Newsletter/ Obserwator  TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

Czerwiec  2022

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:

• możliwości recyklingu łopat z wiatraków
• elektrowni przyszłości w województwie warmińsko-mazurskim
• zakazu sprzedaży aut spalinowych w Europie
• programów wsparcia dla przedsiębiorców
• możliwości zastąpienia węgla w Turowie przez OZE

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Bonn Climate Change Conference
W poniedziałek, 6 czerwca rozpoczęły się obrady 56. sesji Ciał Pomocniczych Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ws. zmian klimatu, czyli tzw. Konwencji Klimatycznej. Celem spotkania w Bonn jest przygotowanie do COP27 w Sharm-el-Sheikh - komentarz Marcina Kowalczyka z WWF Polska, eksperta Koalicji Klimatycznej.

a) OZE

Cała energia w Norwegii z offshore?
Norweski rząd chce do 2040 r. osiągnąć 30 GW mocy w morskiej energetyce wiatrowej – czyli mocy odpowiadającej temu, ile kraj ten zużywa obecnie energii. Na razie jest to wstępny plan i nie ma jeszcze ustalonego harmonogramu. W nadchodzących 20 latach Norwegia chce postawić na konwencjonalne farmy wiatrowe mocowane do dna morskiego oraz platformy pływające. Do wyznaczenia nowych obszarów rozwoju MEW norweski rząd planuje zaangażować m.in. społeczności lokalne i sektor rybołówstwa.

Czy biurowiec może być w 100% wykonany z paneli fotowoltaicznych?
W przyszłym roku w Australii rozpocznie się budowa największego biurowca złożonego wyłącznie z paneli fotowoltaicznych (o mocy 142kWp), które będą generować do 50 razy więcej energii niż systemy dachowe. Zainstalowane panele PV mają dostarczyć wystarczająca ilość energii, aby zaspokoić zapotrzebowanie energetyczne budynku. Inwestycja będzie kosztować ok. 40 milionów dolarów.

Do czego można wykorzystać zużyte łopaty z wiatraków?
Norweska firma Gjenkraft chce wykorzystać zużyte łopaty wiatrowe do produkcji nart i desek snowboardowych. Jako jedna z pierwszych firm zgłosiła się do recyklingu turbin wiatrowych farmy wiatrowej Irene Vorrink, której właścicielem jest szwedzki koncern energetyczny Vattenfall. Vattenfall chce do 2025 r. poddać recyklingowi 50%, a do 2030 r. wszystkie zdemontowane łopaty turbin wiatrowych.

b) efektywność energetyczna

Duże pieniądze dla Polski na zmniejszenie energochłonności i nie tylko
KE zaakceptowała Krajowy Plan Odbudowy (KPO). Polska otrzyma 158,5 mld zł bezzwrotnych dotacji i pożyczek, z czego 56,1 mld zł ma zasilić inwestycje z kategorii „Zielona, inteligentna mobilność”, oraz „Zielona energia i zmniejszenie energochłonności”, natomiast jako preferencyjne pożyczki dla tych obszarów przewidziano łącznie 39,8 mld zł. Zatwierdzenie KPO nie oznacza jednak automatycznego wypłacenia środków, Polska musi najpierw wypełnić zobowiązania TSUE i KE dotyczące praworządności a następnie złożyć wniosek o wypłatę pierwszej transzy.

c) transport

Powstaną latające elektryczne taksówki?
W Kanadzie dwie firmy ogłosiły produkcję ponad 70 całkowicie elektrycznych i dwóch hybrydowych taksówek-samolotów. Testy kolejnych prototypów mają rozpocząć się już w przyszłym roku, seryjna produkcja pojazdów w 2025 r., a rok później maszyny mają pojawić się w Montrealu. Do 2025 r. planowana jest także budowa lotnisk służących do miejskiego transportu lotniczego.

W polskich parkach narodowych pojawią się elektryki
W Europie standardem już są samochody elektryczne w parkach narodowych. Teraz elektryki mają pojawić się także w polskich parkach. NFOŚiGW przeznacza 16 mln zł na program „Elektro Parki – elektromobilność w parkach narodowych”, które mają być przeznaczone na ok. 80 pojazdów elektrycznych oraz 45 stacji ładowania. Ładowarki będą ogólnodostępne i bezpłatne także dla turystów. Parki narodowe otrzymają dotację w wysokości do 90% kosztów kwalifikowanych.

Czy biogazownia się opłaca?
Budowa biogazowni rolniczych jest świetnym sposobem na utylizację obornika oraz produkcję dużej ilości energii. Produkcja biogazu jest bardzo efektywna, przeciętna biogazownia pracuje około 97% czasu. Inwestycja zwraca się w 5 lat, a koszty - w zależności od wielkości obiektu – wahają się między 1 – 7 mln zł. W większości wypadków biogazownia produkuje energię wystarczającą na pokrycie zapotrzebowania gospodarstwa, nadwyżki mogą być natomiast sprzedawane do sieci.

