Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)
czerwiec 2021

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- produkcji ekologicznej stali
- dołączeniu Komisji Europejskiej do pozwu przeciw Polsce
- zmian rozliczeń dla prosumentów
- innowacyjnej technologii wychwytywania CO2
- końca węgla w Bełchatowie
- kolejnego ważnego Konwersatorium Inteligentna Energetyka dot. elektroprosumeryzmu

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Jak ograniczyć emisję CO2 w budownictwie?
Pracownicy University of Manchester i firmy Nationwide Engineering stworzyli betonową powierzchnię (ponad 700 m2), w której właściwości cementu zostały „podrasowane” grafenem, czyli strukturą złożoną z atomów węgla. Użyty materiał jest o 30% mocniejszy od standardowego, pozwala na zmniejszenie ilości użytego materiału i przyczynia się do ograniczenia emisji CO2.

a) OZE

Polska atrakcyjna dla inwestycji OZE
Z najnowszego rankingu firmy doradczej EY wynika, że USA jest najbardziej atrakcyjnym krajem jeśli chodzi o inwestycje w OZE. Polska awansowała w ciągu 2 lat o 6 pozycji i znalazła się na 22. miejscu. EY zwróciła uwagę m.in. na nowe regulacje ustawowe w Polsce dotyczące morskich farm wiatrowych, dzięki którym moc offshore do 2030 r. ma wynieść 5,9 GW, a w 2040 r. - prawie 11 GW, co będzie odpowiadać inwestycjom rzędu 35 mld dol.

Fotowoltaika w opałach
Od wielu lat ceny paneli słonecznych sukcesywnie spadały, jednak od początku tego roku ceny wzrosły aż o 18%, a to za sprawą m.in. czterokrotnego wzrostu kosztu polikrzemu (krzem polikrystaliczny), który jest jednym z głównych surowców przy wytarzaniu paneli PV. Opóźnienia spowodowane wzrostem cen mogą spowodować, że rok 2021 będzie pierwszym od 17 lat rokiem ujemnego wzrostu globalnych instalacji słonecznych.

b) efektywność energetyczna

Jest już nowa ustawa o efektywności energetycznej
W czerwcu w życie weszła nowelizacja ustawy o efektywności energetycznej, która zakłada optymalizację zużycia energii i poprawę warunków dla rozwoju nowych usług energetycznych. Nowelizacja przewiduje, że Polska do 2030 r. ma osiągnąć krajowy cel oszczędności energii finalnej na poziomie nie mniejszym niż 5,58 mln ton oleju ekwiwalentnego (toe), co odpowiada ok. 65 TWh energii elektrycznej.

Bytom inwestuje w LEDy
W Bytomiu prowadzana jest obecnie modernizacja ulicznego oświetlenia. Tauron zamierza wymienić w mieście blisko 8 tys. lamp ulicznych. W połączeniu z inteligentnym sterowaniem oświetleniem miasto będzie płaciło nawet o 70% niższe rachunki za energię elektryczną. Oświetlenie będzie działać w technologii smart, dzięki czemu instalacja będzie dostosowywać natężenie światła do konkretnych warunków atmosferycznych.

c) transport

Który środek transportu jest najbardziej ekologiczny?
Na stronie internetowej PKP Intercity można sprawdzić jaki jest ślad węglowy poszczególnej podróży, w porównaniu z innymi środkami transportu. Wg. danych Community of European Railway and Infrastructure Companies (CER) ślad węglowy kolei jest ponad trzykrotnie mniejszy, niż autokaru czy samochodu osobowego. Najmniej ekologiczny jest natomiast transport lotniczy.

Volkswagen przestanie sprzedawać samochody spalinowe
Niemiecki producent samochodów Volkswagen planuje między 2033 a 2035 r. przestawić się na pojazdy elektryczne i zakończyć sprzedaż samochodów z silnikami spalinowymi w Europie. Firma postawi na elektryki także w Stanach Zjednoczonych i Chinach. Najpóźniej do 2050 r. cała flota Volkswagena ma być neutralna pod względem emisji CO2.

