Co obieca ci PiS? Elektrownię nad Nysą, ale po polsku

Obiecujemy ludziom gruszki na wierzbie, a tak naprawdę nie ma dla nich żadnych gwarancji.

Jeśli minister zagwarantuje w budżecie państwa na kopalnię i elektrownię 10 mld zł, to uwierzę w tę inwestycję - mówi Robert Paluch, szef komisji gospodarki w sejmiku
W gminach Gubin i Brody na granicy z Niemcami złoża węgla brunatnego górnicy szacują na 1,6 mld ton. O koncesję na jego wydobycie stara się PGE Gubin. Liczą, że budowa kopalni rozpocznie się w okolicach Pleśna w 2020 r. Obiecują wybudować także elektrownię.

Kalina Stawiarz: Na kopalnianej inwestycji nie zostawia pan ostatnio suchej nitki, a przecież to ma być wielka szansa dla regionu.

Robert Paluch, przewodniczący komisji gospodarki i rozwoju województwa w sejmiku lubuskim, radny PiS: - Widać wyraźnie, że państwo polskie nie bierze za inwestycję odpowiedzialności. Co najwyżej zabezpiecza złoża, choć wiadomo od 50 lat, że one są i są zabezpieczone. Firma PGE Gubin stara się oczywiście o koncesję na wydobycie. Jako projekt biznesowy ja to rozumiem. Ale nie ma żadnej gwarancji na powstanie elektrowni. Odnoszę wręcz wrażenie takiego delikatnego dystansowania się przedstawicieli rządu i państwa. Robią to na tej zasadzie, że to jest projekt biznesowy firmy PGE, a oni owszem zabezpieczają kopaliny, czyli ten węgiel. Jednak w planach dalekosiężnych i strategicznych dla Polski nie mieści się blok energetyczny, czyli kopalnia wraz z elektrownią. To budzi moje zastrzeżenia i obawy, bo uważam, że zabezpieczenie Polski i woj. lubuskiego przed brakiem energii jest bardzo potrzebne, ale tak po amatorsku nie można postępować.

Dlaczego po amatorsku?

Dlatego, że zostawiamy mieszkańców samemu, a jest ich sporo. W bezpośrednim sąsiedztwie odkrywki żyje 2,2 tys. osób. W pośrednim to jest kilkadziesiąt tys. mieszkańców. My ich interesów nie zabezpieczamy w żaden sposób. Obiecujemy im przysłowiowe gruszki na wierzbie, a tak naprawdę nie ma żadnych gwarancji, co do ich dalszego funkcjonowania. Powiem więcej. Wręcz się ich hamuje, a gminom narzuca się rozwiązania planistyczne, które będą blokować wszelkie inwestycje na tym terenie. No nie można kogoś zablokować na 40 lat i w tym marazmie zostawić, skoro już dzisiaj jest w kiepskiej sytuacji.

Jakieś rozwiązania?

To bardzo prosta sprawa. Chciałbym, aby państwo polskie określiło się wyraźnie, tak jak przy gazoporcie [ gazoport w Świnoujściu buduje państwowa spółka Polskie LNG - red.]. Tam minister gospodarki morskiej podpisał strategiczne dokumenty. Tutaj tego nie ma. Powiedziałbym, że wręcz kolanem próbuje się tę inwestycję przepychać. Wydaje mi się, że w dużych, strategicznych inwestycjach nie można w taki sposób postępować. Dzisiaj to jest taka lwia spółka: wy zgódźcie się na to, żebyśmy my mieli koncesję, a my wam za to w jakiejś perspektywie czasu "może" zapłacimy za wasze nieruchomości i "może" dostaniecie pracę. Nawet w czasach PRL-u się tak tego nie załatwiało.

Ktoś się poskarżył? Nigdy wcześniej tak ostro pan w tej sprawie nie mówił

Warto zajrzeć do protokołów z komisji w sejmiku. Już wiosną zgłosiłem dużo daleko idących wątpliwości. W tamtym czasie te argumenty próbowano zbić, ale przez pół roku nic się w tej kwestii nie zmieniło. I od razu mówię uczciwie. Nie jestem przeciwko blokowi energetycznemu. Jestem za, ale dzisiaj próba przeforsowania tego odbywa się w sposób skandaliczny. Nie można dalej na to pozwalać. Musi się jasno wypowiedzieć minister gospodarki i rząd. Nie władze lubuskie.

Dlatego, że Urząd Marszałkowski zrobił już w tej sprawie wszystko.

Tak. Radni sejmiku uchwalili plan zagospodarowania przestrzennego i strategię rozwoju woj. lubuskiego. Tu kończy się ich kompetencja. My możemy co najwyżej apelować, prosić, wymuszać, ale nie mamy pieniędzy, aby gwarantować. To gra o duże kwoty.

