Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

kwiecień 2021

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:

• planowanej Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego (NABE)
• „Ciepłowni przyszłości”
• pilotażowego projektu spółdzielni energetycznych
• regulacji dot. OZE i magazynów energii
• pierwszego polskiego miasta z zielonym wodorem

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

W Niemczech powstaje frakcja klimatyczna
W rządzącej w Niemczech partii konserwatywnej – CDU - powstała nowa frakcja „KlimaUnion”. Chce ona pracować nad efektywną polityką klimatyczną, która ma zapobiec globalnemu ociepleniu o więcej niż 1,5 stopnia. Będzie także domagać się m.in. sprawiedliwości pokoleniowej w kontekście ochrony przyrody i klimatu.

Będzie rewolucja w polskiej energetyce
Niebawem ma powstać Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która utworzona zostanie z aktywów węglowych wydzielonych z dotychczasowych państwowych spółek (PGE, Enea oraz Tauron). Skarb Państwa ma przejąć aktywa wydobywcze węgla brunatnego oraz wytwórcze węglowe po to, by podjąć inwestycje odtworzeniowe i modernizacyjne, odstawiać wyeksploatowane bloki węglowe i sprzedawać teren pod nowe inwestycje.

Komentarz redakcji:
Przypominamy o raporcie Fundacji Clienth Earth i Instrat, w którym krytycznie oceniano ten projekt, wskazując min, że wydzielenie węgla z koncernów do NABE będzie kosztowało podatników ponad 30 mld zł a połączenie dystrybucji w Koncernach groźi kolejnym supermonopolem energetycznym i zachwianiem konkurencji

Szkocja niemal w całości zasilana energią z OZE
W zeszłym roku udział energii z OZE w konsumpcji energii elektrycznej w Szkocji wyniósł 97,4%. Za produkcję zielonej energii odpowiadały głównie lądowe farmy wiatrowe (ok. 70%), a także morskie farmy wiatrowe oraz elektrownie wodne. Do 2030 r. Szkocja chce osiągnąć min. 50% udziału OZE w ogólnej konsumpcji energii (elektroenergetyka, ciepłownictwo, transport), a w 2045 r. planuje osiągnąć neutralność klimatyczną.

a) OZE

Hybrydowa elektrownia OZE
Szwedzka firma Vattenfall zbudowała na holenderskiej wyspie Goeree-Overflakkee, hybrydową elektrownię OZE, która jest największą tego typu oraz jedną z pierwszych inwestycji w Europie. Elektrownia składa się z farmy wiatrowej i elektrowni PV o łącznej mocy 60 MW oraz bateryjnego magazynu energii o mocy 12 MW.

Termiczne magazyny energii
Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) opublikowała raport o możliwościach wykorzystania magazynowania energii w formie ciepła. Magazyny ciepła lub termiczne magazyny energii (TES) zapewniają elastyczność, która pozwala na łatwiejsze wprowadzenie OZE do systemów energetycznych. Metodę tę można by wykorzystać również w polskich systemach ciepłowniczych i w Krajowym Systemie Energetycznym.

Ciepłownia przyszłości zasilana OZE
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło nowe przedsięwzięcie „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”, w ramach którego chce inwestować w nowoczesne systemy, które będą zaopatrywać polskich mieszkańców w ciepło i ciepłą wodę, bazując w 80% do 90% na OZE. Do pierwszej fazy przedsięwzięcia wybranych zostanie dziesięć firm, które będą miały za zadanie przeprowadzenie prac badawczo-rozwojowych.

b) efektywność energetyczna

Wielka termomodernizacja Wielkopolski
Wielkopolska Wschodnia chce osiągnąć neutralność klimatyczną w 2040 r.Region musi postawić m.in. na efektywność energetyczną. Procesami termomodernizacyjnymi objętych ma być do 2030 r. blisko33 tys. budynków. Zakłada siętakże sprawną realizację długoterminowych strategii kompleksowych remontów i modernizacji budynków w gospodarstwach domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju pracuje nad efektywnym energetycznie budownictwem
NCBR w ramach przedsięwzięcia "Budownictwo efektywne energetycznie i procesowo", będzie przeprowadzać prace badawczo-rozwojowe nad tworzeniem innowacyjnych domów zbudowanych z materiałów m.in. z recyklingu. Taki zabieg ma posłużyć redukowaniu wydobycia surowców oraz pozytywnie wpłynąć na koszt budowy. Domy zasilane będą energią z OZE, a woda pochodzić będzie w dużej mierze z wody deszczowej i odzyskanej tzw. wody szarej.

c) transport

Rozwój sektora elektromobilności w Polsce
Elemental Holding S.A., buduje w Zawierciu pierwszy w UE i jeden z pierwszych na świecie zakład przerabiający baterie jonowo-litowe, a w Wałbrzychu Toyota rozpoczęła produkcję silników elektrycznych do aut hybrydowych.W 2022 r. w polskich zakładach Toyoty w Wałbrzychu i Jelczu-Laskowicach funkcjonować będzie łącznie sześć linii produkcyjnych główne podzespoły hybrydowe.