Energia odnawialna z piwa
Żywiec wyprodukował z piwa niesprzedanego lub „po terminie ważności” biogaz, który zasilił kolejne warki w zakładzie. Zakład wykorzystuje dzięki temu ok. 13% energii elektrycznej pochodzącej z OZE, a dokładniej z biogazu, który jest także chętnie wykorzystywany w rolnictwie. Gaz ten produkowany jest w oczyszczalni znajdującej się w Browarze w Żywcu – wyprodukowane piwo wraca do obiegu, redukując tym samym emisję CO2.

Dotacje dla rolników na OZE
Procedowana jest obecnie zmiana zasad programu Agroenergia, w ramach którego rolnicy mogą ubiegać się dotacje na odnawialne źródła energii. Zmiana będzie polegać na podzieleniu programu na dwie części. Pierwsza część będzie dotyczyć dofinansowania mikroinstalacji, pomp ciepła oraz magazynów energii, a druga dofinansowania biogazowni rolniczych oraz małych elektrowni wodnych o mocy do 500 kW.

Czy ekologiczna produkcja stali jest możliwa?
W zakładach hutniczych niedaleko Mediolanu przeprowadzono próbę, gdzie użyto 30-procentowej mieszanki wodoru i gazu ziemnego do ogrzewania pieców hutniczych. Sukces osiągnięto po trwających ponad rok badaniach i testach. W przyszłości planowane jest użycie wodoru w czystej postaci. To pierwszy krok w kierunku produkcji „zielonej” stali.

CO2 posłuży do magazynowania energii
Na Sardynii rozpoczęła się budowa pilotażowego magazynu energii (moc 2,5 MW, pojemność 4 MWh), w którym dwutlenek węgla przechowywany w specjalnej komorze zamieniany będzie w ciecz, generując ciepło. Powstały gaz ma natomiast napędzać turbinę wytwarzająca energię elektryczną oddawaną do sieci. Technologia może zapewniać przechowanie energii do kilkunastu godzin i ma mieć sprawność przynajmniej 75%.

Komisja Europejska dołącza do pozwu przeciw Polsce
Komisja Europejska dołączyła jako strona do pozwu przeciwko Polsce, które Republika Czeska złożyła do Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) w sprawie działalności kopalni Turów i jej koncesji do 2026 r. Celem Komisji jest utrzymanie przed Trybunałem swojego stanowiska wyrażonego w uzasadnionej opinii z dnia 17 grudnia 2020 r. Choć Czechy i Polska dyskutują obecnie o porozumieniu, sprawa nadal toczy się przed Trybunałem.

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji został przyjęty
Rada Unii Europejskiej przyjęła Fundusz Sprawiedliwej Transformacji o wartości 17,5 mld euro, z którego skorzystać będą mogły europejskie regiony węglowe na łagodzenie skutków transformacji energetycznej. Na sumę 17,5 mld euro składa się 7,5 mld euro na zobowiązania budżetowe na okres 2021–2027 i 10 mld euro z instrumentu Next Generation EU służącego odbudowie, do wykorzystania w latach 2021-2023.

Zmiana ustawy Prawo energetyczne i ustawy o OZE
W najnowszym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne i ustawy o OZE wprowadzone mają być m.in. ramy prawne dla funkcjonowania obywatelskich społeczności energetycznych. Projekt przewiduje także zmiany rozliczeń prosumentów, w których od 2022 r. usunięty zostanie system upustów i zastąpiony on zostanie modelem, w którym wyprodukowana energia będzie sprzedawana. Zmienić się ma także mechanizm nierynkowego ograniczania w wytwarzaniu OZE.

PZU będzie finansować farmy wiatrowe
TFI PZU będzie współfinansować budowę dwóch farm wiatrowych położonych w północno-wschodniej Polsce, o łącznej mocy 51,4 MW. Cała wartość projektu wynosi 223 mln zł, natomiast fundusz inwestycyjny PZU sfinansuje 50 mln zł. W marcu 2021 r. PZU ogłosiło strategię na lata 2021-2024, gdzie jednym z jej celów jest zwiększenie zaangażowania w inwestycje wspierające transformację klimatyczno-energetyczną.

