Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

lipiec 2023

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- przełomu w systemie magazynowania energii
- innowacyjnego panelu PV produkującego wodę
- obowiązkowej instalacji paneli PV
- wielkiego magazynu energii na Podkarpaciu
- ostatnich rekordów OZE

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Trzy rządy pod pretekstem kryzysu energetycznego zabiegają o unijne pieniądze na pogłębienie zależności od gazu ziemnego
Chociaż UE zdołała stawić czoła kryzysowi energetycznemu wywołanemu przez rosyjską napaść na Ukrainę, opublikowany ostatnio raport Bankwatch ujawnia, że ​​rządy Polski, Chorwacji i Bułgarii nadal zabiegają o co najmniej 1,5 miliarda euro z publicznych pieniędzy UE na budowę nowej infrastruktury gazu kopalnego w ramach pod postacią reagowania kryzysowego.

Co dalej z NABE (Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Enegretycznego)?
Projekt NABE przyspieszył w ostatnich dniach i może być sfinalizowany jeszcze w drugiej połowie tego roku. Projekt ma na celu stworzenie holdingu należącego do Skarbu Państwa, który miałby skupić i zarządzać elektrowniami węglowymi PGE, Tauronu oraz Enei. Weto w tej sprawie może jednak złożyć Komisja Europejska.

a) OZE

Najnowsze dane dotyczące OZE w Polsce
Moc zainstalowana odnawialnych źródeł energii wynosiła w kwietniu tego roku 24,4 GW - w 2015 r. było to 7 GW. 8,6 GW zainstalowanych było w elektrowniach wiatrowych oraz 13,4 GW w elektrowniach słonecznych. W 2025 r. ma funkcjonować ok. 27-28 GW OZE, a do 2030 r. nawet 50 GW, które pokryje zapotrzebowanie energii elektrycznej w 50%.

b) efektywność energetyczna

Nowe standardy dla inwestycji w poprawę efektywności energetycznej
Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało wytyczne do umów o poprawę efektywności energetycznej realizowanych w modelu finansowym ESCO, w którym specjalistyczne firmy oferują wdrożenie projektów bez angażowania środków finansowych klienta, a koszty inwestycji są spłacane z uzyskanych oszczędności energii. Z nowych wytycznych mogą skorzystać jednostki samorządu terytorialnego.

Europa musi zacząć oszczędzać energię
Unia Europejska zatwierdziła nowe cele w zakresie oszczędności energii na 2030 r. w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Wg dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, UE powinna zmniejszyć zużycie energii o 11,7%, a Polska musi zacząć oszczędzać energię średnio 1,5% rocznie. Państwa członkowskie powinny także zapewnić, że do 2030 r. co najmniej 3% budynków publicznych będzie zeroemisyjnych.

c) transport

Pociąg zasilany słońcem
Za kilka lat miasta Kalifornii połączne zostaną siecią torów o długości 1287 km, którymi poruszać się będzie pierwszy pociąg zasilany energią słoneczną. Pociąg w pełni zasilany OZE będzie mógł osiągać prędkość ponad 350 km/h, a wspierać go będzie instalacja o mocy 44 MW. W Polsce do 2030 r. odsetek połączeń kolejowych korzystających z OZE ma wynosić 85%.

Biedronka wchodzi w rynek ładowania elektyków
Firma Powerdot planuje do końca przyszłego roku dostarczyć stacje ładowania samochodów elektrycznych i hybrydowych do 600 lokalizacji przy sklepach Biedronka. Każda stacja będzie mieć moc 120 kW i będzie mogła ładować do trzech pojazdów równocześnie. Pierwsze stacje zostały już uruchomione w Warszawie.

Ustawa dot. biogazowni coraz bliżej
Przepisy dot. inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych trafiły do podpisu prezydenta. Ustawa reguluje m.in. termin wydania decyzji, tryb postępowania, lokalizowanie inwestycji, czy kwalifikację gruntów zajętych pod biogazownię. Są również preferencje dla spółdzielni energetycznych. Wprowadzono jednak także szereg warunków, które mogą wykluczyć część inwestycji.

Innowacyjna turbina wiatrowa stworzona przez polskich studentów
Studenci z z Politechniki Łódzkiej wygrali międyznarodowy konkurs International Small Wind Turbine Contest. Turbina wiatrowa, którą opracowali, osiągnęła najwyższy współczynnik efektywności, generując ponad 1 kW mocy przy wietrze o prędkości 13 m/s. Do stworzenia turbiny wykorzystano również po raz pierwszy w historii materiały pochodzące wyłącznie z Polski.

Czy będzie przełom w magazynowaniu energii?
Japońska firma Toyota planuje w 2027 r. wyprodukować małą i tanią baterię do samochodów elektrycznych. Nowa bateria, wykorzystująca stały elektrolit, pozwoli na dłuższą jazdę samochodu elektrycznego i będzie się ładować tylko w 10 min, bez podnoszenia temperatury, co uczni ją bezpieczniejszą. Zasięg takiej baterii ma przekraczać 1200 km - dwa razy więcej niż obecnie.