Marszałek Elżbieta Polak przekonuje, że ma takie gwarancje. Dostała list z Ministerstwa Gospodarki.

Nie widziałem, ale listów może być wiele. Ja bym chciał, aby minister gospodarki tego typu poręczenie pokazał w budżecie Polski. Jeśli pokaże np. 10 mld zł na zabezpieczenie w ciągu 10 lat tej inwestycji, to uwierzę. Jak nie zobaczę, to nie uwierzę.

Do czego te pieniądze są potrzebne?

Wystarczy pojechać na drugą stronę do Jänschwalde i zobaczyć, o jak gigantycznej inwestycji mówimy, jak ona wywraca układ gospodarczy w regionie. Takich rzeczy nie wybuduje się nawet za kilkaset milionów złotych. Za 300 mln zł to można postawić most w Milsku z drogami dojazdowymi, a nie elektrownię, która ma zabezpieczać w prąd pół Polski. Wartość tej inwestycji ocenia się nawet na 20 mld zł. Dobrze. Niech minister chociaż 5 mld zł zagwarantuje spółce z udziałem skarbu państwa. To mi wystarczy.

Załóżmy że zagwarantuje. Po co one? Dla ludzi na odszkodowania?

Między innymi. Ocenia się, że wartość odszkodowań na tym terenie oscyluje między 500 mln zł a miliardem. Ci ludzie mają skorzystać. Nie mogą strącić. Jak się ich wywłaszcza, to trzeba im zapłacić niekiedy lepiej niż jest to warte.

Tymczasem przeciwnicy kopalni rzeczywiście się skarżą. Twierdzą, że dziś kopalnia nie jest dla nich szansą, ale przeszkodą. Podawali przykład ścieżek rowerowych. Aby mogły powstać, sprawa otarła się o sąd.

Powiem więcej. Jeśli gmina przyjmie nowy plan zagospodarowania, wójt żadnej decyzji nie będzie mógł wydać. To wstrzymuje np. sprzedaż gruntów dzierżawnych w Agencji Nieruchomości Rolnych. Wszyscy rolnicy w województwie mogą z tego dobrodziejstwa, czyli z prawa pierwokupu gruntu, na którym gospodarują skorzystać, tam nie. Kilku gospodarzy ma kredyty na inwestycje w gospodarstwa, ale nie może wykupić gruntu, bo agencja nie chce go sprzedać, jako zabezpieczenia przyszłego złoża. To uciążliwe.

Znam historię pani, która z tego powodu musiała oddać 50 tys. zł dotacji, które dostała w ramach rządowego programu "Młody rolnik". Tłumaczyła, że nie mogła dokupić gruntów od agencji i pieniądze przepadły.

Nic dodać, nic ująć

Ale co dalej?

Odszkodowania. Jeśli ktoś z przyczyn obiektywnych, czyli niezależnych od niego, nie może robić tego, co zaplanował, to trzeba mu z nawiązką oddać pieniądze. Oczywiście nie znam tego konkretnego przypadku. To są sprawy trudne i pewnie prawnik musiałby je wziąć w swoje ręce.

Co może komisja gospodarki w sejmiku?

Apelować, spotykać się, rozmawiać, wymuszać na parlamentarzystach pewne stanowiska. Tłumaczyć im, że owszem my jesteśmy za tym, żeby to powstało, ale jest teraz czynnik ludzki. Poza tym jest jeszcze jedna teza, o której się mówi. Powtarzam ją, bo uważam, że jest uprawniona. Co się stanie, jeśli PGE wejdzie we własność elektrowni Jänschwalde? Mówi, że chcą tam inwestować. To proszę mi powiedzieć, jaki będzie powód, aby będąc właścicielem bloku energetycznego w Jänschwalde, 5 km dalej budować taką samą elektrownię? Nie ma żadnego.

Rozmowy coś zmienią? Moim zdaniem było ich już dużo, a po każdej obie strony pozostają przy swoim.

Mam powiedzieć, że jak PiS przejmie władzę, to postaramy się zagwarantować pieniądze i rozwiać wszelkie wątpliwości? Pozwolę sobie to właśnie powiedzieć.

Nawet od przeciwników kopalni słyszałam, że w pana wystąpieniach trochę za dużo polityki.

No dobrze. Jednak dokumenty programowe PiS zabezpieczają energetycznie Polskę. Abyśmy nie byli uzależnieni od zachodniego ani wschodniego sąsiada, to nie ma innego rozwiązania tylko budować bloki energetyczne. PiS chce to robić, ale w cywilizowany sposób.

kalina.stawiarz@zielona.agora.pl

źródło: http://zielonagora.gazeta.pl

komentarz redakcji:

Zaczynają się wyborcze obietnice. Przy okazji mamy złamany wspólny chór polityków lokalnych w sprawie niezbędności kompleksu energetycznego Gubin - Brody ?

R. Gawlik