×
logo
kontakt:
redakcjaeko.org.pl
odkrywki dla klimatu energia prawo rzeki smog ptaki drzewa o nas gry
logo
 

4 maja 2014
Klimat
 

Unia energetyczna nie zastąpi polityki klimatycznej

Inwestycje w odnawialne źródła energii i efektywność energetyczną to europejski pomysł na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego. Brak porozumienia w kwestii polityki klimatycznej de facto zmniejsza bezpieczeństwo energetyczne Unii, w tym Polski

Premier Donald Tusk ogłosił kilka tygodni temu autorski projekt Unii Energetycznej. Filarami nowej Unii mają być m.in. węgiel, gaz łupkowy, wspólne kontrakty na rosyjskie surowce i potężne dofinansowanie nowych inwestycji energetycznych w Europie Środkowo-Wschodniej (nawet do 75% wartości). Niektóre postulaty, takie jak dywersyfikacja dostaw surowców czy finansowanie infrastruktyry energetycznej ze środków UE są oczywiście słuszne. Problem polega na tym, że propozycja ta nie wspiera, ale wręcz podkopuje politykę klimatyczno-energetyczną Unii Europejskiej. W propozycji polskiego rządu zabrakło bowiem miejsca nie tylko dla odnawialnych źródeł energii, które sukcesywnie nabierają realnego znaczenia w całym unijnym miksie energetycznym, ale nawet dla idei oszczędzania energii (bądź też zwiększania efektywności energetycznej). Znalazło się za to miejsce dla niewydobywanego jeszcze nigdzie w Europie i wciąż wielce niepewnego gazu łupkowego oraz dla „rehabilitacji węgla”. Polski Premier lekceważąco pominął też kluczowe dla UE kwestie redukcji emisji gazów cieplarnianych, oceniając, że: „Jeśli ktoś chce mieć ambitniejsze cele redukcyjne, chce emitować mniej dwutlenku węgla, to my nie będziemy go zatrzymywać w tych pomysłach”.

Propozycja Premiera Tuska jest kolejną odsłoną rozgrywki między rządem Polski a agendami Unii. Komisja Europejska forsuje ambitne cele redukcji emisji, zaś polski rząd upiera się, że cele redukcyjne są dla nas niekorzystne. Zarówno w oficjalnych negocjacjach jak i sporach teoretyków brakuje jednak odniesienia do tak istotnego elementu, jakim jest sposób realizacji polityki energetyczno-klimatycznej. Koncentrując się na celach dotyczących redukcji CO2 lub udziału energii ze źródeł odnawialnych w finalnym miksie energetycznym, pomija się aspekt sposobu dochodzenia do tych celów i ich finansowania. A przecież to właśnie w szczegółach dotyczących procedur, zatwierdzania pomocy publicznej czy decydowania o wskaźnikach emisyjnych diabeł jest pogrzebany.

Na Zachodzie bez zmian

W sprawie klimatu i energii między Polską a agendami UE trwa cicha wojna pozycyjna. Obie strony są na tyle silne, aby wzajemnie sobie zaszkodzić, ale nie na tyle, aby narzucić drugiej stronie swoje stanowisko. Ten konflikt objawia się tym, że polski rząd  blokuje rozwój unijnej polityki klimatycznej i opóźnia wdrażanie przyjętych już norm na własnym terytorium. Wystarczy wspomnieć, że stanowiąca flagowy okręt pakietu energetyczno-klimatycznego dyrektywa o handlu emisjami z 2009 r., do dnia dzisiejszego nie została wdrożona do polskiego prawa. Unia z kolei forsuje coraz ambitniejsze cele dotyczące redukcji gazów cieplarnianych, a polskie veto obchodzi bokiem. Dobrym przykładem tej taktyki była rozgrywka w sprawie wycofania z rynku części uprawnień do emisji, aby podnieść ich zbyt niską cenę. Polski rząd robił co mógł, by do tego nie dopuścić. Komisja jednak przeprowadziła proces decyzyjny w taki sposób, aby ominąć głosowania jednomyślne, wiedząc że polscy negocjatorzy nie mają szans na znalezienie szerszego poparcia.

