Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)

styczeń 2020

W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- produkcji przez wiatraki „zielonego” wodoru
- niszowej technologii magazynowania energii
- ustawy o morskich farmach wiatrowych w Polsce
- nowych funduszach dla OZE
- rekordowej produkcji OZE w Unii Europejskiej

Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek

Czy w 2030 r. Kraków będzie neutralny klimatycznie?
Wg założeń nowej strategii klimatycznej, Kraków w 2030 r. stanie się całkowicie zeroemisyjny. Miasto wypracowało już ścieżkę postępowania i zidentyfikowano największe wyzwania. Urząd przygotował dwa pilotażowe projekty w obszarach transportu i ogrzewania budynków. Aktywne formy podróżowania (np. rower) połączone zostaną z komunikacją publiczną i będą stanowiły 75% udziału w transporcie, planowana jest także termomodernizacja budynków na masową skalę.

Powrót USA do Porozumienia Paryskiego
Joe Biden, nowy prezydent USA, złożył podpis pod rozporządzeniem wykonawczym, dzięki któremu 19 lutego 2021 r. USA powróci do klimatycznego Porozumienia z Paryża. W 2017 r. Donald Trump zdecydował, że Stany Zjednoczone wycofują się z tego Porozumienia. To jedna z pierwszych decyzji nowego prezydenta.

Czy będzie kolejne porozumienie z górnikami?
25 stycznia rozpoczęły się rozmowy strony rządowej ze związkami zawodowymi o umowie społecznej dot. zamykania sektora węglowego w Polsce. Uczestnikami rozmów byli sygnatariusze zawartego we wrześniu 2020 r. porozumienia określającego zasady transformacji i zamykania kopalń do 2049 r. Ministerstwo Aktywów Państwowych przedstawiło już wcześniej swoją propozycję projektu umowy, która została jednak odrzucona przez stronę społeczną.

Od redakcji:
Już wiemy, że spotkanie trwało krótko i nie przyniosło zmiany. Związki górnicze licytują wysoko udział podatników w utrzymywaniu kopalń. A rząd unika konfrontacji. Dryfujemy…

Potrzeba ogromnych inwestycji na modernizację sieci elektroenergetycznych
Europejska organizacja zrzeszająca przedstawicieli sektora elektroenergetycznego Eurelectric przedstawiła raport, z którego wynika, że do 2030 r. roczne inwestycje w sieci dystrybucyjne w UE (i Wielkiej Brytanii) powinny być wyższe o 50-70% i sięgnąć 375-425 mld euro. Eurelectric przewiduje, że do 2030 r. w Europie (plus Wielka Brytania) przybędzie 940 GW łącznej mocy, a udział OZE będzie wynosić 32%.

a) OZE

Największa elektrownia PV powstanie w Polsce
Na Pomorzu, w Zwartowie, powstanie największy kompleks fotowoltaiczny w Europie Środkowo-Wschodniej (o łącznej mocy 203 MW), który w ciągu roku wytworzy 230 GWh zielonej energii. Za inwestycję odpowiada spółka Respect Energy wraz z niemieckim koncernem Goldbeck Solar. Budowa inwestycji ma zająć ok 300 ha obszaru i rozpocząć się jeszcze w pierwszym kwartale 2021 r.

Polski Sejm zasilany OZE
Trwa montaż pilotażowej instalacji fotowoltaicznej na terenie Sejmu. Panele mają moc 14,08 kWp i mają zostać uruchomione jeszcze w styczniu tego roku. W kolejnych latach instalacja fotowoltaiczna będzie rozbudowywana nawet do 100 kWp mocy. Nowa instalacja to pierwszy krok Sejmu w kierunku wykorzystania odnawialnych źródeł energii w codziennej pracy parlamentu.