Pionowe wiatraki przyszłością dla morskiej energetyki wiatrowej?
Pierwsza pływająca turbina z pionowymi łopatami zacznie pracę na Morzu Północnym. Tego rodzaju wiatraki są tańsze od tradycyjnych wiatraków offshore zarówno na etapie produkcji, jak i instalacji, mają większą odporność na trudne warunki, a ich niewielkie rozmiary ułatwiają zakotwiczanie nawet na dużych głębokościach. Innowacyjne wiatraki mogą być przyszłością dla offshore.

Panel fotowoltaiczny produkujący wodę
Amerykańska firma opracowała hydropanel, czyli moduł fotowoltaiczny, który produkuje wodę pitną. Promieniowanie słoneczne przekształcane jest w energię elektryczną, która napędza wentylatory odzyskujące parę wodną z powietrza, a ciepło towarzyszące pracy urządzenia zmienia ją w wodę. Pierwszy na świecie odnawialny system wody pitnej jest już w sprzedaży.

Zjednoczone Emiraty Arabskie z nową strategią
Władze Zjednoczonych Emiratów Arabskich przyjęły nowe strategie dla energetyki i wodoru, a także politykę na rzecz promowania elektromobilności. Rząd planuje do 2030 r. potroić udział energii elektrycznej wytwarzanej z OZE. W tej chwili państwo opiera energetykę na gazie i ropie. Na zielone inwestycje rząd planuje wydać 150 do 200 mld dirhamów (od 40 do 54 mld dolarów).

Czy każdy dom będzie musiał mieć panele PV?
Unia Europejska chce wprowadzić obowiązek instalacji paneli słonecznych na dachach budynków. Od 2026 r. instalacje PV mają posiadać wszystkie nowe obiekty publiczne i komercyjne o powierzchni powyżej 250 m2, od 2027 r. także już istniejące budynki publiczne i duże komercyjne, a od 2029 r. instalacje fotowoltaiczne mają mieć również nowe domy jednorodzinne.

Rząd chce zwiększyć limity dla taniego prądu
Rząd przygotował ustawę o zwiększeniu limitów zużycia prądu objętego zamrożeniem cen. Dla gospodarstw domowych limit zwiększy się z 2000 kWh do 3000 kWh rocznie, dla osób z niepełnosprawnościami z 2600 kWh do 3600 kWh, a dla rolników – z 3000 kWh do 4000 kWh. Do poziomu 693 zł/MWh obniżona ma być także maksymalna cena za energię dla samorządów oraz przedsiębiorstw.

Nie będzie nowelizacji prawa geologicznego?
Senat odrzucił w całości nowelę ustawy Prawo geologiczne i górnicze, która przewiduje m.in. zdefiniowanie strategicznych złóż kopalin podlegających szczególnej ochronie. Ustawa mogłaby wykluczyć samorząd z procesu decyzyjnego, a właściciele nieruchomości położonych na strategicznych złożach nie mogliby ubiegać się o odszkodowanie. Teraz wnioskiem Senatu o odrzucenie ustawy zajmie się Sejm.

Są pieniądze na zieloną transformację
Europejski Bank Inwestycyjny zwiększy do 45 mld euro środki przeznaczone na zielone projekty w ramach Zielonego Ładu. Wsparciem mają być objęte m.in. inwestycje w dziedzinie energetyki, innowacji, edukacji, projekty skierowane na rozbudowę infrastruktury niezbędnej do wytwarzania nowoczesnych technologii oraz na wydobycie, przetwarzanie i recykling surowców krytycznych.

Można skorzystać z dopłat do klimatyzacji
W ramach programów "Czyste Powietrze", "Mój Prąd" i "Moje Ciepło" można otrzymać dofinansowanie do klimatyzacji, jednak warunkiem jest montaż urządzenia klimatyzacyjnego z funkcją grzania, a nie tylko schładzania powietrza. Istnieje także możliwość odliczenia od podatku klimatyzacji już zainstalowanej korzystając z ulgi termomodernizacyjnej lub ulgi rehabilitacyjnej.

Górnicy będą pracować na farmach wiatrowych
EDF Renewables Polska uruchamia program przekwalifikowania pracowników z kopalń przeznaczonych do wygaszenia do pracy w charakterze techników i serwisantów turbin wiatrowych. Rekrutacją chętnych do udziału w szkoleniu zajmie się Spółka Restrukturyzacji Kopalń. Absolwenci kursu będą mogli pracować przy instalacji oraz serwisowaniu turbin w Polsce i za granicą.