To konflikt typu: przegrana – przegrana. Tracą na nim obie strony. Im dłużej trwa, tym straty dla energetyki i środowiska są większe. Fragmentacja wewnętrznego unijnego rynku energii, niepewność odnośnie cen emisji CO2 i niejasność regulacyjna prowadzą do spadku nakładów na inwestycje energetyczne. Unia co roku importuje ropę naftową, gaz ziemny i węgiel o wartości ok. 406 mld Euro (co stanowi 3,2% jej PKB). Według szacunków Komisji, jeśli utrzyma się dotychczasowy wzrost zależności Unii od importu surowców energetycznych z państw trzecich, to w 2030 roku Europa będzie musiała kupować ponad 90% ropy naftowej, ponad 80% gazu i ponad 40% węgla. Odpowiednie wskaźniki dla Polski wynoszą już obecnie: blisko 100% importu ropy naftowej, 75% gazu i 14% węgla. Inwestycje w odnawialne źródła energii i efektywność energetyczną to europejski pomysł na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego z perspektywą kilkudziesięciu, a nie kilku lat do przodu. Brak porozumienia w kwestii polityki klimatycznej de facto zmniejsza bezpieczeństwo energetyczne Unii, w tym Polski.

Impas na poziomie unijnym przekłada się na sytuację w kraju. Inwestycje w energetyce stoją i dotyczy to zarówno źródeł odnawialnych jak i konwencjonalnych. Nie wchodząc już w ocenę inwestycji w rozbudowę elektrowni węglowej w Opolu, należy przypomnieć, że ruszyła ona tylko dzięki osobistemu zaangażowaniu premiera. Z powodu niepewności co do otoczenia prawnego, cen uprawnień CO2, możliwych dopłat do odnawialnych źródeł i podatków od łupków, banki nie są w stanie wskazać, które inwestycje są ekonomicznie opłacalne. W praktyce, na poważnie realizowane są tylko inwestycje w infrastrukturę sieciową – linie przesyłowe i dystrybucyjne, magazyny gazu, terminal gazowy. Rzecz charakterystyczna – co do konieczności realizacji tego typu inwestycji jest pełne zrozumienie między instytucjami polskimi i unijnymi. Zgoda buduje.

Polski rząd nie ujawnia opinii publicznej kosztów, jakie płaci polska energetyka za blokowanie na forum unijnym wszystkiego co ma jakikolwiek związek z klimatem. A Unia dysponuje potężną bronią, która może zniweczyć wysiłki nie tylko poszczególnych przedsiębiorstw, ale także rządów. Jest nią wyłączna kompetencja Komisji Europejskiej w zakresie zatwierdzania pomocy publicznej udzielanej na wsparcie inwestycji przez władze krajowe. Komisja orzeka o kategoriach projektów, które mogą być finansowane z „naszych” funduszy strukturalnych. Wreszcie, to Unia ma decydujący głos w określaniu polityki finansowej Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, nie mówiąc już o funduszach specjalnych, takich jak Europejski Program Energetyczny na rzecz Naprawy Gospodarczej czy programy finansowe w ramach Traktatu Euroatom. Agendy Unii Europejskiej decydują o funduszach, które mogłoby dopiąć finansowo każdą inwestycję energetyczną, którą uznają za „leżącą we wspólnym europejskim interesie”. Może więc warto porozumieć się z Unią, co do tego co leży we wspólnym interesie? Przykłady dotyczące otwarcia przez Komisję postępowania w sprawie nielegalnej pomocy publicznej dla brytyjskiego programu kontraktów różnicowych w energetyce atomowej, braku zgody banków europejskich na finansowanie inwestycji węglowych czy wreszcie decyzja, iż z pomocy regionalnej w ramach funduszy strukturalnych nie mogą korzystać inwestycje energetyczne skłaniają do refleksji. Lobbiści sektora paliw kopalnych wyliczają potencjalne straty polskiej gospodarki w przypadku przyjęcia nowego pakietu klimatycznego. Może warto policzyć także koszty alternatywne? Czy ktoś policzył ile traci polska gospodarka na skutek braku porozumienia z Unią co do polityki klimatyczej i w efekcie braku inwestycji w energetyce?


