Newsletter/ Obserwator  TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

grudzień 2022

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- innowacyjnej biogazowni powstałej w Wielkopolsce
- przełomu w wykorzystaniu fuzji jądrowej do wytwarzania energii
- zmian w systemie uprawnień do emisji CO2
- polskich regionów zakwalifikowanych do Funduszu Sprawiedliwej Transformacji
- przyszłości OZE w Polsce

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

W listopadzie emisje CO2 w UE osiągnęły najniższy poziom od 30 lat
Energetyka Emisja CO2 i zużycie węgla spadły trzeci miesiąc z rzędu. Całkowite emisje CO2 spadają od lipca, co jest spowodowane ograniczeniem zużycia gazów kopalnych w przemyśle i budynkach. Ustalenia te opierają się na śledzeniu przez CREA emisji CO2 w UE w czasie zbliżonym do rzeczywistego.

a) OZE

W Korei Południowej powstaje największa na świecie farma PV na dachach miasta
W mieście Daegu na dachach starych fabryk powstanie farma fotowoltaiczna o mocy 1,5 GW, która zasili milion domów. Wytwarzanie energii elektrycznej przez elektrownie słoneczne w siedmiu okręgach przemysłowych Daegu będzie stanowić do 15 % całkowitej energii elektrycznej zużywanej przez miasto. Budowa mega projektu rozpocznie się w 2023 r i zakończy w 2025 r.

Komentarz redakcji:
Może samorządy i biznes PV powinny ten przykład wziąć sobie do serca. Zamiast zabudowywać setki i tysiące hektarów gruntów rolnych czy też cennych przyrodniczo łąk (np. na Pogórzu Izerskim w gm. Mirsk), stawiajmy jak w Korei Płd. PV na dachach lub ścianach, oknach – patrz 3. informacja niżej - domów i firm.

Rywalizacja o offshore na Bałtyku
Do Ministerstwa Infrastruktury wpłynęły aż 132 wnioski na budowę wiatraków na 11 obszarach na polskim morzu. Wśród nich są od polskich i zagranicznych koncernów energetycznych. PSEW szacuje, że morskie wiatraki mogłyby zaspokajać nawet 57% całkowitego zapotrzebowania na energię elektryczną w Polsce. Obecnie realizowanych jest 7 projektów o łącznej mocy 5,9 GW, a w drugim etapie może powstać kolejnych 9-11 GW mocy.

Do czego można wykorzystać zużyte łopaty wiatraków?
W Goldwind – chińskim parku biznesowym zajmującym się OZE – wykorzystano odpady stałe ze zużytych łopat turbin jako materiał do druku 3D, z których następnie powstały kwietniki. Druk 3D oparty na odpadach stałych, w porównaniu z tradycyjnymi technologiami budowlanymi, charakteryzuje się m.in. niższymi kosztami pracy, bardziej efektywnym zużyciem materiałów oraz większą swobodą projektowania i większą wydajnością konstrukcji,

b) efektywność energetyczna

Jak zmniejszyć zużycie energii w wieżowcach?
Amerykańscy naukowcy stworzyli oprogramowanie PVwindow, które pozwala modelować konstrukcję okien fotowoltaicznych na potrzeby budynków. Trzyszybowe okna fotowoltaiczne mogą zapewnić izolację termiczną budynku i wykorzystać energię słoneczną do produkcji prądu. Okna PV mogą o połowę zmniejszyć średnie dzienne zapotrzebowanie na energię mocno przeszklonego 12-piętrowego budynku i wyeliminować emisję około 2 mln kg dwutlenku węgla rocznie.

