Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

sierpień 2020

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia:
- dot. przełomowej technologii produkcji baterii
- o zmianach w ustawie o odnawialnych źródłach energii
- o badaniach na temat wpływu elektrowni wiatrowych na zdrowie ludzi
- z raportu Global Energy Monitor na temat spadku liczby elektrowni węglowych na świecie
- z raportu ODI, który obala mit gazu ziemnego jako paliwa pomostowego

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Czy Polska może funkcjonować bez węgla? Elektroprosumeryzm 2050
O tym czym jest elektroprosumeryzm, monizm elektryczny i jak Polska powinna dojść do neutralności klimatycznej w 2050 r. przeczytać można w artykułach prof. Jana Popczyka (Politechnika Śląska), które stanowią spójną koncepcję transformacji polskiej gospodarki do 2050 r. To odpowiedź na wymogi klimatyczne i cywilizacyjne kraju.

a) OZE

Polska gigafabryka ogniw PV
Polscy producenci urządzeń PV planują budowę wspólnej fabryki ogniw słonecznych o mocy produkcyjnej jednego gigawata (1000 MW) na rok. Część ogniw ma pozostać dla rodzimych producentów, a reszta pójść na eksport. Trwają poszukiwania partnera finansowego oraz dobrej lokalizacji pod potencjalną inwestycję - nowy zakład mógłby stanąć na terenach, gdzie dziś wydobywa się węgiel kamienny lub brunatny.

Morska farma wiatrowa wraz z fabryką wodoru
Na wybrzeżu Niderlandów konsorcjum Shella i Eneco wybuduje morską farmę wiatrową o mocy ponad 750 MW. Z wyprodukowanej na farmie energii elektrycznej - w instalacji do elektrolizy o mocy 200 MW, która powstanie w porcie w Rotterdamie - wyprodukowany zostanie wodór. Shell zamierza użyć wytwarzanego wodoru m.in. do procesów chemicznych w swojej rafinerii w Pernis.

Powstaje jedna z największych farm wiatrowych na morzu
Hiszpańska spółka energetyczna Iberdrola buduje na Morzu Północnym (45 km od brytyjskiego wybrzeża) farmę wiatrową East Anglia One o mocy 714 MW. Jest to obecnie druga największa na świecie morska farma wiatrowa. Inwestycja ma być częścią hubu farm wiatrowych o całkowitej mocy 3,1 GW., w którego skład wejdą jeszcze inne projekty.

Fotowoltaika będzie produkować najtańszą energię?
Brytyjskie ministerstwo ds. biznesu, energii i strategii przemysłowej przedstawiło raport, z którego wynika, że to farmy fotowoltaiczne umożliwią produkcję energii najniższym kosztem - nawet w Wielkiej Brytanii, która jest gorzej nasłoneczniona niż Polska. Eksperci zakładają, że farmy fotowoltaiczne w 2025 r. będą produkować energię za cenę 44 GBP/MWh (215 zł/MWh), natomiast w 2040 r. wyniesie ona 28 GBP/MWh.

b) efektywność energetyczna

Przychodzi czas na nowe, energooszczędne budynki
Od przyszłego roku w Polsce będą obowiązywać nowe regulacje dot. efektywności energetycznej. Każdy nowy budynek mieszkalny będzie musiał być nie tylko dobrze ocieplony, ale zastosowane w nim będą także urządzenia OZE. W najbliższych latach szansą na rozwój branży budowlanej będzie też termomodernizacja istniejących budynków, którą finansowo wspiera rząd w ramach kilku programów i instrumentów finansowych.

c) transport

Superszybka ładowarka do samochodów elektrycznych
Polska spółka technologiczna Willbert przeprowadziła intensywne prace rozwojowe i testy ładowarki do samochodów elektrycznych, która dzięki użyciu węglika krzemu ma posiadać cechy niespotykane do tej pory na rynku szybkich ładowarek. Urządzenie ma sprawność na poziomie 97% (co skutkuje oszczędnościami dla operatora i klienta) i nie posiada podzespołów umieszczonych poza swoją obudową.