Odrobić lekcję z Lizbony

Wej­ście w życie Trak­ta­tu z Li­zbo­ny utra­wa­li­ło po­dział kom­pe­ten­cji mię­dzy Unią i pań­stwa­mi człon­kow­ski­mi. Obie stro­ny sporu po­win­ny o tym pa­mię­tać. Or­ga­ny Unii Eu­ro­pej­skiej muszą zro­zu­mieć, że Li­zbo­na wy­raź­nie prze­są­dza, iż pań­stwa człon­kow­skie mają prawo kszta­ło­wa­nia swo­je­go miksu ener­ge­tycz­ne­go, a więc mogą za­de­cy­do­wać czy sta­wia­ją na OZE, atom, gaz łup­ko­wy czy inne źró­dła. Pol­ski rząd po­wi­nien wresz­cie do­strzec, że w Trak­ta­cie jest też za­pi­sa­na za­sa­da „za­nie­czysz­cza­ją­cy płaci”. Mo­że­my więc sta­wiać na różne źró­dła ener­gii, ale te brud­ne będą nas sporo kosz­to­wać. Trak­tat z Li­zbo­ny wy­raź­nie wska­zu­je też, że Unia sta­wia sobie za cel wspie­ra­nie oszczę­dza­nia ener­gii, pro­mo­cję źró­deł od­na­wial­nych oraz dba­nie o bez­pie­czeń­stwo do­staw. Efek­tyw­ność ener­ge­tycz­na i od­na­wial­ne źró­dła ener­gii są we­dług Trak­ta­tu naj­lep­szą od­po­wie­dzią Unii na wzra­sta­ją­cą za­leż­ność od im­por­tu ropy, gazu i węgla. Rząd musi także przy­znać, że nie jest je­dy­nym or­ga­nem de­cy­du­ją­cym o po­li­ty­ce ener­ge­tycz­nej i prze­my­sło­wej. Wy­łącz­ne kom­pe­ten­cje Ko­mi­sji w za­kre­sie reguł kon­ku­ren­cji i zgody na udzie­la­nie po­mo­cy pu­blicz­nie w dużym stop­niu wiążą mu ręce.

Wza­jem­ne uzna­nie swo­ich ogra­ni­czeń może być pod­sta­wą kom­pro­mi­su od­no­śnie kształ­tu po­li­ty­ki kli­ma­tycz­no-ener­ge­tycz­nej. Dla ochro­ny na­sze­go in­te­re­su na­ro­do­we­go, ale także in­te­re­su Unii jako ca­ło­ści Pol­ski rząd po­wi­nien za­pro­po­no­wać re­gu­la­cje pro­ce­du­ral­ne do­ty­czą­ce pla­no­wa­nia ener­ge­tycz­ne­go i za­rzą­dza­nia po­li­ty­ką kli­ma­tycz­ną (cli­ma­te go­ver­nan­ce). Klu­czo­wy­mi ele­men­ta­mi ta­kich re­gu­la­cji po­win­ny być: wią­żą­ce i am­bit­ne cele w za­kre­sie re­duk­cji gazów cie­plar­nia­nych, udzia­łu OZE i oszczęd­no­ści ener­gii; swo­bo­da pań­stwa człon­kow­skie­go w za­kre­sie pla­no­wa­nia ścież­ki doj­ścia do osią­gnię­cia tych celów; do­mnie­ma­nie, że za­twier­dze­nie przez Ko­mi­sję pla­nów kra­jo­wych sta­no­wi jed­no­cze­śnie zgodę na fi­nan­so­wa­nie/ob­ję­cie po­mo­cą pu­blicz­ną uję­tych w nich pro­jek­tów ener­ge­tycz­nych. Braki lub opóź­nie­nia w re­ali­za­cji pla­nów kra­jo­wych, za­rów­no w aspek­cie do­cho­dze­nia do celów kli­ma­tycz­nych, jak i w aspek­cie re­ali­za­cji in­we­sty­cji ener­ge­tycz­nych po­win­ny skut­ko­wać sank­cja­mi fi­nan­so­wy­mi w po­sta­ci obo­wiąz­ku zwro­tu do­fi­nan­so­wa­nia ze środ­ków pu­blicz­nych.

Kompromis w zakresie zarządzania polityką klimatyczną jest nie mniej ważny niż kompromis dotyczący celów redukcji gazów cieplarnianych. Zaproponowanie go pozwoliłoby Polsce zmienić wizerunek klimatycznego hamulcowego Europy. Osiągnięcie takiego kompromisu sprawiłoby, że otoczenie regulacyjne byłoby bardziej stabilne, a środki publiczne – bardziej dostępne, inwestycje energetyczne mogłyby ruszyć z miejsca. Skutkiem byłoby pobudzenie gospodarki i zwiększenie naszego bezpieczeństwa energetycznego.