Jeszcze wyższa premia termomodernizacyjna – program TERMO
Z 16 do 26% kosztów inwestycji wzrosła premia termomodernizacyjna udzielana przez Bank Gospodarstwa Krajowego na remonty i poprawę efektywności energetycznej budynków w ramach programu TERMO. Premia może wynieść nawet 31% kosztów przedsięwzięcia, jeżeli termomodernizacja będzie połączona z inwestycją w OZE. Z 15 do 25% kosztów przedsięwzięcia wzrosła też premia remontowa, z której mogą skorzystać właściciele budynków wielorodzinnych.

c) transport

W Jaworze powstanie fabryka EV
W Jaworze na Dolnym Śląsku, Mercedes-Benz Group AG zbuduje zakład produkcyjny wytwarzający w pełni elektryczne samochody dostawcze. Fabryka ma zatrudniać 2,5 tys. osób. Wartość inwestycji to 1,3 mld euro. Obecnie w tym mieście funkcjonuje otwarta w 2021 r. fabryka Mercedesa produkująca baterie elektryczne.

Komentarz redakcji:
Może w związku z wielce prawdopodobnym skróceniem pracy Kopalni i Elekektrowni Turów, byłaby to też praca „w sprawiedliwej transformacji” dla górników i energetyków przechodzących z węgla do sektora OZE.
Może byłaby, gdyby nie zmowa PGE i rządu aby nie korzystać z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, oraz bezsilność Urzędu Marszałkowskiego.
Spytajmy Mercedesa, czy jest zainteresowany fachowcami z Turowa. Nie zakładajmy, że nie ma przymusu pracy - bo jest - z czegoś Ci ludzie rodziny utrzymać muszą.

Innowacyjna biogazownia w Wielkopolsce
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju realizuje projekt „Innowacyjna biogazownia”. W ramach projektu w Brodach (Wielkopolska) powstało Rolnicze Gospodarstwo Doświadczalne (RGD), gdzie realizowany jest plan stworzenia największego w kraju centrum badawczego technologii biogazowych. Naukowcy oszacowali możliwość wykorzystania odpadów z przemysłu rolno-spożywczego w naszym kraju na produkcję równowartości blisko 8 mld m3 biometanu rocznie.

Na Mazurach powstaje ekologiczna biometanowania
W 2024 r. w Głąbowie, w woj. warmińsko-mazurskim, powstaje pierwsza w Polsce ekologiczna biometanowania, w której produkowane będzie ponad 7 milionów m3 biometanu rocznie. Do produkcji biometanu posłużą produkty uboczne z lokalnej produkcji rolnej, nienadające się do wykorzystania w łańcuchu żywieniowym. Biometan po skropleniu może stać się paliwem silnikowym – bioLNG. Inwestycja realizowana jest przez Orlen Południe - spółkę z Grupy Orlen.

Wykorzystanie fuzji jądrowej do produkcji energii
Amerykańskim naukowcom udało się wyprodukować energię netto z reakcji termojądrowej, czyli uzyskać tzw. „zapłon”. Fuzja jądrowa to zjawisko zachodzące w Słońcu, którą naukowcy od ponad 60 lat próbują wykorzystać do produkcji energii. Pozytywne wyniki eksperymentu są przełomowe, jednak pozostaje jeszcze długa droga do wykorzystania energii z fuzji jądrowej do produkcji prądu w reaktorach termojądrowych.

Ultracienkie ogniwa słoneczne, które można wykorzystać na każdej powierzchni
Naukowcy z  Massachusetts Institute of Technology (MIT) opracowali ultracienkie, elastyczne i lekkie ogniwa słoneczne, które są w stanie generować nawet 18 razy więcej energii niż konwencjonalne panele PV. Drukowane nanomateriały pod postacią atramentów elektronicznych można przykleić do dowolnej powierzchni. Wydrukowany moduł ma grubość ok. 15 mikronów, czyli mniej niż ludzki włos.

W Tokio będzie obowiązek instalowania fotowoltaiki
Władze Tokio chcą wprowadzić od kwietnia 2025 r. obowiązek stosowania paneli słonecznych w nowo wybudowanych domach, które posiadają dachy o powierzchni większej niż 20 m². W niektórych częściach miasta fotowoltaika zajęłyby aż 85% dachów. Rząd Tokio i Japońskie Stowarzyszenie Energii Fotowoltaicznej podpisały porozumienie w celu promowania OZE. Władze chcą także zwiększyć program subsydiów.