Komentarz redakcji:
Biogazowanie rolnicze, szczególnie te większe od 1-2 MW mocy, są bardzo istotną technologią do bilansowania energii z innych OZE, jak słońce i wiatr. W koncepcji elektroprosumeryzmu ( EE i 100 % OZE w 2045/50r) są ważnym elementem przechodzenia na rozproszone, autonomiczne obszary samobilansującej się odnawialnej energii. Jedna biogazownia o mocy 1 MW może bilansować energię elektryczną ( magazynować- biogaz) dla ok 10 tys. mieszkańców.

Pierwszy na świecie ekologiczny traktor na amoniak!
Amerykański start-up zbudował pierwszy na świecie traktor (o mocy 100 kW), który zasilany jest amoniakiem. Amoniak jest paliwem o zerowej emisji i może być wykorzystywany we wszystkich pojazdach ciężarowych, a zwłaszcza w rolnictwie. System zbiornika do przechowywania cieczy i wysoce wydajnych modułów do przerabiania amoniaku zapewnia pojazdowi stałą moc przez kilka godzin na jednym tankowaniu.

Półprzewodnik przyszłości
Naukowcy z Instytutu Mikroelektroniki i Fotoniki (IMiF) pracują nad szerszym wykorzystaniem azotku galu, który jest znacznie lepszym półprzewodnikiem niż wykorzystywany obecnie krzem. W przyszłości będzie on najprawdopodobniej powszechnie stosowany m.in. w samochodach elektrycznych, stacjach ładowania czy w stacjach bazowych sieci komórkowych. Urządzenia oparte na azotku galu mogą być mniejsze, mniej się nagrzewać i zużywać mniej prądu.

Przełom w obszarze ograniczania kosztów kompensacji mocy biernej
Nawet kilkanaście procent całej energii w sieciach energetycznych to moc bierna. Opłaty i koszty z nią związane stanowią istotne składowe ceny jaką płaci odbiorca energii. ZKlaster Dystrybucja opracował i wdrożył przełomowy hybrydowy układ kompensacji, ograniczając koszty kompensacji mocy biernej aż o około 50%. System zbudowany jest w oparciu o nowoczesne inwertery, jest konkurencyjny cenowo oraz zapewnia utrzymanie parametrów sieci w elektrowniach PV.

Popiół z węgla wykorzystywany do budowy paneli PV
PGE Energia Odnawialna pracuje nad innowacyjnym rozwiązaniem wykorzystania popiołu do produkcji elementów konstrukcyjnych farm fotowoltaicznych. Projekt zakłada wyprodukowanie modułów balastowych z wykorzystaniem materiału powstałego w wyniku spalania węgla w elektrowniach, co w efekcie może być efektywniejsze finansowo, a także ograniczyć wpływ na środowisko naturalne.

Powstaje ciepłownia przyszłości
Już za rok w Lidzbarku Warmińskim powstanie ciepłownia, w której ponad 90% energii pochodzić będzie z OZE. W Ciepłowni Przyszłości zastosowana będzie innowacyjna technologia wykorzystujące rewersyjne pompy ciepła zintegrowane z  trzema dolnymi źródłami. Energia do zasilenia systemu pozyskiwana będzie z hybrydowych kolektorów słonecznych PVT oraz z pobliskiej instalacji PV. Zimą ciepłownia może być zasilana energią z zewnątrz z PSE  z gwarancją pochodzenia z odnawialnych źródeł energii w ramach kontraktów typu Power Purchase Agreement (w skrócie PPA)

Ekologiczne panele fotowoltaiczne
Naukowcy z francuskiego Instytutu Energii Słonecznej (INES) opracowali innowacyjne panele fotowoltaiczne, które produkowane są z naturalnych materiałów – z europejskiego lnu i bazaltu. Naukowcy chcą polepszyć utylizację i recykling modułów PV, zmniejszyć masę paneli, a także poprawić wydajności, trwałości i zmniejszyć koszty. Nowe panele zmniejszają ślad węglowy o 75 gramów CO2/W w porównaniu do typowych modułów, a ich waga wynosi mniej niż 5 kg na m2.

Zakaz sprzedaży aut spalinowych
Parlament Europejski zagłosował za całkowitym wstrzymaniem sprzedaży samochodów z napędem spalinowym - zarówno wyposażonych w silniki Diesla, benzynowe, jak i napędy hybrydowe - na terenie UE po 2035 r. Możliwa będzie sprzedaż tylko samochodów zeroemisyjnych, czyli elektryków. To jeden z głównych elementów programu Fit for 55. Teraz czas na negocjacje z państwami członkowskimi.

USA stawia na OZE
W Stanach Zjednoczonych produkcja prądu z energii słonecznej do 2024 r. ma wzrosnąć aż trzykrotnie. Wspomóc ten cel mają federalne zamówienia publiczne, a także zawieszenie na 24 miesiące ceł importowych na panele i komponenty dla PV z Wietnamu, Kambodży, Malezji i Tajlandii. Prezydent Biden podkreśla, że rozwój OZE ma znaczenie strategiczne w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego USA.