autor: dr Marcin Stoczkiewicz, członek zarządu Fundacji Clientearth

żródło: http://csr.forbes.pl

Klimat

Warszawa przystępuje do Układu o Nierozprzestrzenianiu Paliw Kopalnych jako pierwsze miasto w Polsce Stolica nie będzie już wspierać rozwoju paliw kopalnych. (...)
czytaj całość
W sobotę 11 grudnia ruch Extinction Rebellion Youth po raz pierwszy wyszedł na ulice Wrocławia, by domagać się adekwatnych działań światowych (...)
czytaj całość
Inicjatywa stworzenia Wielkiego Zielonego Muru, który pasem zieleni połączy wschodni i zachodnie wybrzeże Afryki, zyskała właśnie deklarację ponad 8 mld (...)
czytaj całość
Hanna Schudy: Ursula von der Leyen ogłosiła plan Komisji Europejskiej do podniesienia klimatycznego celu redukcyjnego gazów cieplarnianych UE na rok (...)
czytaj całość
Komunikat 01/2020 interdyscyplinarnego Zespołu doradczego do spraw kryzysu klimatycznego przy Prezesie PAN na temat zmiany klimatu i gospodarki wodnej w (...)
czytaj całość
„Ale”, „jednak” czy „aczkolwiek” to częste słowa w strategii argumentacyjnej polityków. Kryją się za nią przynajmniej dwie funkcje - możemy (...)
czytaj całość
Bioenergia z biomasy leśnej przez długi czas była postrzegana jako odnawialna i neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla, tak jak (...)
czytaj całość
Spontaniczny protest przeciwko postawie polskiego rządu w Brukseli
czytaj całość
więcej
2019-11-04
Czekając na COP 25 – listopad miesiącem protestów (FELIETON)
2019-10-18
Alarm Klimatyczny we Wrocławiu
2019-09-19
Sekretarz generalny ONZ liczy na konkrety podczas Szczytu Klimatycznego
2019-09-17
IV Forum Przyjaciół Drzew 2019
2019-08-02
Nieposłuszeństwo w imię dobra wspólnego. Kontrowersje po Obozie dla Klimatu
2019-06-22
Morawiecki wbrew polskiej racji stanu blokuje neutralność klimatyczną na szczycie (...)
2019-04-26
Extinction Rebellion w Londynie
2018-12-22
Tęsknię za śniegiem, za czterema porami roku
2018-12-18
Powstrzymajmy wspólnie katastrofę klimatyczną
2018-12-15
Memorandum Katowickie.
2018-12-10
Marsz dla Klimatu Policja atakuje pokojowy marsz w Katowicach
2018-12-09
List otwarty do redakcji po Marszu dla Klimatu
2018-12-05
Polskie miasta: NIE dla klimatycznej katastrofy
2018-12-04
Z Wrocławia na Marsz dla Klimatu – COP24.
2018-11-25
Państwo na ławie oskarżonych – takie rewelacje dzięki zmianom klimatu
2018-11-16
Europarlament poparł pierwsze w historii UE standardy emisji CO2 dla (...)
2018-11-13
Polish NGOs appeal to the decision makers to stop capacity (...)
2018-08-16
Jak ochłodzić miasta?
2018-05-12
Eksperci ONZ wzywają Polskę do zapewnienia bezpłatnego i pełnego uczestnictwa (...)
2018-02-26
Szczyt spontaniczności – przygotowania do COP 24 w Katowicach
2018-02-01
Szczyt *spontaniczności* – przygotowania do COP 24 w Katowicach
2017-12-05
Klimat i nauka vs polityka
2017-11-08
COP 23 w Bonn – antynagroda dla Polski, szacunek dla (...)
2017-11-07
Rozpoczął się Szczyt Klimatyczny COP 23 w Bonn - Między (...)
2017-11-03
Zmiana klimatu w Bundestagu – złość i rozczarowanie
2017-03-01
Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS)
2016-11-30
Wokół szczytu klimatycznego COP 22 w Marrakeszu – Trzeźwość i (...)
2016-11-05
Unia Europejska potrzebuje skutecznej polityki klimatycznej
2016-06-27
Unijna polityka klimatyczna w obliczu Brexitu
2016-01-08
Polska pozywa UE ws. ETS
2015-12-18
Na nic globalne porozumienie!
2015-12-17
Możliwa 63-procentowa redukcja emisji do 2050 r.
2015-12-15
Uniwersalne porozumienie klimatyczne
2015-12-11
list otwarty do szefowej polskiego rządu
2015-12-08
Między biedą a zmianami klimatu. Polska kontra Kenia
2015-12-08
COP21: Losy porozumienia w rękach delegatów
2015-12-03