Będą zmiany w systemie ETS
Rada i Parlament UE uzgodnili propozycje legislacyjne dotyczące zmian w systemie ETS. Zwiększono cel redukcji emisji przez sektory objęte systemem ETS (energetyka, przemysł energochłonny oraz dodatkowo transport morski) do 62% do 2030 r.. Sektory budynków i transportu drogowego mają natomiast być objęte nowym, odrębnym systemem handlu emisjami. Ograniczane będą także darmowe uprawnienia do emisji. Propozycje muszą jeszcze zatwierdzić instytucje unijne.

Autopoprawka do ustawy wiatrakowej
Rada Ministrów przyjęła autopoprawkę do projektu nowelizacji ustawy wiatrakowej i skierowała ją do Sejmu. Przewiduje ona nałożenie na inwestora obowiązku wydzielenia min. 10% mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej dla lokalnych mieszkańców, którzy będą mogli mieć udział w wytwarzanej energii w formule prosumenta wirtualnego. Mieszkaniec będzie mógł skorzystać z takiego rozwiązania przez 15 lat.

Zmiany w Programie „Czyste Powietrze”
W styczniu 2023 r. rusza kolejny nabór wniosków w Programie „Czyste Powietrze” na wymianę źródeł ciepła i poprawy efektywności energetycznej. Gospodarstwa domowe o najniższych dochodach będą mogły dostać do 135 tys. zł dofinasowania. Osoby  z dochodem wyższym -przekraczającym 135 tys. zł rocznie będą mogły liczyć na dofinansowanie podstawowe w kwocie do 66 tys. zł.  Na podwyższony poziom dofinansowania to 99 tys.zł. będą mogły liczyć wieloosobowe gospodarstwa domowe o dochodach do 1894 zł i jednoosobowe o dochodach 2651 zł miesięcznie.
Natomiast 1200 zł na audyt energetyczny mogą otrzymać wszyscy beneficjenci, którzy będą wnioskować o środki na termomodernizację.

Prosument lokatorski szansą dla budynków wielorodzinnych
Minister Rozwoju i Technologii zapowiedział utworzenie od 2023 r. nowej kategorii prosumenta lokatorskiego, którym będą mogły zostać wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Powstałe na dachach instalacje PV będą mogły pokrywać zapotrzebowanie na prąd części wspólnych budynku, reszta niezużytej energii oddawana będzie do sieci i rozliczana miesięcznie ze sprzedawcą według cen hurtowych, a jej równowartość będzie wpływać na konto właściciela.

Zmiany w Programie „Mój Prąd” z korzyścią dla prosumentów
Od połowy grudnia prosumenci, którzy zakupią moduły PV wraz z magazynem energii, otrzymają nawet 23 000 zł bezzwrotnego wsparcia lub aż 31 000 zł jeśli beneficjent będzie chciał dodatkowo wzbogacić swoją instalację o system HEMS/EMS oraz magazyn ciepła. Skorzystanie z dotacji nie uniemożliwi także odpisania kosztów od podatku dochodowego w ramach ulgi termomodernizacyjnej.

Czy polski sektor małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) wdraża elementy ESG?
Wg. analiz Polskiego Stowarzyszenie ESG oraz Instytutu Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS i firmy Quality Watch ponad połowa małych i średnich spółek nie słyszała o ESG (Environmental, Social and Corporate Governance) – strategii łączącej obszary związane z ochroną środowiska, odpowiedzialnością społeczną i ładem korporacyjnym - a tylko 14% zna to pojęcie doskonale. Natomiast tylko co piąta firma planuje przygotować swoją strategię zrównoważonego rozwoju.