Balkonowa fotowoltaika do kupienia w supermarkecie
Panele fotowoltaiczne na balkon można już kupić w niemieckich sklepach takich jak Aldi, Lidl czy Netto. Aldi oferuje elektrownię balkonową za 469 euro, składającą się z dwóch modułów o łącznej mocy 350W. W Netto można za ok. 500 euro kupić instalację o mocy 800W, a w Lidlu oferowana jest domowa elektrownia składająca się z paneli PV o mocy 150W w cenie ok. 200 euro.

Jak zwiększyć efektywność energetyczną przedsiębiorstwa?
Ekspert firmy Energy Solution wyjaśnia jak rozumieć wdrażanie polityki efektywnościowej oraz pojęcia z tym związane oraz jak obniżyć koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa. Firmy mogą liczyć m.in. na bezzwrotne dofinansowanie do inwestycji w postaci białych certyfikatów, które może sięgąć nawet do 100% wartości.

Będzie pilotażowy projekt dla elastyczności rozproszonej
Jednym z największych wyzwań transformacji systemu elektroenergetycznego jest zwiększenie jego elastyczności. W Warszawie planowany jest projekt utworzenia lokalnych rynków elastyczności rozproszonej w wybranych lokalizacjach. Pozwoli to wyeliminować ograniczenia przesyłowe, stworzyć możliwości przyłączenia dodatkowych OZE oraz ograniczyć dodatkowe inwestycje w infrastrukturę. Rynek elastyczności to przestrzeń, w której wszyscy uczestnicy przyłączeni do systemu elektroenergetycznego aktywnie biorą udział w lokalnym bilansowaniu systemu.

Jeden z największych magazynów energii w Europie
Spółka Green Capital SA zbuduje w Krośnie ogromny magazyn energii o mocy 220 MW. Koszt projektu to ok. 480 mln euro. Firma podjęłą już działania związane z możliwością udziału instalacji w aukcji mocy, co pozwoli na zakontraktowanie sprzedaży energii na długie lata. Właściciele instalacji mogą liczyć na średni roczny zysk na poziomie nawet 200 zł/kW.

Komentarz redakcji:
Tak duże magazyny energii mają znaczenie dla stabilizacji krajowego systemu elektroenergetycznego. Zastępują prawdopodobnie dziś już droższą budowę i utrzymanie konwencjonalnych mocy szczytowych. Korzystają z różnicy cen energii - kupują ją w „dołku” zapotrzebowania i nadmiarze energii OZE, a sprzedają w szczycie. Tu inwestuje prywatna firma - raczej nie straci. Podobne magazyny energii firmy Elona Muska w Australii zwróciły się w 1,5 roku.

Symulator miksu energetycznego dla Polski
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju opracowało Symulator Polskiego Systemu Elektroenergetycznego, który na podstawie danych na temat konsumpcji i produkcji energii elektrycznej z 2021 r. przedstawia prognozy w zależności od tego, ile mocy w jakiej technologii, byłoby dostępnych. Użytkownik sam może podać poszczególne wartości lub wybrać przygotowane scenariusze.

Rekordowa sprawność ogniw perowskitowych
Badacze z Tajlandii stworzyli ogniwo perowskitowe, które ma świetnie sprawdzać się przy słabym oświetleniu i osiągać sprawność nawet do 32%. Zastosowanie nowej technologii pozwala osiągnąć jednorodną, gęstą i twardą strukturę folii, dzięki której zmniejszono straty energii na ogniwie perowskitowym. Innowacyjne ogniwo może sprawić, że perowskity będą mogły być produkowane na masową skalę.

Rekordy OZE w Europie
W maju tego roku w Unii Europejskiej po raz pierwszy w historii fotowoltaika i wiatraki wyprodukowały więcej energii elektrycznej od elektrowni konwencjonalnych. Dane za pierwszą połowę br. roku są bardzo zadowalające. W Polsce natomiast w maju OZE wyprodukowały 30% energii elektrycznej, wzrósł udział głównie fotowoltaiki.

Jeszcze nigdy nie było tak mało prądu z węgla
W czerwcu elektrownie węglowe w Polsce wygenerowały mniej niż 8 TWh prądu - to najniższy wynik w historii. Z kolei OZE zanotowały jedne z najwyższych wyników, produkując 27,6% energii elektrycznej. Przełożyło się to również na emisje CO2 z sektora elektroenergetycznego, które były również najniższe w historii – wyniosły 7,2 mln.

Europa powinna odejść od paliw kopalnych
Wg najnowszego raportu think tanku Strategic Perspectives Unia Europejska może do 2040 r. zredukować emisje gazów cieplarnianych nawet o 85-95% (w zależności od scenariusza). Redukcja emisji jest realna m.in. dzięki odejściu od węgla i gazu we wszystkich sektorach, a także dzięki modernizacji przemysłu poprzez elektryfikację i gospodarkę obiegu zamkniętego.