Największy na świecie magazyn energii
W Kalifornii podłączony został największy na świecie bateryjny magazyn energii o mocy 300 MW i pojemności 1200 MWh. Jednostka jest prawie 5-cio krotnie większa od pojemności dotychczas największego na świecie magazynu. Do sierpnia tego roku magazyn w Kalifornii ma być rozbudowany o 100 MW/400 MWh - wówczas będzie mógł pracować z mocą 400 MW w czasie do 4 godzin.

b) efektywność energetyczna

Firmy budowlane chcą zoptymalizować zużycie energii
Skanska, Go4Energy oraz Transition Technologies chcą skorzystać z europejskiego projektu BMSCare, który ma na celu zmniejszenie zużycia energii w biurowcach. Projekt zakłada integrację danych budynkowych z dodatkowymi informacjami (np. dotyczących pogody) oraz wykorzystanie sprzętu pomiarowego, który uzupełni istniejące już systemy, a także aplikacji przetwarzającej dane i opracowującej strategię sterowania dla każdego biurowca.

c) transport

Rekordowa sprzedaż elektryków w Norwegii
W 2020 r. w Norwegii sprzedano więcej samochodów elektrycznych niż spalinowych - stanowiły one 50% całego rynku. Przewiduje się, że w tym roku samochody elektryczne będą stanowić aż 65% rynku. Celem jest sprzedaż od 2025 r. wyłącznie samochodów bezemisyjnych. Wśród liderów sprzedaży w Norwegii w 2020 r. były auta grupy Volkswagen i Tesli.

Czy powstanie 150 tys. nowych punktów ładowania?
Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych (PSPA) w swoim nowym raporcie przewiduje, że do 2025 r. w Polsce powstanie aż 48 tys. ogólnodostępnych punktów ładowania samochodów elektrycznych oraz nawet 110 tys. punktów prywatnych. Impulsem dla rozwoju infrastruktury ma być wsparcie rządowe - dotacje dla inwestorów mają sięgać 50 lub nawet 75% kosztów.

Jak właściwie opodatkować farmy PV na gruntach rolnych?
Coraz popularniejsze staje się planowanie wykorzystania terenu, gdzie znajdują się farmy fotowoltaicznej również na inne cele np. rolnicze. Ważne jest, aby dobrze ocenić formę opodatkowania takiego gruntu - czy zastosować podatek od nieruchomości, podatek rolny, czy możliwe jest zwolnienie z podatku części gruntu. Właściwe opodatkowanie elektrowni słonecznych stanowi ciągle przedmiot dyskusji.

Wiatraki produkujące wodór
Siemens pracuje nad morskimi wiatrakami, które dzięki elektrolizie będą produkować wodór. Projekt skierowany będzie na duże firmy przemysłowe, takie jak producenci stali, rafinerie i firmy chemiczne. Wiatrak o mocy 14 MW będzie pierwszym takim produktem dostępnym 2025 r., a do 2050 r. inwestycje mogą sięgnąć 470 mld euro i stworzyć milion miejsc pracy. To przełom w masowej produkcji "zielonego" wodoru.

Baterie z autobusów posłużą jako magazyny energii
Tauron chce wykorzystać stare baterie z autobusów elektrycznych Solarisa do wybudowania magazynu energii. To innowacyjne przedsięwzięcie, dzięki któremu baterie mogą stać się elementem stabilizującym pracę sieci elektroenergetycznych. Zużyta bateria ma poniżej 80% pierwotnej pojemności, ale wciąż może być doskonałym magazynem energii elektrycznej w zastosowaniach stacjonarnych. Prace nad prototypowym magazynem potrwają do jesieni 2022 r.

Niszowa technologia magazynowania energii
W Hiszpanii, w regionie Kastylia i León, w pobliżu farm wiatrowych uruchomiony został bateryjny magazyn energii bazujący na niestosowanej dotąd szerzej w komercyjnych projektach technologii VRF (Vanadium Redox Flow). Technologia umożliwia długoterminowe magazynowanie, teoretycznie nieskończoną liczbę cykli ładowania, a także większe bezpieczeństwo i 100% recykling. Pilotażowa instalacja posiada moc 250 kW.

