła już do poziomu 110 dol. za 1 kWh pojemności, a przy poziomie 100 dol. za 1 kWh pojemności akumulatora cena samochodu elektrycznego zrówna się z ceną samochodu tradycyjnego. Polska może odegrać istotną rolę w rozwoju motoryzacji elektrycznej - to u nas ulokowało produkcję akumulatorów wielu największych globalnych graczy.

Przełomowa bateria już niedługo pojawi się na rynku
Spatial Atom Layer Deposition (SALD) to nowe rozwiązanie w dziedzinie produkcji baterii do samochodów elektrycznych, dzięki któremu na jednym ładowaniu będzie można pokonać dystans 1 tys., a nawet 2 tys. km. Baterię będzie można naładować w nieco ponad 20 minut, będzie mniej podatna na zapłon, wytrzymalsza i prostsza w recyklingu. Pierwsze auta z nową baterią mają się pojawić na rynku na przełomie 2022 i 2023 r.

Powstanie polski samochód elektryczny
W Jaworznie powstanie fabryka samochodów elektrycznych Izera. Pierwszy polski elektryk ma zostać wyprodukowany w 2024 r., a budowa nowej fabryki będzie kosztować 2 mld zł. Projekt ma dać impuls dla lokalnego rynku pracy: w samym zakładzie będzie zatrudnionych 3 tys. pracowników, a pośrednio zatrudnienie znaleźć może nawet 12 tys. osób, także pracownicy odchodzący z kopalń.

Nowy trend agrofotowoltaiki już w Polsce
Zgorzelecki ZKlaster rozpoczął na swoich farmach fotowoltaicznych w Lutogniewicach, Krzewinie i Bratkowie przygotowywania części gruntu - które nie są zajęte przez panele - pod uprawy rolnicze. Klaster przygotowuje ziemie pod uprawy do prac badawczo-rozwojowych, które będą prowadzone przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych. Inwestycja ta wpisuje się w światowy trend współdzielenia energii słonecznej pomiędzy produkcję rolną i produkcję energii energetycznej.

Orlen inwestuje w biogazownie
Spółka Orlen kupiła biogazownię w Konopnicy, która do fermentacji wykorzystuje głównie pozostałości z tłoczenia soków z jabłek. Instalacja ma być przekształcana na wytwórnię biometanu, który będzie dystrybuowany do odbiorców poprzez sieć dystrybucji gazu. Spółka zaangażowała się także w projekt zakładający tworzenie biogazowni w gospodarstwach rolnych, nad którymi nadzór właścicielski sprawuje KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa).

Auto, które oczyszcza powietrze
Japoński koncern Toyota za kilka miesięcy wprowadzi na rynek innowacyjny samochód wodorowy Mirai, który jako pierwszy na świecie – poprzez katalityczny filtr wbudowany we wloty powietrza doprowadzanego do ogniw paliwowych - będzie oczyszczać powietrze podczas jazdy. Wg. Toyoty, samochód usuwa 90 - 100% zanieczyszczeń o średnicy od 0 do 2,5 mikrona z powietrza przelatującego przez system ogniw paliwowych.

Podwodna elektrownia lepsza niż elektrownia wiatrowa?
Szwedzka firma Minesto zbudowała jedną z pierwszych na świecie podwodną elektrownię (o mocy 100 kW) wykorzystująca energię pływów morskich. Instalacja zainstalowana u wybrzeży Wysp Owczych rozpoczęła właśnie oddawanie energii do sieci lokalnego operatora energetycznego. Szwedzka firma podkreśla, że oferowana przez nią technologia zapewnia bardziej regularną produkcję energii niż elektrownie wiatrowe.

Komisja Europejska wypowiada się w sprawie Turowa
KE przyjęła uzasadnioną opinię w sprawie skargi wniesionej przez Czechy na Polskę w sprawie działalności kopalni Turów. Komisja podzieliła część z zarzutów podniesionych przez Czechy - uznała, że Polska nieprawidłowo transponowała przepisy dyrektywy EIA oraz naruszyła przepisy unijne w postępowaniu o przedłużenie koncesji o 6 lat. Teraz Czechy mogą złożyć skargę do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Nowa e-taryfa już w przyszłym roku
Do rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną wprowadzone zostały zmiany - dodana została m.in. e-taryfa dedykowana stacjom ładowania samochodów elektrycznych. Taryfa ta ma obniżyć koszty funkcjonowania stacji ładowania poprzez zmniejszenie stałych kosztów związanych z zapewnieniem dostaw energii elektrycznej dla infrastruktury ładowania. E-taryfa wejdzie w życie z dniem 1 kwietnia 2021 r.