Niższe dotacje do OZE w ramach Mój Prąd
Od 1 lipca rusza kolejna edycja programu Mój Prąd. Zmniejszy się jednak maksymalna kwota dofinansowania do paneli PV, która wyniesie 3000 zł, zamiast 5000 zł oraz budżet programu, który nie przekroczy 0,5 mld zł. W ramach programu nie będzie można uzyskać dofinansowania na stacje ładowania, akumulatory ciepłej wody czy systemy zarządzania energią. Dopłaty do takich instalacji mają być jednak objęte w programie Mój Prąd 4.0, który planowany jest na 2022 r.

Obywatele pozywają rząd w sprawie kryzysu klimatycznego
Pięć osób pozwało polskie władze za bezczynność w sprawie zmian klimatu i domagają się m.in. osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2043 r. i zredukowanie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 60% do 2030 r. Od strony prawnej pozywających wspierają Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi i Kancelaria GESSEL. Polska ma jedne z najmniej ambitnych celów redukcji emisji w UE, a przyjęte programy klimatyczne nie są realizowane skutecznie

Nowa oferta dla prosumentów
Columbus Energy uruchomi nową usługę Prąd jak Powietrze (PJP), która zagwarantuje przyszłym prosumentom szybki zwrot inwestycji nawet po wdrożeniu zapowiedzianej nowelizacji Prawa energetycznego i ustawy o OZE, gdzie proponowana jest likwidacja systemu opustów dla prosumenckich mikroinstalacji. W ramach PJP klienci będą mogli korzystać z bilansowania energii w systemie 1:1, czyli będą mogli odebrać z sieci całą oddaną nadprodukcję energii z fotowoltaiki.

Startup chce powstrzymać katastrofę klimatyczną
Amerykańska firma Holy Grail pracuje nad innowacyjną technologią wychwytywania CO2 z atmosfery. Technologia nie wymaga budowania wielkich instalacji, nie wiąże się też z bardzo skomplikowanymi procesami i nie konsumuje dużych ilości wody czy energii elektrycznej. Holy Grail nie zdradza jednak szczegółów swojej pracy.

Pierwszy Krakowski Panel Klimatyczny
W Krakowie odbył się pierwszy obywatelski panel, gdzie mieszkańcy wypracowali 35 rekomendacji dotyczących tego jak miasto Kraków i mieszkańcy mogą ograniczyć zużycie energii i zwiększyć wykorzystanie energii odnawialnej. Głosowanie nad rekomendacjami poprzedzał szereg spotkań edukacyjnych. Ostatecznie aprobatę uzyskały 32 rekomendacje i mają one charakter wiążący dla Prezydenta.

Na warszawskim ratuszu stanęły mikrowiatraki
Na dachu ursynowskiego ratusza powstała instalacja składająca się z dwóch niespełna trzymetrowych turbin wiatrowych, o łącznej mocy 4kW. Wiatraki mają pełnić nie tylko funkcje użytkowe, ale także edukacyjne. Polski startup Spin E+, który wykonał instalacje liczy na to, że w najbliższych miesiącach pojawią się kolejne tego typu mikroinstalacje na innych budynkach użytkowych i mieszkalnych.

Kursy OZE w Wielkopolsce
Mieszkańcy Wielkopolski mogą otrzymać nawet 100% dofinansowania do kursów w branży OZE. Kursy zakończone egzaminami zewnętrznymi i możliwością uzyskania kwalifikacji realizuje firma ATUM. Szkolić się można m.in. na instalatora systemów fotowoltaicznych z uprawnieniami elektrycznymi lub instalatora pomp ciepła z uprawnieniami elektrycznymi.

Rozmowa o zmianie klimatu i transformacji
W radiu TOK FM -w audycji współredagowanej przez EKO-UNIĘ Energia dla Klimatu - Marcin Popkiewicz – analityk megatrendów, fizyk, specjalista w dziedzinie klimatu i energii – opowiadał o różnych zagadnieniach związanych transformacją energetyczną Polski, m.in. o gazie ziemnym i elektrowniach atomowych, a także o zmianach klimatu i o problemach związanych z elektrownią Turów. Posłuchać można było również na temat magazynowania prądu z OZE.