Komentarz redakcji:
Smutne te dane o polskich biznesmenach, którzy są w UE  realizującej ambitny program klimatyczno- energetyczny Zielonego Ładu. Widać słabą wiedzę i słabe narzędzia ekonomiczne zachęcające przedsiębiorców do stałego redukowania śladu węglowego  oraz neutralności klimatycznej produktów i usług.
Biznes marnie myśli o swojej i swoich dzieci o przyszłości, która albo będzie Zielona, albo nie będzie jej wcale…

Jak zmniejszyć koszty za energię w firmie?
Energa Obrót w ramach dużego pakietu usług efektywnościowych ma swojej ofercie usługę wizualizacji profili zużycia. Dzięki aplikacji można na bieżąco, w czasie rzeczywistym,  monitorować zużycie energii w firmie. Jednocześnie aplikacja rejestruje historyczne dane dotyczące zużycia energii czynnej i biernej oraz mocy. Możliwe jest także włączenie tzw. strażnika mocy umownej, który alarmuje o przekroczeniu wartości zadeklarowanej mocy, co umożliwia błyskawiczną reakcję.

Komisja Europejska zatwierdziła plany na transformację regionów
Z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, o łącznej kwocie 3,85 mld euro, będą mogły skorzystać regiony na Śląsku, w Małopolsce, Wielkopolsce, na Dolnym Śląsku i w Łódzkiem. Fundusz będzie w wspierać m.in. inwestycje w małe i średnie przedsiębiorstwa zajmujące się zielonymi sektorami, wsparcie produkcji OZE, rekultywację terenów pokopalnianych, rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym oraz efektywność energetyczną. Środki mają być także wykorzystane na szkolenie ponad 100 tys. pracowników, z których większość zatrudnionych jest w sektorze paliw kopalnych.

Na Dolnym Śląsku powstaje fabryka cienkowarstwowych paneli PV
We Wrocławiu powstaje pierwsza w Polsce fabryka, która będzie produkować cienkowarstwowe moduły fotowoltaiczne. Uruchomienie fabryki planowane jest na wrzesień 2024 r. Do produkcji cienkowarstwowych paneli zużywa się blisko 100 razy mniej materiału światłoczułego, niż w przypadku krzemu oraz mniej energii. Panele są także w 99% zdatne do recyklingu i są w stanie zaabsorbować więcej energii ze światła niż inne panele w warunkach zachmurzenia.

Protesty aktywistów w Monachium i Berlinie
Aktywiści klimatyczni z grupy „Ostatnie pokolenie” protestowali na lotniskach w Monachium i Berlinie. Aktywiści weszli na płyty lotnisk, aby sprzeciwić się negatywnemu wpływowi transportu lotniczego na środowisko oraz wspierania tego sektora publicznymi dotacjami. Wg. pracowników lotnisk akcja aktywistów nie miała wpływu na ruch lotniczy.

Apel aktywistów w sprawie spalania drewna z lasów
Aktywiści domagają się zaprzestania dopłacania do spalania drewna w elektrowniach i uznawania takiej energii za zieloną. 15 grudnia protestowali w tej sprawie pod Ministerstwem Klimatu i Środowiska i przekazali swój apel do Minister Anny Moskwy. W apelu zawarte były postulaty z rekomendacjami dotyczącymi negocjacji między Komisją Europejską, Parlamentem Europejskim i Radą UE.

Nowy rekord sprawności ogniw PV w technologii HJT
Chińska firma Longi osiągnęła światowe rekordy sprawności dwóch rodzajów ogniw wykonanych w technologii wielozłączowej (HJT). Wielozłączowe ogniwo typu P osiągnęło sprawność na poziomie 26,56%, a ogniwo wielozłączowe wytworzone bez zastosowania indu, osiągnęło sprawność rzędu 26,09%. W obu przypadkach ogniwa charakteryzują się stosunkowo niskimi kosztami seryjnej produkcji i już niedługo możliwa będzie ich komercjalizacja.

Czy w Polsce będzie więcej OZE niż zakładano?
PSE szacują, że do 2030 r. moc fotowoltaiki w Polsce przekroczy 20 gigawatów (czyli niemal się podwoi). Przybędzie także dużo mocy z farm wiatrowych - do 14 z obecnych 8 GW – oraz morskich farm wiatrowych – około 10,9 GW. Łącznie z innymi OZE mamy mieć 100 terawatogodzin zielonej energii rocznie, co przekroczy 50% zapotrzebowania na energię elektryczną netto w Polsce. Będą to poziomy znacznie wyższe niż zakładano w krajowych dokumentach strategicznych.