Newsletter/ Obserwator  TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

wrzesień  2022

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:

• poziomu ubóstwa energetycznego w Unii Europejskiej
• transportu ciężkiego, który już niedługo może być zasilany wodorem
• elektrowni węglowych wytwarzających wodór
• nowych wytycznych dla OZE w Unii Europejskiej
• jednego z pierwszych w Unii Europejskiej zakładu recyklingu baterii do aut elektrycznych

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Firma Patagonia walczy z kryzysem klimatycznym
Właściciel znanej firmy odzieżowej Patagonia przekazał 98% akcji firmy do organizacji non-profit Holdfast Collective. W ten sposób zyski, które zostaną wypracowane przez Patagonię, zostaną wykorzystane na ochronę bioróżnorodności, działania związane ze zmianą klimatu i ochroną zasobów przyrodniczych. Pozostałe 2% akcji firmy zasili fundusz powierniczy Patagonia Purpose Trust, nadzorowany przez rodzinę i doradców właściciela, aby nadzorować, czy Patagonia wywiązuje się ze swojej misji.

a) OZE

Perowskitowe etykiety na stacji Orlen
Perowskitowe ogniwa PV osiągnęły w ostatnim czasie światowy rekord wydajności w warunkach wewnętrznych. Teraz są testowane na jednej ze stacji Orlenu - etykiety PESL (perovskite electronic shelf label), dzięki zastosowaniu elektroniki i algorytmów pozwalają na dynamiczne zarządzania cenami i promocjami, zachowując wysoką sprawność w sztucznym świetle. Obecnie testowanych jest ponad 150 etykiet PESL, docelowo pilotaż obejmie montaż ponad 1500 sztuk.

b) efektywność energetyczna

Rośnie poziom ubóstwa energetycznego. W UE już zwiększył się o połowę.

Rosnące ceny gazu spowodowały, że do czerwca tego roku o ponad połowę wzrosła liczba gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym. Z analiz Allianz Trade wynika, że tej zimy niedobory gazu mogą spowodować wzrost jego cen nawet o 200% i doprowadzić do potrojenia odsetka niemieckich gospodarstw domowych borykających się z ubóstwem energetycznym. W 2018 r. aż 6,6% gospodarstw domowych w UE nie było stać na opłacenie mediów, a 7,3% nie było w stanie odpowiednio ogrzać swoich domów.

Efektywne oświetlenie w miastach
Skutki podwyżek cen prądu dla samorządów wyniosą od kilku do kilkudziesięciu mln złotych rocznie i są wyższe nawet o 400% w porównaniu z zeszłym rokiem. Coraz więcej samorządów rezygnuje więc z oświetlania budynków, decyduje się na gaszenie oświetlenia ulicznego nocami, a także inwestuje w jego modernizację. Wymiana lamp na LED-owe i zastosowania rozwiązania typu smart city mogą przynieść oszczędności nawet o 40%.

c) transport

Gdzie można za darmo naładować samochód elektryczny?
W większości dużych miast - liczących powyżej 100 tys. mieszkańców - znaleźć można darmowe stacje ładowania samochodów elektrycznych. Zlokalizowane są na parkingach publicznych w centrach miast, na parkingach galerii handlowych, na terenach hoteli i punktów rekreacyjnych oraz stacjach paliw. Najszybsze bezpłatne ładowarki działają z mocą 50kW. Lista punktów ładowania dostępna jest na stronie internetowej (patrz link poniżej).

Transport ciężarowy zasilany wodorem
Niemieckie firmy Freudenberg i ZF Friedrichshafen AG chcą opracować technologię wodorowych ogniw paliwowych dla układu napędowego do samochodów ciężarowych i autokarów. Prototypowe pojazdy wyjadą na drogi najpóźniej do 2023 r. Firmy dążą do osiągnięcia sprawności ogniw paliwowych na poziomie 50%, co przełoży się na mniejsze zużycie paliwa oraz zmniejszy całkowity koszt posiadania pojazdu.

Czy w Polsce powstanie wodorowa kolej?
PKN Orlen oraz spółka Pesa Bydgoszcz podpisały porozumienie w sprawie kompleksowej oferty dla publicznego transportu kolejowego zasilanego wodorem. Orlen zapewni paliwo wodorowe, infrastrukturę tankowania oraz dystrybucję i magazynowanie wodoru, a Pesa lokomotywy i pociągi napędzane wodorowymi ogniwami paliwowymi. Firmy chcą stworzyć komercyjną ofertę dla organizatorów transportu publicznego, operatorów centrów logistycznych, terminali i portów.

Fotowoltaika w rolnictwie, czy się opłaca?
Niedaleko Norymbergi lokalny rolnik zainstalował w zeszłym roku na dachu obory dla krów system PV oraz magazyn energii. Rolnik wymienił również samochód z silnikiem spalinowym na samochód elektryczny, którego akumulatory są ładowane energią pochodzącą z fotowoltaiki. Po pierwszych 9 miesiącach okazało się, że system dostarcza prognozowane 25 000 kWh energii elektrycznej rocznie (połowę zużycia gospodarstwa) co przynosi oszczędności sięgające ok. 7000 euro.