Rozpoczyna się produkcja polskiego elektryka
W zakładach w Kutnie rozpoczęła się produkcja pilotażowej serii prototypów Triggo, czyli krzyżówki polskiego elektrycznego samochodu i skutera. Wciągu kilku kwartałów gotowa ma być flota kilkudziesięciu pojazdów. Jednocześnie odbywają się zaawansowane rozmowy biznesowe ianalizowane są różne warianty wzakresie wytwarzania Triggo wskali masowej.

Ekologiczny sterowiec nową formą podróżowania?
Firma Hybrid Air Vehicles przez ostatnie lata prowadziła testy powietrzne największego latającego statku powietrznego - Airlander 10.Nowa wersja maszyny - Airlander 50 - ma oferować luksusowe podróże dla 200 osób, a także mieć przeznaczenie towarowe.Sterowiec wypełniony będzie helem, a za napęd będą odpowiadały cztery silniki elektryczne. Statek ma emitować o aż 75% mniej zanieczyszczeń od maszyn porównywalnych wielkością.

Biopaliwo z pomarańczy?
W Hiszpanii miejska spółka wodociągowa uruchomiła pilotażowy projekt, w ramach którego niechciane pomarańcze, które zostały by zmarnowane, zostają użyte do produkcji biopaliwa. Sok z owoców jest ekstrahowany, a skórka wykorzystywana jako nawóz do celów rolniczych. W wyniku procesu fermentacji z soku powstaje bogaty w metan biogaz, który wykorzystywany jest jako paliwo do produkcji energii elektrycznej.

Spółdzielnie energetyczne na terenach wiejskich
W 6 gminach na terenie województw kujawsko-pomorskiego i podlaskiego mają powstać pierwsze, pilotażowe spółdzielnie energetyczne. W ramach projektu przygotowane będą propozycje rozwiązań do utworzenia spółdzielni energetycznych w wybranych gminach, opracowany zostanie poradnik oraz przygotowane będą propozycje ewentualnych zmian legislacyjnych. Projekt ma być realizowany przez ok. 2,5 roku.

Baterie ładowane dwutlenkiem węgla
Zespół z Massachusetts Institute of Technology (MIT) stworzył system baterii na bazie litu, który wchłania CO2 bezpośrednio z wnętrza elektrowni.Odpady zostają przekształcone w elektrolit z dodatkiem CO2 i stanowią jedną z głównych części baterii. Konwersji elektrochemicznej dwutlenku węgla dokonano bez użycia metalowego katalizatora - wykorzystano jedynie węglową elektrodę. Pierwszeeksperymentysą bardzo obiecujące.

Czy jest przełom w magazynowaniu energii?
Szwedzcy badacze z Politechniki Chalmers wynaleźli specjalną ciecz, która jest w stanie magazynować energię solarną nawet przez 20 lat. Płyn ten jest niczym akumulator, do którego zamiast elektryczności wpuszcza się światło słoneczne. Na wytworzenie 250 Wh energii potrzeba ok. 1 kg cieczy. To rozwiązanie będzie mogło być wykorzystywane w momentach, gdy występuje wzmożone zapotrzebowanie na energię. Obecnie trwają badania nad tą technologią.

Pierwsze na świecie „prawo klimatyczne”
Nowa Zelandia chce wprowadzić ustawodawstwo, które będzie wymagało od sektora finansowego raportowania wpływu ich działalności na zmiany klimatu.Projekt ustawy wprowadziłby obowiązek ujawniania informacji dotyczących klimatu dla około 200 organizacji. Pierwsze raporty informacyjne spółki mogłyby być publikowane już w 2023 r.

Jest nowy cel UE dot. emisji CO2
Unijne instytucje podjęły decyzje dot. nowego celu UE, jakim jest zmniejszenie emisji dwutlenku węgla o co najmniej 55% do 2030 r. (w porównaniu z poziomem z 1990 r). Porozumienie wyznacza także cel naturalności klimatycznej w 2050 r. nie dla poszczególnych krajów członkowskich, ale dla całej UE.Osiągnięcie założonych celów będzie wymagało restrukturyzacji gospodarki unijnej, także w sektorze transportu, który będzie musiał przestawić się na pojazdy bezemisyjne.