Konwersatorium Inteligenta Energetyka
22 czerwca odbyło się kolejne Konwersatorum Inteligentna Energetyk dotyczącego realizacji przełomowej koncepcji elektroprosumeryzmu. Posłuchać można było m.in. o Lądku-Zdrój, który jest na drodze transformacji energetycznej do elektroprosumeryzmu, czy o kryzysie środowiskowo-inwestycyjnym, społecznym i politycznym na przykładzie konfliktu polsko-czeskiego dot. Turowa.
Zapis spotkania:

Kolejne rekordy sprawności ogniw PV
Chiński producent solarów Jinko Solar opracował ogniwo fotowoltaiczne z wykorzystaniem technologii TOPCon (Tunnel Oxide Passivating Contact), które w testach osiągnęło sprawność 25,25%. Inny chiński producent Suzhou Maxwell Technologies osiągnął sprawność ogniwa wykonanego w technologii wielozłączowej (heterojunction, HJT) wynoszącą 25,05% , a firma Longi Solar wyprodukowała ogniwo TOPCon o sprawności rzędu 25,21%.

W Chinach coraz więcej OZE, choć węgiel wciąż dominuje
W 2020 r. produkcja energii elektrycznej w Chinach wzrosła o 298 TWh, a moc OZE wzrosła bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. Chiny były odpowiedzialne za prawie 50% przyrostów mocy odnawialnych na świecie. 5-letni plan zakłada, że ​​łączna moc zainstalowana wiatru i słońca wyniesie 1200 GW do 2030 r. Niestety, kraj ten ma wciąć wyższe emisje CO2 niż wszystkie kraje OECD razem wzięte, a udział węgla w miksie energetycznym jest wziąć bardzo duży.

Kiedy Turów zostanie wyłączony?
Wiceminister klimatu Ireneusza Zyska oznajmił, że należałoby się zastanowić nad wcześniejszym zakończeniem eksploatacji kopalni w Turowie. Warunkiem powinno być jednak przyjęcie dużego planu z funduszami unijnymi na transformację oraz uwzględnienie bezpieczeństwa energetycznego całego kraju. Do tej pory nie padła jednak żadna konkretna data zamknięcia kompleksu.

Koniec węgla w Bełchatowie
Znane są już daty wyłączenia kolejnych bloków elektrowni węglowej w Bełchatowie. Do 2036 r. ma zostać wyłączony ostatni blok bełchatowskiej elektrowni, a do 2038 r. miałaby zakończyć się eksploatacja złóż węgla na polach Bełchatów i Szczerców. PGE nie planuje wydobycia węgla brunatnego ze złoża Złoczew, ponieważ eksploatacja węgla z tego złoża byłaby trwale nierentowna. Obszar został zgłoszony do obszaru transformacji.

Elektrownia węglowa w Niemczech będzie zamknięta wcześniej niż zakładano
Niemiecka elektrownia na węgiel brunatny Chemnitz-Nord zostanie zamknięta sześć lat wcześniej niż planowano. Operator Eins Energie für Sachsen postanowił przesunąć datę zamknięcia ostatniego bloku na węgiel brunatny na 2023 r. ze względu na wysokie ceny zezwoleń na emisję CO2. Zakład jest obecnie przebudowywany na obiekt do spalania gazu.

Wielopolska Wschodnia przystępuje do sojuszu na rzecz odchodzenia od węgla
Wielkopolska Wschodnia planuje odejść od spalania węgla do 2030 r., a do 2040 r. chce osiągnąć neutralność klimatyczną. Teraz samorząd, jako pierwszy w Polsce, dołącza do Powering Past Coal Alliance (PPCA) – międzynarodowego sojuszu, którego celem jest odejście od spalania węgla w energetyce. W jego skład wchodzi 36 rządów, 39 samorządów lokalnych oraz 51 firm i organizacji z całego świata.