Przełomowa metoda na wykorzystanie elektrowni węglowych
Pracownicy australijskiego laboratorium opracowali innowacyjny sposób na przekształcenie wodoru w ciepło bez jego spalania. Metoda może być wykorzystana w istniejących elektrowniach węglowych bez ich kosztownej modernizacji. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu tzw. Optymalizatora Uwalniania Energii Wodoru (HERO). Katalizator pozwala zamienić wodór i tlen w przegrzaną parę zdolną do napędzania turbiny elektrowni.

2. Realizowane / zrealizowane inwestycje

Czy powstaje przełomowe urządzenie do wytwarzania OZE?
Firma Sea Wave Energy Limited (SWEL) zaprojektowała konwerter energii, który dopasowuje się do ruchu fal i wytwarza zieloną energię. Urządzenie składa się z szeregu elastycznych zespołów połączonych systemem zasilania, które generują energię w miarę wznoszenia się i opadania fal. Nowa technologia zapewnia lepsze wyniki niż konkurencyjne urządzenia. Konstrukcja z tworzyw sztucznych z recyklingu sprawia, że wytworzenie 1KWh kosztuje jedyne 1 pens (ok. 5-6 groszy).

Cel OZE w górę
PE przegłosował podniesienie celu udziału OZE do 45% (z 32%) do 2030 r. Cel będzie wiążący na poziomie całej UE, a dodatkowe regulacje mają zapewnić, że kraje będą zwiększać udział OZE w swoich miksach energetycznych. Dodatkowo, zwiększono cel ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w transporcie z 13% do 16%, a przemysł będzie mieć obowiązek zwiększania konsumpcji energii z OZE co najmniej o 1,9 pkt proc. rocznie. Udział OZE w ciepłownictwie sieciowym powinien natomiast wzrosnąć przynajmniej o 2,3 pkt proc.

Czy drzewa z lasu to dalej OZE?
PE przegłosował poprawki do dyrektywy o OZE. Powstanie definicja „pierwotnej biomasy drzewnej”, za które uznane będą lasy, jednak nie zaliczą się do niej np. drzewa powalone w wyniku wichury. Pierwotna biomasa nie będzie uznawana za odnawialne źródło i nie będzie otrzymywać dopłat. Zmiany te mają w pełni wejść w życie jednak dopiero do 2030 r. Do tego czasu drzewo z lasu będzie najprawdopodobniej dalej spalane, choć maleć powinny dopłaty do tego procesu.

Opłata solidarnościowa dla firm energetycznych
Komisja Europejska zaproponowała nałożenie na przedsiębiorstwa z sektora ropy naftowej, gazu i sektora rafineryjnego opłaty solidarnościowej, która byłaby pobierana przez państwa UE. KE chce, aby koncerny paliwowe, których zysk w 2022 r. przekroczy 20% średniej z ostatnich trzech lat, oddały nawet jedną trzecią swoich ponadwymiarowych przychodów.

Kto będzie mógł skorzystać z zamrożenia cen energii i dodatku elektrycznego?
Rząd przyjął projekt ustawy dot. zamrożenia cen energii w 2023 r. Ceny prądu będą zamrożone na poziomie z tego roku dla odbiorców indywidualnych, którzy zużywają do 2000 kWh w skali roku, a także dla rodzin z trójką lub więcej dzieci oraz gospodarstw domowych prowadzących działalność rolną, które zużywają do 3000 kWh. Dla gospodarstw, które korzystają z alternatywnych ofert, przekroczenie limitów będzie rozliczane wg cen zawartych w umowie ze sprzedawcą. Z dodatku elektrycznego będą natomiast mogły skorzystać osoby zużywające prąd do ogrzewania.

Rząd prowadzi rozmowy w sprawie atomu
Polski rząd chce przyspieszyć rozmowy w sprawie pozyskania technologii do budowy atomu z potencjalnymi partnerami z USA, Francji i Korei Południowej. W planach jest budowa co najmniej 6 reaktorów i 9 GW mocy najpóźniej do roku 2040. Jeszcze w tym roku rząd powinien mieć przesłanki do wyboru technologii z wybranego kraju.

Aby przyspieszyć transformację energetyczną, potrzebne jest nowe prawo
Na poziomie unijnym oraz krajowym prowadzone są obecnie prace legislacyjne mające przyspieszyć rozwój OZE. Sejm pracuje nad projektem ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw, dot. min. lokalizacji nowych inwestycji w lądowe elektrownie wiatrowe, a także zmiany budownictwa mieszkalnego w pobliżu ww. elektrowni. Rząd zamierza także podjąć prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o OZE oraz niektórych innych ustaw.