Nowe regulacje dla magazynów energii
Rząd przyjął nowelizację Prawa energetycznego, znoszące bariery rozwoju branży magazynowania energii w Polsce.Dzięki nowelizacji możliwe będzie wykorzystanie magazynów energii w różnych obszarach systemu elektroenergetycznego, uregulowana została kwestia koncesjonowania. Zniesione zostały podwójne naliczanie opłaty sieciowej i dystrybucyjnej dla energii wprowadzonej oraz pobieranej z magazynu.

Kolejne zmiany w ustawie OZE
Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o OZE, który zawiera m.in. regulacje mające wydłużyć system wsparcia dla producentów energii z OZE (na co musi się jeszcze zgodzić KE). Nowością w projekcie jest zmiana sposobu rozliczenia tzw. dodatniego salda w systemie aukcyjnym. Nowelizacja zmienia także definicję małej instalacji oraz mocy zainstalowanej, a także zwalnia instalacje OZE o mocy do 500 kW z konieczności uwzględnienia w studium zagospodarowania przestrzennego.

Nawet 60 tys. zł w programie Stop Smog
W gminie Skawina ruszył nowy nabór na wnioski w ramach programu Stop Smog dla osób zagrożonych ubóstwem energetycznym. Wsparcie obejmuje wymianę „kopciucha”, a także termomodernizację budynku. Maksymalna kwota inwestycji wynosi 60 tys zł, ale wymagany jest 10% wkład własny.Skawina jako pierwsza gmina w Polsce podjęła się realizacji programu Stop Smog.

Kolejne miliardy na zielone projekty
BlackRock - największa na świecie firma zarządzająca aktywami - chce utworzyć nowy fundusz inwestujący w spółki związane z OZE.W ramach funduszu udało się już zebrać 4,8 mld dolarów. Pieniądze pochodzą od ponad 100 inwestorów i będą przeznaczane na projekty PV i wiatrowe w Europie, USA oraz Regionie Azji i Pacyfiku. To już trzeci fundusz OZE stworzony przez BlackRock – pierwszy dysponuje kilkuset milionami dolarów, a drugi niemal 2 mld dolarów.

Tesla podbija rynek energii
Tesla koncentruje coraz większe siły na wytwarzaniu i magazynowaniu energii. Rynek ten do 2025 r. może przynieść 8 miliardów dolarów przychodów. Tesla wykorzystuje wszystkie dostępne zasoby, aby zaspokoić zapotrzebowanie na baterie. Ark Invest Management – firma zarządzająca inwestycjami - spodziewa się, że akcje Tesli do 2025 r. osiągną wartość 3000 dolarów.

Każdy może zostać innowatorem
Ruszył konkurs „Wielkie Wyzwanie: Energia”na projekt małych turbin wiatrowych. Konkurs skierowany jest do osób fizycznych, działających samodzielnie lub w ramach zespołów. Dla najlepszego prototypu, który najskuteczniej i efektywniej przetworzy energię wiatru w energię elektryczną przewidziana jest nagroda w wysokości miliona złotych. Finał odbędzie się jesienią.

Jest już umowa społeczna
Związkowcy i przedstawiciele rządu uzgodnili porozumienie w sprawie zamykania kopalni, ostateczne podpisanie ma nastąpić w maju. Umowa społeczna zakłada m.in. wygaszenie kopalń węgla energetycznego do 2049 r. oraz pomoc publiczną dla sektora. Wg. dokumentu w przypadku likwidacji kopalni pracownik będzie miał zagwarantowaną alokację lub osłonę socjalną. Budżet państwa ma dopłacać do redukcji mocy w kopalniach, na co zgodził się jednak musi KE.

Komentarz redakcji:
Rząd w polityce energetycznej deklaruje zamykanie elektrowniwęglowychdo 2038 a w "umowie społecznej" z górnikami zamykanie kopalń do 2049r, To oznacza, że przez 11 lat będziemy wydobywać węgiel na hałdy, dotując goz kieszeni podatników?
To się nie trzyma kupy. Celem jest transformacja energetyki i gospodarki na odnawialne, oddolne i rozproszone źródła oraz neutralność klimatyczna, nie "niekończącesiętopienie pieniędzy w szybach".