Trwają prace nad blokadą wzrostu cen węgla
Rząd pracuje nad mechanizmem, który będzie gwarantował, że ceny węgla przestaną rosnąć. W okresie styczeń-kwiecień tego roku ceny opału wzrosły o 55,1% w porównaniu do zeszłego roku, a zasoby węgla są obecnie kilka razy mniejsze. Nad rozwiązaniami pracuje obecnie Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Aktywów Państwowych oraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

PGNiG zainwestuje miliony w innowacyjne projekty
PGNiG poszukuje innowacyjnych rozwiązań z sektora efektywności energetycznej oraz technologii związanych z przemysłowym internetem rzeczy i monitorowaniem infrastruktury energetycznej. Koncern chce realnie przyczynić się do rozwoju i podniesienia konkurencyjności firm z branży energetycznej, szuka więc projektów, które mogłyby być stosowane przez spółki z Grupy Kapitałowej PGNiG.

Nowa bateria dla gospodarstw domowych
Kanadyjska firma opracowała nową baterię cynkowo-jonową o pojemności 60 Ah i wymiarach 260x240x12 mm. Energia może być w nim przechowywana dwa tygodnie przy zachowaniu 100% pojemności i 6 miesięcy przy zachowaniu 95%. Kanadyjski start-up ma w planach zwiększanie produkcji i rozwinięcie produktu do zastosowań także przemysłowych.

Programy wsparcia dla przedsiębiorców
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) umożliwiają firmom skorzystanie z dotacji lub niskooprocentowanych, częściowo umarzalnych pożyczek na zakup i montaż instalacji PV. Skorzystać można również z ofert komercyjnych w postaci leasingu operacyjnego, finansowego albo pożyczki leasingowej. Warto przeanalizować plusy i minusy wszystkich rozwiązań.

Fabryka baterii do magazynów energii na Śląsku
Na terenie należącym do Spółki Restrukturyzacji Kopalń w Jastrzębiu-Zdroju powstanie fabryka baterii, które wykorzystane będą przy budowie magazynów energii. Fabryka bazować będzie na czeskiej technologii HE3DA, jej roczna wydajność ma sięgnąć 1,2 GWh, a docelowo nawet 15 GWh. Baterie produkowane w nowatorskiej technologii będą mieć pojemność rzędu 520 Wh/litr, sprawność ponad 95% i będą podlegające w 100% recyklingowi.

Nowy kierunek kształcący specjalistów z sektora offshore
Od października br. rusza nowy kierunek studiów podyplomowych na warszawskiej Uczelni Łazarskiego „Morska energetyka wiatrowa: zarządzanie, przygotowanie i realizacja inwestycji”. Program studiów opracowany został we współpracy z PGE. Na uczelni Łazarskiego realizowany jest także inny program MBA Energetyka, w którym rozwijane są kompetencje menedżerów odpowiedzialnych za projekty inwestycyjne w obszarze energetyki.

Rekord pod względem produkcji energii słonecznej w Polsce
W ubiegłym miesiącu (maj) po raz pierwszy w historii generacja z fotowoltaiki przekroczyła w Polsce 1 TWh w skali miesiąca - dokładnie 1164,3 GWh. W pierwszym kwartale 2022 r. przybyło w naszym kraju około 120 tys. instalacji PV, a łączna moc fotowoltaiki przekroczyła 10 GW. W ciągu roku odnotowano wzrost o 4 GW.

W Polsce coraz mniej węgla
Zapasy węgla w Polsce są coraz mniejsze - na koniec kwietnia tego roku wynosiły 1,3 mln ton wobec 5,56 mln w kwietniu 2021 r. Tak niski poziom zapasów spowodowany był brakiem importu węgla z Rosji oraz zakupy na zapas w obawie przed wzrostem cen węgla jesienią. Również wydobycie węgla w kwietniu spadło do 4,7 mln ton (w marcu było to 5,46 mln ton). Stan zatrudnienia w sektorze wyniósł natomiast 74,9 tys. osób wobec 79,11 tys. w 2021 r.

Wodór zamiast węgla w Turowie?
Zgorzelecki ZKlaster, we współpracy z Politechniką Warszawską oraz Krajową Izbą Klastrów Energii, przygotował koncepcję zastąpienia generacji elektrowni Turów energią z OZE. W wyrobisku kopalni miałaby powstać elektrownia szczytowo-pompowa. Aktualnie analiza rozbudowana została o aspekt wodorowy, w której energia zgromadzona w wodorze miałaby zapewnić ilość energii na poziomie 200 MW przez 60 godzin.

Austria zakazuje instalacji kotłów gazowych
Od przyszłego roku sprzedaż kotłów na gaz naturalny w Austrii będzie zabroniony. Obecnie gazem ogrzewa się tam ok. miliona gospodarstw domowych, a kraj ten jest jednym z najbardziej uzależnionych od rosyjskiego gazu w Unii Europejskiej.  W Austrii już w 2020 r. zakazana została sprzedaż olejowych i węglowych systemów grzewczych, a od 2025 r. wprowadzony będzie obowiązek wymiany źródła ogrzewania - całe ogrzewanie olejem i węglem powinno zostać wycofane do 2035 r.