Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

maj 2020

Problem suszy „na pewno” nie dotyczy elektrowni
Z powodu suszy pojawiają się wątpliwości, czy nie dojdzie do blackoutu. W wielu miejscach Polski zaczyna brakować wody. Jeżeli będzie jej coraz mniej w rzekach, może mieć to wpływ na funkcjonowanie elektrowni- zabraknie wody do chłodzenia kotłów węglowych. Koncerny jednak zapewniają – wszystko jest ok.!

Nie możemy odpuścić Zielonego Ładu – apel
17 europejskich ministrów klimatu i środowiska - Zielony Ład stanowi nową strategię wzrostu dla UE, która może przynieść podwójne korzyści: stymulowania gospodarek i tworzenia miejsc pracy, przy jednoczesnym przyspieszeniu transformacji niskoemisyjnej.

Zielona transformacja zapewni wzrost
Najważniejszym programem obecnej Komisji Europejskiej jest zielony ład. Presja ze strony Unii Europejskiej na redukcję emisji i podnoszenie standardów Ochrony Środowiska nie spadnie, a fundusze strukturalne będą coraz mocniej znaczone na zielono. Nie możemy sobie pozwolić na wybór naszej, osobnej drogi wyjścia z kryzysu, abstrahując od polityki prowadzonej przez Unię Europejską.

Temperatura rośnie szybko na biegunie polarnym
Średnia roczna temperatura w Hornsundzie na Spitsbergenie w okresie 1979-2018 wzrosła o 1,14 stopnia C na dekadę. Te zmiany są ponad 6 razy większe niż zmiany globalne dla tego samego okresu - podsumowuje w rozmowie z PAP współautorka badań hydrolożka prof. Marzena Osuch. Dodaje, że zgodnie z serwisem NOAA średnia globalna zmiana temperatury powietrza w tym okresie wynosiła 0,17 stopnia C na dekadę.

Zwiększenie ambicji – teraz jest czas na klimat
Na Słowacji nowy minister środowiska apeluje o zwiększenie ambicji w sprawie zmniejszenia emisji CO2 o 65 proc. zamiast proponowanych przez UE 55 proc. względem poziomu z 1990 r. Również z największej gospodarki Europy, z Niemiec, słyszymy zapewnienia o tworzeniu zielonego, niskoemisyjnego programu stymulacji gospodarki po koronawirusie.

Ubezpieczyciele zapewniają nam zmianę klimatu
Niszczyciele klimatu tworzą znacznie większą sieć powiązań, niż można by się spodziewać. Zaskakujące jest to, że jednym z największych winnych przyspieszenia kryzysu klimatycznego są często pomijane w analizach duże towarzystwa ubezpieczeniowe.

a) OZE

Farma fotowoltaiczna w pobliżu elektrowni węglowej
PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna oraz PGE Energia Odnawialna będą współpracowały przy kolejnym projekcie fotowoltaicznym. Farma fotowoltaiczna o mocy 1 MW zbudowana zostanie tym razem na terenach należących do Elektrowni Opole. Nowa siłownia będzie mogła zasilić zieloną energią do 900 gospodarstw domowych.

Na Dolnym Śląsku powstaje ogromna bateria
Pod Oławą trwa budowa czterech litowo-jonowych magazynów energii, które mają gromadzić energię z sześciu działających wiatraków i paneli słonecznych, a także z czterech planowanych wiatraków. Nowe inwestycje pochłoną łącznie blisko 100 milionów złotych i przyczynią się do ograniczenia emisji blisko 28 tys. ton CO2 oraz o 1,3 tys. ton pyłów rocznie.

Ponad 100 GW energii słonecznej w Niderlandach (Holandii)
Wg. nowego raportu Netbeheer Nederland, moc wytworzona w instalacjach fotowoltaicznych ma w Niderlandach wzrosnąć do niewyobrażalnych rozmiarów. W scenariuszu, w którym wiodącą rolę w transformacji energetycznej przejmą rządy regionalne oraz firmy, skumulowana moc słoneczna może osiągnąć w 2050 r. 125 GW. Natomiast w scenariuszu, w którym wzrost byłby napędzany przez rząd centralny, całkowita moc fotowoltaiczna mogłaby wynieść 106 GW.