Dolny Śląsk skorzysta z europejskich funduszy
Dolny Śląsk podpisał umowę z rządem określającą warunki przyznania prawie 11 miliardów złotych z unijnego budżetu na lata 2021-2027. Pieniądze mają być przeznaczone m.in. na rewitalizację linii kolejowych, inwestycje w infrastrukturę czy służbę zdrowia. 556 mln euro z tej kwoty pochodzić będzie z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji dedykowanego dla rozwoju subregionu wałbrzyskiego.

Obywatelska farma wiatrowa we Francji
W regionie Bretanii powstanie farma wiatrowa o mocy 12 MW, w której budowę będą zaangażowani lokalni obywatele. Zainwestowali oni 1 mln euro, wnosząc 500 tys. euro jako udziałowcy i 500 tys. euro jako obligatariusze. Dodatkowo, mieszkańcy będą bezpośrednio zaangażowani w decyzje dotyczące zarządzania farmą. Obligatariusze mogą zainwestować maksymalnie 10 tys. euro i mają zagwarantowane oprocentowanie w wysokości 5% w skali roku.

Nowa aplikacja do projektowania instalacji PV
Firma TMSYS wprowadza na rynek nową aplikację do projektowania i obliczania kosztów instalacji PV. Użytkownik będzie mógł przygotować projekt techniczny, wizualizację instalacji oraz kompleksową analizą finansową uwzględniającą m.in. stopę zwrotu inwestycji, jej rentowność, czy wysokość oszczędności na przestrzeni kilkunastu lat. SOLCAD może być wykorzystywany m.in. przez firmy z branży elektrycznej oraz inżynierów.

Fundusz Transformacji Górnego Śląska do poprawki?
Organizacje pozarządowe wysłały listę uwag do projektu Funduszu Transformacji Śląska (FTŚ). W planie działań FTŚ znalazły się bowiem projekty, które nie są ekonomicznie efektywne i nie prowadzą do rozwoju regionów, m.in. tworzenie regionalnych portów lotniczych. FTŚ nie powinien także odnosić się tylko do kwestii gospodarczych, ale być nakierowany na podniesienie jakości życia mieszkańców oraz na szeroką partycypację społeczną.

Na Śląsku powstanie zakład recyklingu baterii do elektryków
Spółka Elemental Strategic Metals buduje w Zawierciu jeden z pierwszych w Unii Europejskiej zakład recyklingu baterii do aut elektrycznych, zasilany energią słoneczną. Recyklingowi będą poddawane zużyte akumulatory litowo-jonowe z aut elektrycznych, baterie z laptopów, telefonów komórkowych i innych urządzeń oraz katalizatory. Dodatkowo, w zakładzie będą produkowane metale szlachetne i inne materiały, z których powstaną nowe baterie.

Mapy Google podpowiedzą trasę najbardziej przyjazną środowisku
Już od września w mapach Google można wybrać trasę, która wiąże się z mniejszym zużyciem paliwa, co przekłada się na mniejszą emisję CO2. Uruchomienie usługi w kolejnych państwach sprawi, że będzie można łącznie uniknąć emisji około 1 miliona ton CO2 rocznie. Dodatkowo, kierowcy mogą wskazać, jakie paliwo zużywa ich auto (benzyna, gaz, diesel, napęd hybrydowy i elektryczny), a trasa jest dobierana z uwzględnieniem innej specyfikacji.

Nowy rekord fotowoltaiki w Polsce
7 września polska fotowoltaika osiągnęła najwyższą generację w historii. Elektrownie PV pracowały z mocą ponad 6,71 GW, a ich udział w miksie wytwórczym Polski wyniósł 34%. Wytworzyły w sumie 51,81 GWh energii elektrycznej, co dało 12% udział w dziennej generacji polskiego systemu elektroenergetycznego. Wysoki poziom produkcji energii z PV był widoczny także w poprzednich dniach – 5 września przekroczył 6 GW, 6 września - 5,5 GW, a 8 września - ok 5 GW.

Geotermia zamiast węgla?
W przyszłym roku w Kole (Wielkopolska) ma ruszyć ciepłownia geotermalna. Wody geotermalne mają zastąpić tam węgiel, za który miasto od kilku miesięcy musi płacić kilka razy więcej niż wcześniej. Geotermia ma być wykorzystana także do celów rekreacyjnych (baseny) i do produkcji prądu. Gotowe są już dwa odwierty eksploatacyjne i ruszyła budowa instalacji.

Australia już niedługo będzie całkowicie wolna od paliw kopalnych
Australia Południowa ma szansę w ciągu najbliższych kilku lat stać się pierwszym regionem z systemem off-grid, zasilanym tylko OZE. Australia Południowa jest światowym liderem pod względem wytwarzania energii z wiatru i słońca, a w ciągu ostatnich 12 miesięcy jej udział wyniósł średnio ponad 64% i regularnie osiągany jest poziom, w którym wiatr i energia słoneczna wytwarzają ponad 100% państwowego zapotrzebowania.