Czy będzie wsparcie dla offshore?
Sejmowa Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych jednogłośnie przyjęła projekt ustawy o promowaniu i wspieraniu produkcji energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych. Ustawa może zostać przyjęta przez parlament w styczniu 2021 r., a pierwsza energia z morskich farm wiatrowych może w Polsce popłynąć już w 2025 r.

Będą dofinansowania na innowacyjne instalacje OZE
Komisja Europejska uruchomiła drugi nabór w ramach Funduszu Innowacji na dofinansowanie inwestycji w obszarze produkcji zielonej energii, zmniejszania energochłonności przemysłu, magazynowania energii czy wychwytywania i gromadzenia CO2. Maksymalne wsparcie wyniesie 7,5 mln euro. Kluczowe będzie zastosowanie innowacji, a także dojrzałość technologii, czy możliwość jej skalowania.

Duże środki na działania klimatyczne w UE
Głównymi źródłami pieniędzy na walkę ze zmianami klimatycznymi będą środki polityki spójności (dla Polski przypadnie ponad 72 mld euro), Fundusz Odbudowy, Fundusz Sprawiedliwej Transformacji oraz Europejski Bank Inwestycyjny. Warunkiem pełnych wypłat będzie jednak przestrzeganie zasad praworządności oraz zobowiązanie do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. W tym drugim przypadku Polska może stracić połowę środków na Sprawiedliwą Transformację ze względu na brak deklaracji rządu.

Nowe możliwości dla prosumemntów OZE
Właściciele instalacji OZE o określonej, minimalnej mocy, a także operatorzy magazynów energii dzięki znowelizowanemu rozporządzeniu będą mogli zaangażować się w bilansowanie systemu rynku energii. Wprowadzone zostały także regulacje mające na celu eliminację sprzecznych przepisów z ustawą Prawo energetyczne w zakresie terminów na wydanie warunków przyłączenia oraz określania tych warunków dla mikroinstalacji.

Przewodnik dla inwestycji PV
Dostępny jest już przewodnik, z którego skorzystać mogą zarówno przedsiębiorcy, inwestorzy, deweloperzy, ale także osoby indywidualne posiadające instalacje PV. W raporcie przeanalizowane zostały różne studia przypadków dot. przebiegu możliwych wariantów transakcji sprzedaży lub nabycia instalacji PV, opisane zostały elementy wymagane przy takich transakcjach oraz przebieg czynności potransakcyjnych.

W łódzkim powstaje Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji
Zarząd Województwa Łódzkiego przystąpił do opracowania projektu Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego (TPST WŁ). Uwagi i wnioski do dokumentu można było składać do końca listopada, a do 11 grudnia zgłaszane były planowane przedsięwzięcia do realizacji w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

IETU zbiera pomysły na duże projekty inwestycyjne
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych (IETU) do 14 grudnia 2020 r. zbierał fiszki projektowe (pomysły na inwestycje) w ramach tworzenia Krajowego Planu Sprawiedliwej Transformacji. IETU jest obecnie na etapie mapowania dużych projektów inwestycyjnych, wpisujących się w proces transformacji subregionów węglowych zgodnych z celem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

Od redakcji:
M.in. w kontekście tej inicjatywy IETU grupa organizacji pozarządowych wysłała w grudniu br. do niżej wymienionych ministrów list wskazujący na niespójność działań Ministerstwa  Środowiska i Klimatu (IETU) oraz Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej (urzędy marszałkowskie) w sferze przygotowania do wykorzystania Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (patrz informacja niżej).

Wrocławskie Konwersatorium Inteligenta Energetyka (WKIE)
8 grudnia odbyło się trzecie z kolei WKIE, pt. „Jak powinna wyglądać transformacja energetyczna Polski?”. W spotkaniu wzięli udział eksperci, którzy opowiedzieli m.in. o restrukturyzacji polskiego sektora energetycznego oraz o znaczeniu wdrożenia zasady współużytkowania zasobów KSE (Krajowy System Elektroenergetyczny) w obniżeniu kosztów transformacji. Dyskutowano także nt. przejścia od monokultury węglowej do nowoczesnej gospodarki na przykładzie regionu Turoszowa.