Kiedy będzie decyzja ws. finansowania „zielonych inwestycji”?
Komisja Europejska odroczyła decyzję o publikacji szczegółowych przepisów wykonawczych dla taksonomii, czyli przepisów klasyfikujących inwestycje zrównoważonego rozwoju (spełniające kryteria klimatyczne) i dostępu do ich finansowania. Ma to być „pierwsza na świecie zielona lista” działań gospodarczych. Gaz został wyłączony z tej listy, co wywołało oburzenie wśród państw członkowskich ze wschodu i południa UE.

Polska Strategia Wodorowa
W pierwszym kwartale 2021 r. pojawić się ma projekt uchwały w sprawie przyjęcia „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.” Wodór ma być jednym z najważniejszych elementów transformacji energetycznej, w szczególności ma się przyczynić do dekarbonizacji transportu i przemysłu. Dokument ma za zadanie określić aktualny stan rynku wodoru, przedstawić podstawowe przeszkody oraz wytyczyć kierunki rozwoju.

Zielone światło dla morskich farm wiatrowych
Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o promowaniu morskich farm wiatrowych. Przepisy mogą wejść w życie już na przełomie stycznia i lutego. Ustawa o offshore reguluje sposób pozyskiwania wsparcia publicznego przez inwestorów zainteresowanych budową morskich farm wiatrowych na Bałtyku oraz wsparcia dla podmiotów zainteresowanych rozwojem tej gałęzi gospodarki w Polsce.

Europejski Bank Centralny walczy o klimat
Europejski Bank Centralny (EBC) ma stanąć na czele walki ze zmianami klimatu. W połowie 2021 r. zakończy się strategiczny przegląd narzędzi i zadań banku centralnego Europy, które mogą służyć temu celowi. EBC ma zamiar ograniczyć zakupy obligacji emitowanych przez koncerny paliwowe. Również inne europejskie banki już od jakiegoś czasu mówią o konieczności wspierania walki ze zmianami klimatycznymi.

PKO tworzy fundusz do inwestycji w OZE
Największy polski bank - PKO BP - we współpracy z towarzystwem funduszy inwestycyjnych PKO TFI otwiera nowy fundusz PKO Energii Odnawialnej. Jest to pierwszy w pełni polski komercyjny fundusz infrastrukturalny, który będzie inwestował w dwie główne technologie OZE - farmy wiatrowe i instalacje fotowoltaiczne. Pierwszym uczestnikiem funduszu będzie PKO BP, który planuje zainwestować nawet 500 mln zł.

Nowe propozycje rozliczania dla prosumentów
Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało nowy projekt rozporządzenia, w ramach ustawy o OZE, który ma doprecyzowywać zasady rozliczeń energii produkowanej przez prosumentów i spółdzielnie energetyczne. Nowe regulacje mają doprecyzować, że liczniki zdalnego odczytu rejestrują i zliczają odrębnie ilość energii elektrycznej, która w ciągu danej godziny fizycznie została wprowadzona i pobrana z sieci przez prosumenta.

Klienci Taurona mają inteligentne liczniki
Tauron Dystrybucja wymienił ponad pół miliona liczników u osób indywidualnych na urządzenia ze zdalnym odczytem. Zgodnie z unijnymi regulacjami, na koniec 2028 r. Tauron powinien zainstalować ok. 4,48 mln inteligentnych liczników. Dzięki nowym instalacjom zwiększy się skuteczność zarządzania danymi pomiarowymi, poprawi się bezpieczeństwo pracy sieci oraz możliwość szybszego i sprawniejszego działania w przypadku awarii.

Dotacje na otwarcie firmy w branży OZE
Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wraz z partnerami realizuje projekt "Dotacja na Twoją firmę", w ramach którego można otrzymać nawet 46 000 zł dotacji na otwarcie działalności z branży OZE. Przez pierwsze 12 miesięcy prowadzenia działalności uczestnicy otrzymywać będą wsparcie pomostowe w wysokości aż 2.152,00 PLN/ miesiąc z przeznaczeniem na bieżące potrzeby.