Nowa największa na świecie elektrownia wiatrowa
U wybrzeży Belgii pracę rozpoczęła morska farma wiatrowa Northwester 2. W jej skład wchodzą elektrownie wiatrowe o mocy 9,5 MW każda, a średnica łopat ich wirnika sięga 164 m. Działa już także prototyp największej na świecie elektrowni wiatrowej o mocy 12 MW i średnicy łopat wirnika 220 m, która w pierwszej połowie lutego 2020 r., wyprodukowała w ciągu doby rekordowe 288 MWh energii elektrycznej.

b) efektywność energetyczna

Zmiany przy kredycie na termomodernizację
Bank Pocztowy wprowadził zmiany do oferty kredytu z premią termomodernizacyjną. Inwestorzy mogą teraz starać się o przyznanie takiego kredytu również na zakup i montaż OZE oraz wzmocnienie konstrukcji budynków z wielkiej płyty (w przypadku spółdzielni mieszkaniowych). Bonifikatę równą 21% kosztów przedsięwzięcia będzie można otrzymać w przypadku termomodernizacji domów wielorodzinnych, gdy zostaną jednocześnie zamontowane mikroinstalacje.

c) transport

Wirus atakuje branżę samochodową?
Pandemia CODID-19 uderzyła mocno w branżę samochodową. W marcu i kwietniu znacznie spadła sprzedaż aut osobowych. Natomiast sprzedaż samochodów elektrycznych w tym czasie zwiększyła się, a w Niemczech i Wielkiej Brytanii nawet się podwoiła. W najbliższym czasie spodziewać się możemy wejścia na rynek 28 nowych marek aut elektrycznych.

Polski samochód elektryczny
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło przedsięwzięcie pod hasłem e-Van, którego zadaniem ma być stworzenie nowych elektrycznych i wodorowych samochodów dostawczych do 3,5 t oraz technologie poprawiające ich parametry. Elektryki mają mieć zasięg co najmniej 250 km, natomiast auta wodorowe - 400 km i więcej.

Nowe oblicze motoryzacji
Państwa członkowskie UE zatwierdziły, że emisja dwutlenku węgla z samochodów w 2030 r. powinna być o 37,5% niższa niż w 2021 r. Producenci samochodów będą od 2021 r. monitorowani, czy osiągają wartości dopuszczalne - limit emisji CO2 wyniesie 95 g/km (limit z 2021 r.). Przy takich założeniach oferta aut z silnikami spalinowymi gwałtownie się skurczy.

Dofinansowanie do OZE na terenach wiejskich
NFOŚiGW ma wkrótce podpisać pierwsze umowy o dofinansowanie inwestycji w OZE na terenach wiejskich w ramach programu Agroenergia. Z programu mogli skorzystać indywidualni rolnicy, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, a dofinansowanie mogło objąć wyłącznie utworzenie nowego źródła energii. W pierwszej edycji programu złożono w sumie 646 wniosków.

Biometan w Europie
Potencjał wykorzystania biometanu jest obecnie badany w ramach unijnego projektu REGATRACE. Celem projektu jest opracowanie i wdrożenie efektywnego systemu handlu opartego na emisji i obrocie gwarancjami pochodzenia dla biometanu wytwarzanego z OZE, a także pomoc w rozwoju projektów dotyczących biometanu zarówno w krajach docelowych (BE, ES, IE, IT, PL, LT i RO), jak i wspieranych (HR, CZ, EE, FI, EL, LV, UA i SI).

Wyścig o coraz wydajniejsze panele fotowoltaiczne
Kilka miesięcy temu jeden z największych producentów paneli fotowoltaicznych Trina Solar (firma z Chin) ogłosił stworzenie pojedynczego modułu o mocy przekraczającej 500 Wp. Teraz wprowadzenie na rynek modułu o jeszcze większej mocy, mającej wynieść aż 580 Wp, zapowiedział największy na świecie producent paneli fotowoltaicznych JinkoSolar.

Dom z dachem całkowicie solarnym
W Łodzi powstał pierwszy w Polsce całkowicie solarny dach, który produkuje prąd ze słońca bez dodatkowych instalacji. Ma on powierzchnię 218 mkw. i produkuje 19 000 kWh energii elektrycznej rocznie - znacznie więcej niż tradycyjna instalacja PV zamontowana zwykle na części dachu. Dach ten ma najmniejszy ślad węglowy i jest najbardziej opłacalnym rozwiązanie ekologicznym dla domu.

Największa zielona fasada w Europie
W Düsseldorfie powstał biurowiec, którego dach oraz spadziste, kaskadowe fasady porasta 30 tys. roślin tworzących żywopłot, o łącznej długości 8 km i powierzchni 41 tys. m2. To największa zielona fasada w Europie. Budynek przynosi takie same korzyści ekologiczne, jak las lub park, w którym rośnie 80 w pełni dojrzałych drzew liściastych.

Elektrownia wiatrowa na drewnianej wieży
Szwedzka firma inżynieryjno-projektowa zbudowała na wyspie pod Göteborgiem pierwszą turbinę wiatrową na 30-metrowej drewnianej wieży. Firma opracowuje projekty modułowych konstrukcji wieży z odnawialnego drewna konstrukcyjnego. Ich technologia skutkuje obniżeniem kosztów i usprawnieniem instalacji wież przekraczających nawet 120 m.