Szyszko: zasoby geotermalne i biomasa szansą dla Polski
2015-12-03
COP21: zapowiadają się trudne negocjacje
2015-11-25
Nowy Jork: prokurator generalny pozywa węglowych gigantów
2015-11-20
Tchórzewski: Polska zmotywowana, by renegocjować zobowiązania klimatyczne
2015-10-27
Blokowanie polityki klimatycznej czas zacząć!
2015-10-23
Oddaję głos delegatom rządu RP. Konferencja klimatyczna (...)
2015-10-21
COP Pozytywny wiatr zmian z Ameryki Północnej?
2015-10-20
Tajfun na Filipinach przywitał negocjacje klimatyczne ONZ
2015-10-05
Kukiz uderza w rząd i Donalda Tuska: *To namiestnik Niemiec*
2015-10-05
Polityką klimatyczną w kryzys migracyjny
2015-10-01
Wieczna zmarzlina – tykająca klimatyczna bomba
2015-09-11
Maciej Grabowski, minister środowiska w money.pl: Propozycja PiS jest mało (...)
2015-09-11
Jaka jest rola węgla w Europie?
2015-07-08
Bezkompromisowa deklaracja Chin
2015-07-07
MAE: Nieefektywne elektrownie węglowe muszą zniknąć
2015-07-07
Obama i Rousseff wzywają do zawarcia ambitnego porozumienia ws. klimatu
2015-07-07
Niemcy: Nie będzie opłat klimatycznych dla siłowni węglowych
2015-06-29
Niemcy: opłaty klimatycznej dla najstarszych elektrowni węglowych?
2015-06-24
Apel do premier Kopacz w obronie energetyki obywatelskiej
2015-05-14
Polska rozczarowana kompromisem w sprawie rezerwy CO2
2015-05-11
Porozumienie ws. rezerwy stabilizacyjnej to sukces
2015-04-20
*Vast methane plumes escaping from the seafloor* discovered in Siberian (...)
2014-12-17
Lima, COP 20: Podsumowanie
2014-12-14
Pieniądz rządzi ... klimatem.
2014-12-13
Lima: 13 dzien negocjacji
2014-12-12
Strategie zamierzonych krajowych zobowiązań redukcyjnych (INDCs)
2014-12-11
Polskie uzależnienie od węgla
2014-12-09
Nasz człowiek w Limie
2014-11-09
Niemiecka prasa: Po nas choćby potop!
2014-10-24
Depesze z Brukseli
2014-10-10
Podsumowanie Szczytu Klimatycznego w Nowym Jorku
2014-10-04
Kopacz: w kwestii redukcji emisji CO2 - nie wykluczam weta
2014-09-27
Czy rząd Kopacz zda zagraniczny egzamin? Zadecydują kwestie klimatyczne
2014-09-24
Nowy rząd – nowa polityka klimatyczna?
2014-09-20
Zabrać kopalnym, dać odnawialnym
2014-09-04
Na furce z weglem do Brukseli
2014-09-03
Raport Banku Światowego – ochrona klimatu się opłaca
2014-09-02
Koalicja Klimatyczna przedstawia uwagi do Polityki energetycznej Polski do 2050 (...)
2014-08-13
Najwięksi truciciele w Polsce
2014-08-13
Niekończące się upały
2014-07-30
Szczyt Klimatyczny 23 września 2014 r.
2014-07-09
Ekologiczni zyskują więcej. Porty stawiają na statki napędzane LNG
2014-07-01
Ochrona klimatu receptą na niezależność energetyczną
2014-05-04
Unia energetyczna nie zastąpi polityki klimatycznej
2014-03-15
Polska niepotrzebnie straszy wetem klimatycznym
2014-03-15
debata 2602 lead Cele UE na 2030 rok szansą na (...)
2014-03-10
Zdaniem Europejczyków działania w dziedzinie klimatu sprzyjają naprawie gospodarki i (...)
2014-03-02
Andrzej Kassenberg o polityce klimatycznej UE do roku 2030
2014-02-21
Decyzja UE zezwalająca na większą emisję zanieczyszczeń z polskich elektrowni (...)
2014-02-10
Raport Climate Strategies
2014-02-07
Dyrektywa siarkowa zagrozi małym armatorom i bałtyckiej żegludze promowej.
2014-01-30
Klęska suszy w Kalifornii
2014-01-26
KE zatwierdza przydział przez polski rząd bezpłatnych uprawnień do emisji (...)
2014-01-10
Dlaczego zdecydowane działania w dziedzinie klimatu leżą w interesie gospodarczym (...)
2013-11-30
Echa polskiej działalności na COP
2013-11-24
COP19 poniżej oczekiwań, ale jest szansa na porozumienie
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Korzystanie z naszego serwisu oznacza akceptację przez Państwa naszej Polityki prywatności.
Zobacz więcej