Jest szansa na rozwój elektromobilności w Polsce
Jest już projekt rozporządzenia Ministra Klimatu, który wprowadza do polskiego prawa grupę taryfową dedykowaną wyłącznie ogólnodostępnym stacjom ładowania, likwidując tym samym istotną barierę rozwoju elektromobilności w Polsce. Dzięki wprowadzeniu E-Taryfy podniesione zostaną opłaty zmienne dystrybucyjne w zamian za zniesienie opłaty stałej.

Nowe rozwiązania w agrofotowoltaice
Szwajcarska firma Insolight opatentowała technologię, dzięki której sprawność paneli fotowoltaicznych będzie możliwa na poziomie nawet 30%. Szwajcarski startup, dzięki częściowej przezroczystości, ma być optymalnym rozwiązaniem dla instalacji realizowanych w ramach agrofotowoltaiki łączącej produkcję energii ze znajdującymi się pod panelami uprawami zbóż, warzyw czy owoców.

Baterie bez kobaltu i niklu
Contemporary Amperex Technology Ltd., największy na świecie dostawca samochodowych baterii poinformował, że planuje całkowicie wykluczyć kobalt i nikiel w nowym typie baterii. Umożliwi to całkowite uniezależnienie się od drożejącego i produkowanego głównie w Demokratycznej Republice Konga kobaltu. Chińczycy nie podają na razie szczegółów na temat nowej technologii.

Czy będzie przełom w produkcji baterii?
Tesla chce opatentować nową technologię baterii, która nad tradycyjnymi bateriami litowo-jonowymi będzie mieć potencjalnie wyższą gęstość energii, a jej produkcja będzie łatwiejsza i tańsza. Nowe baterie mają być produkowane m.in. w fabryce, która powstaje pod Berlinem. Szczegóły patentu pozostają na razie tajemnicą.

Centrum danych Microsoft zasilane ogniwami wodorowymi
Firma Microsoft przetestowała możliwość zasilania przez 48 h jednego ze swoich centrów danych wyłącznie ogniwami wodorowymi. System wygenerował moc 250 kW. Zespół odpowiedzialny za instalację planuje stworzenie systemu 3 MW, który będzie odpowiednikiem wydajności wszystkich obecnych generatorów diesla. Firma chce do 2030 r. mieć „negatywny ślad węglowy” (pochłaniań więcej CO2 niż emitować).

Rozszerzona rzeczywistość wykorzystywana również w energetyce
Na farmie wiatrowej w Kisielicach (woj. warmińsko-mazurskie) PGE Energia Odnawialna
testuje wykorzystanie rozszerzonej rzeczywistości, w której wirtualne i interaktywne obiekty nakładane są na obraz prawdziwego otoczenia. Podczas inspekcji farmy pracownikowi poprzez inteligentne okulary na bieżąco wyświetlane są niezbędne dane dotyczące pracy wiatraka. Takie rozwiązanie przyspieszy i ułatwi serwis farm wiatrowych.

Czy będzie wyższy cel dla OZE?
Komisja Europejska rozpoczęła proces zmiany zapisów unijnej dyrektywy o odnawialnych źródłach energii oraz dyrektywy o efektywności energetycznej. Celem jest przyjęcie bardziej ambitnego unijnego celu redukcji emisji CO2 - o 50-55% do 2030 r. – co może się wiązać z podniesieniem celu udziału OZE w unijnym miksie energetycznym, a także celów dla odnawialnych źródeł energii w poszczególnych krajach członkowskich.

Zmiany w ustawie o odnawialnych źródłach energii
Ministerstwo Klimatu opublikowało projekt nowelizacji ustawy o OZE, w którym proponowane jest zwiększenie maksymalnej mocy instalacji OZE (do 1 MW), dla której nie będzie wymagane uzyskanie koncesji na wytwarzanie energii, przedłużenie terminów obowiązywania systemów wsparcia dla producentów zielonej energii, a także zmiana definicji małej instalacji OZE. Brakuje natomiast nowych rozwiązań dla energetyki prosumenckiej.