Czy zwiększy się budżet Funduszu Sprawiedliwej Transformacji?
W dniu 12 maja w Komisji Rozwoju Regionalnego Parlamentu Europejskiego odbyła się dyskusja w sprawie Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Zdaniem większości europarlamentarzystów budżet funduszu powinien zostać zwiększony do 17,8 mld euro (ale nie kosztem innych funduszy strukturalnych), a do finansowania powinno się dopuścić inwestycje gazowe oraz duże koncerny.

Nowy mechanizm finansowania OZE w Unii Europejskiej
W ramach nowego mechanizmu finansowania, kraje UE będą mogły uczestniczyć we wspólnym mechanizmie aukcyjnym inwestycji OZE. Wnosząc wkład finansowy do aukcji, w wyniku których w innych krajach będą powstawać elektrownie wiatrowe czy fotowoltaiczne, państwa będę mogły otrzymać dodatkową zieloną energię zaliczaną do ich krajowych celów OZE.

Litwa uwalnia ceny energii
Litewski parlament uchwalił ustawę, która ma na celu uwolnienie cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. Do tej pory rynek energetyczny Litwy był monopolistyczny, niemal wszystkie gospodarstwa domowe obsługiwane były przez jednego państwowego sprzedawcę energii. Wcześniej Litwini uwolnili już ceny energii dla przedsiębiorstw.

Pakiet legislacyjny dla prosumentów i spółdzielni energetycznych
Ministerstwo Klimatu skierowało do konsultacji publicznych projekt trzech rozporządzeń: przyłączania mikroinstalacji, zasad rozliczeń prosumentów oraz funkcjonowania spółdzielni energetycznych. Ich celem jest wprowadzenie jasnych i przejrzystych zasad, a jednym z kluczowych elementów jest przyjęcie wektorowej metody bilansowania.

Czy morskie farmy wiatrowe dostaną zielone światło?
Ministerstwo Aktywów Państwowych chce w pierwszej dekadzie maja 2020 r. zakończyć prace nad projektem ustawy o morskiej energetyce wiatrowej, która zakłada wsparcie dla projektów o łącznej mocy 9,6 GW. Wiceminister Zbigniew Gryglas ma nadzieje, że ustawa zostanie w lipcu podpisana przez prezydenta.

Dotacje na przygotowanie regionalnych planów sprawiedliwej transformacji
Komisja Europejska pozytywnie oceniła wniosek przygotowany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej o dofinansowanie przygotowania regionalnych planów sprawiedliwej transformacji. Polska ma dostać ponad 2 miliony złotych. Wsparcie mają dostać trzy województwa – śląskie, wielkopolskie i dolnośląskie.

Program Czyste Powietrze 2.0
Do programu „Czyste Powietrze” zostały wprowadzone zmiany, dzięki którym wymiana pieców na paliwa stałe ma być szybsza i łatwiejsza. Część dokumentów zastąpią oświadczenia, sam wniosek będzie można złożyć przez internet, a czas rozpatrywania wniosków skróci się do 30 dni. Zmianą jest także możliwość połączenia dotacji z programem Mój Prąd. Nowe wnioski można składać od 15 maja.

Akcja wymiany liczników u przedsiębiorców
Tauron Polska Energia rozpoczął u przedsiębiorców wymianę liczników zdalnego odczytu, które dadzą nowe możliwości i korzyści oraz pozwolą na lepszą kontrolę zużycia energii elektrycznej. Dzięki temu możliwe będzie wdrożenie narzędzi optymalizujących zużycie energii oraz dobranie odpowiedniej taryfy. Wymiana liczników ma się zakończyć 30 września.

Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa stawia na fotowoltaikę
Spółdzielnia Mieszkaniowa Winogrady w Poznaniu - w ślad za spółdzielniami we Wrocławiu, Szczecinie i Krakowie – postanowiła zainwestować w panele fotowoltaiczne. Na początek chcą zamontować panele słoneczne na siedmiu budynkach, tam, gdzie zużycie prądu jest największe. Poza panelami zostaną też zamontowane liczniki dwukierunkowe.

Czy region Bogatyni zaczyna się transformować?
Pod Bogatynią, na Dolnym Śląsku, powstają farmy fotowoltaiczne o łącznej mocy 55 MW, które wraz z już działającymi instalacjami o mocy 21 MW są największą tego typu inwestycją w Polsce. Inwestycje w OZE realizowane pod Bogatynią są kluczowe dla transformacji energetycznej regionu, w której wciąć funkcjonuje jedna z bardziej zanieczyszczających elektrowni, a także kopalnia Turów.