Konkurs dla firm z branży OZE
Ruszył konkurs Instalatora Roku dla firm instalatorskich z branży PV. Komisja podczas zawodów, które odbędą się w maju, będzie obserwować montaż PV oraz sprawdzać jego jakość. Konkurs ma na celu edukację i promowanie firm, które zapewniają profesjonalną obsługę. Komisja będzie dodatkowo wskazywać najważniejsze elementy instalacji, omawiać najczęściej popełniane w branży błędy oraz przedstawiać dobre praktyk.

Poszukiwane firmy instalujące fotowoltaikę
Tauron Nowe Technologie poszukuje firmy, które będą z nimi współpracowały przy budowie instalacji PV. Spółka będzie wydawała podmiotom specjalne certyfikaty potwierdzające doświadczenie w realizowaniu inwestycji, kwalifikacje personelu oraz zdolność kredytową w banku. Firmy instalacyjne będą mogły korzystać z certyfikatu podczas negocjacji ze zleceniodawcami oraz realizować projekty planowane przez Tauron.

Oferta leasingowa na fotowoltaikę
Columbus Energy wraz z Millennium Leasing wprowadzają ofertędla przedsiębiorców, która zakłada 6-miesięczny okres, w czasie którym leasingobiorcapłaci tylko0,4% wartości instalacji, natomiast pełna kwota raty obowiązuje dopiero od siódmego miesiąca. Z oferty mogą skorzystać zarówno małe, średnie oraz duże przedsiębiorstwa.Nie ma także ograniczeń co do mocy instalacji.

Zielony wodór w polskich miastach
Tarnowskie Góry chcą zainwestować w system gospodarki wodorowej w mieście. Koncepcja zakłada produkcję paliwa wodorowego w procesie elektrolizy z wykorzystaniem OZE. Projekt podzielony jest na dwa etapy - pierwszy będzie polegać na dostarczeniu paliwa na potrzeby stacji do tankowania pojazdów transportu miejskiego i dostawczych pojazdów ciężkich, a drugi zakłada produkcję ciepła i energii w kogeneracji z wykorzystaniem wodoru.

Międzynarodowa debata nt. przyszłości regionu na trójstyku granic
16 kwietnia odbył się międzynarodowy webinar na temat alternatywy energetycznej dla kompleksu Turów,a także inwestycji i tworzenia miejsc pracy na styku granic Czech, Niemiec i Polski. Podczas spotkania mówiono o potencjale regionu zgorzeleckiego, libereckiego, miasta Görlitz i Euroregionu Neisse e.V. W warsztatach wzięli udział m.in. przedstawiciele samorządów trzech krajów oraz organizacje pozarządowe.

Nowy rekord produkcji energii z OZE
9 kwietnia w polskim systemie energetycznym padł kolejny rekord produkcji energii z odnawianych źródeł energii - w szczytowym momencie generacja wyniosła 7860,3 MW, czyli ponad jedna trzecia całej wytworzonej energii. Rekord padł także w z elektrowniach fotowoltaicznych (moc wyniosła 2779,3 MW). W kolejnych latach czeka nas coraz szybsze przechodzenie z paliw kopalnych na czystą energię.

Fotowoltaika szybuje w górę
Polska plasuje się na 4miejscu wUnii Europejskiej co do rocznego przyrostu mocy zfotowoltaiki. Pod koniec 2020 r. wPolsce było przyłączonych 4GW mocyz PV - 75% to były mikroinstalacje i 20% farmy słoneczne. Z analiz wynika, że przyrost tego sektora utrzymuje się na poziomie 2-2,5 GW rocznie.W 2030 r. możemy mieć nawet 20–25 GW energii z fotowoltaiki.

Górnictwo zalicza kolejne straty
W 2020 r. kopalnie węgla kamiennego w Polsce odnotowały stratę przekraczającą 4,33 mld zł (w 2019 r. było to 1,1 mld zł). Popyt nawęgiel spadł o blisko 7 mln ton, a wydobycie było na poziomie z 1947 r. Chociaż od 2015 r. produkcja węgla kamiennego skurczyła się aż o 23%, zatrudnienie w branży spadło o zaledwie 5%.

W jaki sposób zamykać kopalnie?
ICMM (International Council on Mining and Metals) przygotowało przewodnik pokazujący w jaki sposób planować zamykanie kopalni oraz upowszechniający dobre praktyk w tym sektorze. Zamykanie kopalni to proces dynamiczny, który powinien uwzględnić kwestie środowiskowe, społeczne i gospodarcze. Przewodnik opisuje łatwe w użyciu narzędzia, które mogą pomóc firmom we wdrażaniu elementów w procesie planowania wygaszania kopalni.