Polskie uczelnie od 2012 r. będą zasilane OZE
13 polskich uczelni podpisało umowę z firmą Suez Zielona Energia z Poznania na dostarczenie od przyszłego roku energii elektrycznej pochodzącej wyłącznie z OZE. Prąd będzie wytwarzany z Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych, a skorzystają z niej uczelnie z Wrocławia, Poznania, Opola, Szczecina, Zielonej Góry.

Od redakcji:
To dziwna i nieprawdziwa informacja, że energia ze spalania odpadów jest OZE. Szkoda, że doświadczony portal gramwzielone powtarza takie informacje bez komentarza. Ani prawo UE, ani polskie nie uznaje energii ze spalania odpadów za odnawialną. Spalanie odpadów powoduje  na pewno dodatkowe emisje gazów cieplarnianych. A spalanie w strategii odpadowej ma  być końcowym, dodatkowym działaniem, po realizacji strategii minimalizacji, segregacji i odzysku odpadów - surowców  dla gospodarki. Dziwi, że uczelnie z dużych miast dają się łapać na sztuczkę z psudoOZE?

NGOsy interweniują u ministra
Organizacje pozarządowe wysłały list do ministra Michała Kurtyki, w którym negatywnie odnoszą się do aktualnej formy przygotowywania Krajowego Planu Sprawiedliwej Transformacji (KPST). KPST - który obejmować ma duże projekty inwestycyjne - nie ma jasnych celów, brak jest przejrzystości w procesie jego tworzenia, dodatkowo utrudnia on regionom węglowym przygotowania się do transformacji.

Rośnie liczba pomp ciepła w Polce
Rynek pomp ciepła w Polsce jest w fazie dynamicznego wzrostu - w I półroczu 2020 r. cały rynek pomp ciepła odnotował wzrost na poziomie ok. 60%, natomiast wzrost sprzedaży pomp w kilku segmentach rynku pobił wyniki za cały 2019 r. Pompy typu powietrze–woda biją w ostatnich miesiącach rekordy popularności, więc wyniki za II półrocze mogą okazać się jeszcze lepsze.

Wiatraki o jeszcze większej mocy
Najwięksi producenci elektrowni wiatrowych oferują turbiny o coraz większej mocy i coraz dłuższych łopatach. Obecnie turbiny montowane na farmach wiatrowych na morzu posiadają moc rzędu 8-9 MW, jednak Siemens Renewables zapowiedział już wprowadzenie na rynek turbiny o mocy mającej liczyć nawet 15 MW i średnicy łopaty wynoszącej 222 metry.

Czechy odchodzą od węgla
Czeska komisja do spraw węgla wyznaczyła datę zakończenia korzystania z węgla - będzie to rok 2038. Produkcja energii elektrycznej Czech ma pochodzić z nieemisyjnych źródeł, planowana jest także rozbudowa elektrowni jądrowej. W najbliższych latach do regionów węglowych powinno trafić prawie 100 miliardów koron (ponad 16 miliardów PLN).

ZE PAK rezygnuje z nowych złóż węgla
Zarząd PAK KWB Konin (spółka zależna ZE PAK) podjął decyzję o rezygnacji z działań i inwestycji mających na celu realizację przedsięwzięć polegających na wydobywaniu węgla brunatnego ze złóż Piaski, Dęby Szlacheckie i Ościsłowo. Działalność górnicza w rejonie przyczyniła się do wysychania jezior Pojezierza Gnieźnieńskiego – teraz ekolodzy domagają się by szkody wyrządzone przez działalność odkrywek zostały naprawione.

Rekordowy spadek produkcji prądu z paliw kopalnych
Eksperci z Międzynarodowej Agencji Energii oceniają, że produkcja energii elektrycznej z węgla spadnie w 2020 r. aż o 5%. Według danych Agencji Rynku Energii w polskiej elektroenergetyce spaliliśmy do października o 4,5 mln ton węgla kamiennego mniej niż w porównywalnym okresie w 2019 r. Zmniejszyła się też światowa produkcja z gazu i atomu, przybyło natomiast „zielonych” elektrowni.