Komentarz redakcji:
Niestety bardziej kluczowe dla transformacji Zagłębia Turoszowskiego jest nie tylko rozwijanie przemysłowych instalacji PV w regionie, ale odważne określenie przez rząd oraz PGE:
 1. terminu odejścia od węgla kopalni i elektrowni Turów
 2. planu terytorialnej transformacji i tworzenia miejsc pracy
Bez tych konkretnych zobowiązań KE nie zgodzi się na udział Bogatyni (i innych regionów węglowych) w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (2 mld Euro, które ma dostać Polska) oraz na wsparcie przygotowania regionalnych planów transformacji (dotacja 2 mln zł obejmuje obecnie 3 województwa - patrz wyżej pkt D).

Powstanie Europejski Instytut Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej
W Katowicach ma powstać Europejski Instytut Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej, który będzie skupiać najlepszych polskich i europejskich ekspertów, zajmując się programowaniem transformacji w poszczególnych regionach węglowych. Wiceminister Klimatu chciałby, żeby do 2025 r. moc w fotowoltaice w Polsce zwiększyła się do co najmniej 7 GW (obecnie mamy 1.8 GW).

Generacja energii z OZE wzrasta
Z najnowszego raportu Urzędu Regulacji Energetyki wynika, że w Polsce mamy coraz więcej energii produkowanej w małych instalacjach OZE (o mocy miedzy 50 a 500 kW). Pod koniec 2019 r. moc zainstalowana wszystkich OZE wynosiła ponad 9 GW, z czego w małych instalacjach - prawie 163 MW, natomiast w mikroinstalacjach (poniżej 50 kW) - ponad 1 GW.

Zyski z OZE większe niż z energetyki konwencjonalnej
Grupa Tauron odnotowała w pierwszym kwartale 2020 r. większe zyski w segmencie OZE, niż w segmencie Wytwarzanie (elektrownie konwencjonalne). W pierwszym kwartale 2020 r. Tauron wytworzył z OZE 0,57 TWh energii elektrycznej, czyli więcej niż w analogicznym okresie 2019 r., w którym produkcja wyniosła 0,39 TWh.

Przyspieszone odejście od węgla brunatnego w Bułgarii, Rumuni i Grecji
Wg. raportu „Accelerated lignite exit in Bulgaria, Romania and Greece”, przygotowanego przez instytucje analityczne, aby zapewnić sprawiedliwą transformację regionów górniczych w Bułgarii, Grecji i Rumuni, należałoby przeznaczyć na rozwój regionalny 3,7 miliarda euro. Ze względu na wysokie koszty utrzymania kopalni węglowych, straty ekonomiczne będą tym wyższe, im później nastąpi ich zamknięcie.

Zwolnienia grupowe w ZE PAK
W KWB „Adamów” zaplanowano zwolnienia grupowe, które obejmą aż połowę załogi (111 z ponad 200 zatrudnionych). Plany dotyczące kopalni „Adamów” zakładały funkcjonowanie odkrywki do 2023 r., jednak m.in. przez pandemię, dalsze funkcjonowanie wymagałoby znacznych nakładów finansowych i staje się nieopłacalne.

Wcześniejsze zamknięcie elektrowni węglowej w Niderlandach (Holandii)
Komisja Europejska stwierdziła, że rekompensata w wysokości 52,5 mln EUR przyznana elektrowni Hemweg (opalanej węglem kamiennym) przez Niderlandy za wcześniejsze zamknięcie jest zgodna z przepisami UE dotyczącymi pomocy państwa. Zamknięcie elektrowni przyczyni się do ograniczenia emisji 3,6 Mt CO2 rocznie.

Pandemia koronawirusa przyczynia się do upadku polskiego górnictwa węgla kamiennego
Na Śląsku odnotowuje się w ostatnich tygodniach najwięcej zachorowań na COVID-19, głównie wśród górników i ich rodzin. Kryzys zdrowotny może doprowadzić do zamknięcia kopalni i dalszego osłabienia polskiego przemysłu węglowego. Państwowa Polska Grupa Górnicza (PGG) została zmuszona do zawieszenia działalności w trzech ze swoich ośmiu kopalni.

PGE żegna się z węglem?
Prezes PGE, Wojciech Dąbrowski, zapowiada, że spółka opublikuje jesienią nową strategię, w której przedstawi plan odchodzenia od węgla. Wg. prezesa wszystkie elektrownie węglowe w kraju powinny zostać przeniesione do jednej spółki, aby obecne grupy energetyczne, takie jak PGE, mogły łatwiej zdobywać środki na energetykę OZE.