Jest szansa na rozwój energetyki wiatrowej w Polsce
Ministerstwo Rozwoju zaprezentowało założenia nowelizacji tzw. ustawy odległościowej, dzięki której bezwzględna minimalna odległość elektrowni wiatrowych od zabudowań mieszkalnych ma wynieść pół kilometra, ale tylko gdy zgodzą się na to lokalne władze. W pozostałych lokalizacjach nadal mają funkcjonować ograniczenia wynikające z tzw. ustawy odległościowej (w której minimalna odległości wynosi przynajmniej 10-krotność wysokości elektrowni wiatrowej).

Dotacje do elektromobliności
NFOŚiGW zakończył nabory wniosków o dopłatę do zakupu pojazdów elektrycznych w programach.: "Zielony samochód" (dla osób indywidualnych), „eVan” (dla przedsiębiorców) i „Koliber” (dla przedsiębiorców posiadających licencję na przewóz osób). Na jesień planowane są jednak kolejne nabory na wnioski o dofinansowanie elektryków. Ponadto dotacje na zakup stacji ładowania samochodów elektrycznych mają pojawić się w programie Mój Prąd.

Elektrownie wiatrowe nie wpływają na zdrowie ludzi
Rząd Finlandii zlecił opracowanie badań na temat oddziaływań infradźwięków z elektrowni wiatrowych na pobliskich mieszkańców. W eksperymencie wykazano, że infradźwięki zmierzone i nagrane w otoczeniu wybranych farm nie są słyszalne dla ucha ludzkiego, ani nie wywołują żadnych skutków zdrowotnych. Percepcja oddziaływania farm zależy głownie od nastawienia, postrzegania ryzyk, aspektów wizualnych lub interesu ekonomicznego.

Oferta dla klientów Unimot za zakup PV
Od sierpnia ruszyła oferta dla akcjonariuszy Unimot, posiadających co najmniej 100 akcji spółki, na zakup instalacji fotowoltaicznych marki Avia Solar wraz z montażem. Klienci mogą skorzystać z 20% zniżki, która jest zapowiedzią programu „Unimot Klub+”, nad którym pracuje spółka. Przygotowywany jest szereg benefitów, nie tylko dotyczących usług firmy.

Ekologiczne akumulatory szansą dla stażystów
Polska marka Green Cell przygotowuje projekt magazynu energii, który zbudowany będzie z ogniw z odzysku, np. z fizycznie uszkodzonych w transporcie baterii. W projekcie biorą udział nie tylko doświadczeni specjaliści, ale przede wszystkim uczestnicy programu stażowego firmy, którzy będą mogli zdobyć cenne doświadczenie w rozwijającym się sektorze OZE i podnieść swoją wartości na rynku pracy.

Firmy mogą skorzystać na rozwoju OZE
Spółka Naturalna Energia przygotowuje duży projekt farmy fotowoltaicznej o mocy 108 MW, która niemal w całości położona będzie na terenach blisko Stargardu Szczecińskiego. To ułatwi dostęp do lokalnych firm będących znaczącymi w skali regionu odbiorcami energii. Dzięki efektowi skali oferta dla firm będzie konkurencyjna na tle reszty rynku. Spółka zaczęła także prace nad drugim projektem o mocy 100 MW.

Szansa dla przedsiębiorców na finansowanie OZE
Pojawia się kolejna opcja na zakup paneli fotowoltaicznych dla przedsiębiorców. Instytucja leasingowa EFL (część Grupy Crédit Agricole) przygotowała ofertę dla firm, które planują instalacje PV na nieruchomościach komercyjnych będących własnością leasingobiorcy. Panele mogą być zamontowane na dachach budynku bądź na gruncie. Do wyboru jest leasing albo pożyczka. Wpłata początkowa może wynieść nawet 0%.