Łódź idzie w zieloną energię
Urząd Miasta w Łodzi jeszcze w pierwszym kwartale tego roku planuje wydzierżawić inwestorom nieruchomości zajmujące przynajmniej kilkanaście hektarów na Widzewie pod budowę farm słonecznych. Dodatkowo, miasto chce założyć panele fotowoltaiczne na setkach budynków użyteczności publicznej.

Konińska fabryka baterii zasilana OZE
W 2022 r. w Koninie ruszy fabryka baterii firmy Johnson Matthey, która będzie korzystała wyłącznie z odnawialnych źródeł energii. Nowa fabryka będzie produkowała materiały katodowe eLNO przeznaczone do zastosowań w akumulatorach samochodowych w autach elektrycznych na baterię oraz hybrydach typu plug-in.

Samorządy inwestują w zeroemisyjny transport
Samorządy i inni operatorzy transportu publicznego skorzystali z możliwości dofinansowania w programie NFOŚiGW „Zielony transport publiczny” na zakup i leasing zeroemisyjnych autobusów o napędzie elektrycznym. Fundusz w wysokości ponad miliard złotych wyczerpał się już w dwa tygodnie. W ramach dotacji można sfinansować szkolenie kierowców i mechaników oraz budowę lub modernizację infrastruktury do ładowania.

Polska Akademia Fotowoltaiczna
Powstała Polska Akademia Fotowoltaiczna (PAF), która ma szerzyć dobre praktyki instalatorskie i handlowe wspierając wiedzą także samych inwestorów OZE. PAF organizuje zróżnicowane pod kątem poziomu zaawansowania szkolenia dla różnych odbiorców z sektora OZE: inwestorów, instalatorów, projektantów instalacji oraz doradców klienta. Ze względu na sytuację epidemiologiczną szkolenia są obecnie organizowane w formie online.

Nowy rekord ogniwa PV
Czołowy producent ogniw i paneli fotowoltaicznych JinkoSolar poinformował o nowej, zwiększonej sprawności monokrystalicznego ogniwa fotowoltaicznego wykonanego w technologii TOPCon - sprawność ogniwa wynosi 24,9 % (poprzedni rekord to 24,79%). Nie wiadomo jednak kiedy ogniwa o takiej sprawności trafią do seryjnej produkcji.

Spalanie węgla się nie opłaca
Pod koniec 2020 r. cena uprawnień emisji CO2 skoczyła do 32 euro, a już na początku 2021 r. cena ta osiągnęła wartość aż 34,25 euro - rok temu było to 24,43 euro. Wpływ na wysoką cenę ma m.in. przyjęcie przez PE nowego celu klimatycznego (redukcja emisji CO2 do 2030 r. na poziomie 55%). Przewiduje się, że za 5 lat za wyemitowanie jednej tony CO2 przyjdzie zapłacić nawet 55 euro lub więcej. Przy takich cenach polskie zakłady energetyczne zaczną za 3-4 lata bankrutować.

Czy kolejny bank odwróci się od węgla?
Grupa akcjonariuszy domaga się od HSBC - jednego z największych holdingów finansowych na świecie - publikacji harmonogramu odchodzenia od inwestowania w paliwa kopalne. Wezwanie pochodzi od podmiotów, które zarządzają aktywami o łącznej wartości 2,4 bilionów dolarów. Jeśli 75% udziałowców poprze żądania, instytucja będzie musiała stworzyć i opublikować swoją strategię „zazieleniania”.

Po raz pierwszy w Unii więcej prądu z OZE niż z węgla
Ember i Agora Energiewende opublikowały raport dotyczący transformacji energetycznej w Unii Europejskiej, z którego wynika, że w 2020 r. po raz pierwszy w historii udział OZE w produkcji energii elektrycznej w UE przewyższył udział paliw kopalnych. Ze źródeł odnawialnych pochodziło 38% energii, natomiast paliwa kopalne wyprodukowały tylko 37% elektryczności. Niestety w Polsce mamy "najbrudniejszy prąd" w całej UE (17% to OZE, 83% to „brudne” paliwa kopalne).