Powstrzymajmy wspólnie katastrofę klimatyczną

Organizacje pozarządowe z Polski, Czech i Węgier wzywają obywateli do wspierania działań na rzecz ochrony klimatu oraz transformacji energetyki i gospodarek w krajach Grupy Wyszehradzkiej

Wpływ zmian klimatu na kraje Grupy Wyszehradzkiej nie jest odległą przyszłością, ale teraźniejszością. Jesteśmy świadkami zjawisk, które już teraz pogarszają jakość życia mieszkańców regionów, przynoszą straty w gospodarce i tworzą bariery dla dalszego rozwoju społecznego i gospodarczego. Zmiany klimatyczne stanowią coraz większe zagrożenie dla ekosystemów, a ekstremalne zjawiska pogodowe zagrażają naszemu bezpieczeństwu i życiu.
Specjalny raport IPCC dobitnie podkreśla, że musimy podjąć natychmiastowe działania w celu powstrzymania katastrofy klimatycznej, zatrzymując globalne ocieplenie na 1,5oC. Mamy zaledwie 10-12 lat, aby radykalnie ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, a do 2050 roku musimy zapewnić, że gospodarka i społeczeństwa Europy i Świata będą rozwijać się w sposób neutralny pod względem emisji dwutlenku węgla. Realizacja tych celów jest jedynym sposobem zapewnienia bezpieczeństwa nam samym, naszym dzieciom i wnukom.

Podobnie jak poprzednie konferencje klimatyczne, zakończony niedawno międzynarodowy szczyt klimatyczny COP24 w Katowicach nie przyniósł przełomu. Jest to ostatnia chwila nie tylko dla polityków, ale dla wszystkich obywateli, aby podjąć radykalne działania, ponieważ wszyscy mierzymy się z analogicznymi problemami klimatycznymi i wszyscy oddychamy tym samym powietrzem. Jako organizacje pozarządowe z krajów Grupy Wyszehradzkiej wzywamy wszystkich obywateli, a w szczególności media i sektor edukacji, aby żądali i rozliczali polityków (np. podczas  wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2019 roku) z następujących działań:

    • Stopniowe, ale jednocześnie stanowcze wycofywanie się z wykorzystania węgla do celów energetycznych do 2030 roku. Wdrożenie programów rozwojowych, które zapewnią, że w 2050 roku gospodarka w naszym regionie będzie wolna od emisji gazów cieplarnianych,
    • wspieranie wysiłków Unii Europejskiej na rzecz wprowadzenia ambitniejszych celów w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej sięgających w 2030 roku  40 -50% udziału w produkcji elektryczności,
    • zwiększenie wsparcia dla działań społeczeństwa obywatelskiego i społeczności lokalnych w ramach realizacji celów polityki klimatycznej.

Dodatkowo, każdy z obywateli musi poszerzać swoją wiedzę na temat zagadnień klimatycznych i edukować innych. Każdy z nas, indywidualnie, musi redukować swój ślad węglowy i wpływ na klimat poprzez zachowania takie jak korzystanie z transportu publicznego, nie marnowanie zasobów, ograniczanie jedzenia mięsa, zakup produktów lokalnych itp. Istnieje już wiele alternatyw dla energii produkowanej z paliw kopalnych, również w krajach Grupy Wyszehradzkiej. Są to m.in.:

1) Dobre praktyki - Polska
Głęboka termomodernizacja (solidna izolacją cieplna, wymiana okien na energooszczędne, ocieplenie stropu, i inne) kompleksu szkolnego w Końskiem. Wprowadzenie technologii filtracji zewnętrznego powietrza oraz rekuperacji              z odzyskiem ciepła, montaż pomp ciepła i paneli fotowoltaicznych na dachu szkoły zapewniło uczniom znaczną poprawę jakości powietrza i przyczyniło się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Filtry wychwytują ponad 90 procent pyłów zawierających cząstki PM10 i PM 2,5.
Emisje CO2 zostały zredukowane około dziesięciokrotnie, przyczyniając się do podobnych oszczędności na ogrzewaniu. Inwestycje o łącznej wartości 825 zł za metr kwadratowy przyniosły zwrot nakładów inwestycyjnych               w ciągu 7 lat.                               .                                                                                                                        https://audycje.tokfm.pl/podcast/Co-robic-zeby-smog-nie-trul-dzieci-w-szkole/62008

2) Dobre praktyki - Republika Czeska
Kněžice - wieś w środkowych Czechach jest samowystarczalna energetycznie dzięki wdrożeniu kompleksowego projektu dotyczącego energii odnawialnej. Ciepłownia wykorzystująca pozostałości słomy umożliwiła wsi rozwiązanie problemu z zanieczyszczeniami pochodzącymi z lokalnych kotłowni. Po uruchomieniu produkcji biogazu odpady organiczne z gospodarstw domowych i gospodarstw rolnych są przetwarzane i wykorzystywane do wytworzenia ciepła i energii elektrycznej na potrzeby wsi. Podobne projekty mogą być zastosowane i bardzo korzystne dla lokalnej lub regionalnej gospodarki. Projekt Kněžice powstał dzięki rządowemu programowi wsparcia energii odnawialnej, który został zakończony w 2013 roku. Wprowadzenie nowego państwowego systemu wsparcia dla energii odnawialnej jest konieczne dla rozwoju projektów gminnych w zakresie energii odnawialnej.
http://www.go100re.net/properties/knezice/

3) Dobre praktyki - Węgry
Wiele małych gmin wiejskich, takich jak Derekegyhaz, ma na koncie nagrodę Gwiazdy Ochrony Klimatu. Wszystkie z nich są wzorowym przykładem inwestycji w efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii. Gmina Derekegyhaz zdobyła nagrodę Europejskiej Gwiazdy Ochrony Klimatu, ponieważ w ciągu ostatnich dziesięciu lat wieś stała się niemal samowystarczalna energetycznie: na jej terenie zainstalowano komunalny system oświetlenia oparty na energii z paneli fotowoltaicznych, przeprowadzono renowację energetyczną budynków, zainstalowano instalacje fotowoltaiczne na budynkach użyteczności publicznej oraz przyjazny dla środowiska, energooszczędny system uzdatniania wody itp. Prowadzone działania stanowią nie tylko inspirację dla pozostałych gmin, ale tchnęły też nowe życie w jeszcze niedawno pustoszejącą wieś.
https://mtvsz.hu/lass_a_melyere_orszagos_vetelkedo

Ochrona klimatu i transformacja energetyczna w krajach Grupy Wyszehradzkiej jest możliwa i konieczna. Przynosi dziś liczne korzyści, takie jak m.in. czyste powietrze, lepsza kondycja środowiska, nowe miejsca pracy i większa konkurencyjność gospodarki.
Wymaga ona odwagi polityków rządzących naszymi krajami, ale również odwagi i działania obywateli, którzy wykorzystują coraz bardziej konkurencyjne wobec paliw kopalnych odnawialne źródła energii oraz efektywność energetyczną.
Zostawmy nasz dom -  Ziemię - dzieciom i wnukom w lepszym stanie niż ją zastaliśmy!

Radosław Gawlik, Katarzyna Kubiczek, Joanna Kubicka, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, Polska
Alexa Botar, Zsofia Klara Kis, Friends of the Earth Hungary, Węgry
Karel Polanecky, Hnuti Ducha, Friends of the Earth, Czechyl