Prąd z oczyszczalni ścieków
Słupsk otrzyma unijną dotację na wykorzystanie ciepła odpadowego powstającego w jednostkach kogeneracyjnych oczyszczalni ścieków. Takie rozwiązanie poprawi efektywność energetyczną systemu ciepłowniczego miasta, zmniejszy emisyjność produkcji energii i korzystnie wpłynie na koszty usług komunalnych. Głównym odbiorcą ciepła powstającego przy produkcji energii z biogazu będzie park wodny Trzy Falee.

Powstanie centrum szkoleniowe OZE dla pracowników kopalni i elektrowni
ZE PAK SA oraz Agencja Rozwoju Regionalnego SA z siedzibą w Koninie planują otworzyć centrum szkoleniowe dla pracowników ZE PAKu zagrożonych utratą pracy. Pracownicy będą mogli skorzystać z środków unijnych i krajowych, z których finansowane będą szkolenia i kursy dla potencjalnych instalatorów systemów fotowoltaicznych.

Rekord sprawności ogniwa fotowoltaicznego
Niemiecki instytut Fraunhofer ISE pochwalił się nowym rekordem sprawności ogniwa złożonego z warstwy krzemowej oraz warstw półprzewodników III-V, które mają być tańsze w produkcji od podobnego ogniwa, na którym naukowcy w ubiegłym roku osiągnęli sprawność 34,1%. Dzięki obniżeniu kosztów możliwe będzie ich szersze zastosowanie. Technologia może posłużyć m.in. do produkcji wodoru jako nośnika magazynowania energii.

Światowy rekord OZE
Produkcja z energetyki słonecznej i wiatrowej wzrosła w I półroczu 2020 r. o 14% (w porównaniu z zeszłym rokiem) i tym samym słońce i wiatr wygenerowały rekordową ilość 9,8% światowej energii elektrycznej. W Chinach, Japonii i Brazylii produkcja wzrosła z 4% do 10%, w Stanach Zjednoczonych z 6% do 12%, a Indie prawie potroiły swój udział OZE. Produkcja energii z węgla spadła natomiast w tym okresie o 8,3%.

Kolejny dobry miesiąc dla OZE
Z informacji przekazanych przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne wynika, że w lipcu moc elektrowni PV wzrosła o ponad 150 MW. Lipiec był trzecim najlepszym miesiącem pod względem wzrostu mocy w polskiej fotowoltaice. W pierwszych siedmiu miesiącach tego roku moc elektrowni słonecznych w Polsce zwiększyła się o ponad 961,7 MW.

Spada liczba nowych elektrowni węglowych na świecie
Wg. raportu Global Energy Monitor, w pierwszej połowie 2020 r. więcej elektrowni węglowych zostało zamkniętych, niż się otworzyło, a ilość energii wytworzonej w tych elektrowniach spadła. Zamykanie elektrowni miało miejsce głównie w Europie i Stanach Zjednoczonych, Indie praktycznie zatrzymały rozwój energetyki węglowej, natomiast nowe elektrownie otwierały się w Chinach.

Baterie zamiast elektrowni
AGL, największy australijski koncern energetyczny, chce w 2023 r. wyłączyć elektrownię na węgiel stawiając w jej miejsce baterie, początkowo o mocy 150 MW, a docelowo 500 MW. Po sfinalizowaniu tego projektu powstanie magazyn energii o mocy trzy razy większej od mocy obecnie największej na świecie baterii. AGL chce zastąpić bateriami także inną swoją elektrownię –zasilaną gazem naturalnym.

Czy gaz ziemny jest potrzebny do przejścia na energię odnawialną?
ODI (Overseas Development Institute) opublikowało zestaw pytań i odpowiedzi obalający mit gazu ziemnego jako paliwa pomostowego. Wg. autorów wykorzystanie gazu nie gwarantuje zerowej emisji, a stworzenie systemów energetycznych neutralnych klimatycznie do 2050 r. wymaga całkowitej eliminacji emisji lub ich bezpiecznego wychwytywania i składowania. W większości przypadków gaz ziemny jest także droższy niż OZE.