Pod Prąd

październik 2024

Rok walki o przywrócenie państwa prawa w Polsce doprowadził do konsternacji stronę pozarządową, która nadal domaga się ambitnego planu transformacji dla regionu zgorzeleckiego. 21 października 2024 r. PGE opublikowało informację, która wprowadza w błąd opinię publiczną: wyrok NSA nie przesądza kwestii poprawności przedłużenia koncesji – przyszłość kopalni Turów jest wciąż niepewna, a społeczeństwo lokalne nie ma pojęcia na czym stoi. Orzeczenie było efektem skargi koncernu PGE GiEK, które protestowało przeciwko przystąpieniu organizacji społecznej do postępowania koncesyjnego. W ten sposób jednak PGE GiEK stało się sędzią we własnej sprawie.

Wiceminister Aktywów Państwowych w październiku odwiedził PGE Turów. Robert Kropiwnicki z Ministerstwa Aktywów Państwowych, pod które podlega grupa kapitałowa mówił, że w ciągu najbliższych lat produkcja z węgla brunatnego będzie się zmniejszać, i że to wyzwanie jest zadaniem dla spółki i regionu „na dziś”. Minister chciałby, aby kompleks działał jak najdłużej, ale w jego wypowiedziach słychać było raczej ponaglenie, że zmiany, jakie stoją przed sektorem są pilne. W podobnym tonie wypowiedział się prezes zarządu PGE GiEK Jacek Kaczorowski, który zaznaczył, że aby utrzymać rentowność spółki „w całej spółce wprowadzono specjalny projekt optymalizacyjny, który ma prowadzić do tego, by aktywa spółki były aktywami wartościowymi”. Co to oznacza dla regionu Bogatyni? Burmistrz Wojciech  Dobrołowicz komentuje: „Co nas czeka? Nie wiemy. I mam ogromny apel, i kieruję go do rządu polskiego, ponieważ my nie mamy żadnej informacji, jakie są plany i kiedy planowane jest wygaszenie Turowa”.

Transformacja energetyczna Turowa przygotowywana jest od dawna, choć nie była ujawniana. Nic lub niewiele za to wiemy, jak będzie wyglądać transformacja regionu. W Warszawie podpisane zostało porozumienie, zabezpieczające interesy pracowników, stanowiące podwaliny pod realizację wydzielania aktywów węglowych. Dokument ten gwarantuje zachowanie wszystkich uprawnień przysługujących pracownikom w spółkach węglowych i energetycznych.
22 października dokument podpisały centrale związków zawodowych reprezentowane w Zespołach Trójstronnych oraz strona pracodawców w ramach Grup Energetycznych: PGE, Energa, Enea i Tauron.
Związki zawodowe przystały na te plany, wcześniej wielokrotnie uciszały wszelkie dyskusje na temat przyszłości Turowa. Widać wyraźnie, że w ich mniemaniu najważniejsze są po prostu interesy pracowników. Co się stanie z regionem zgorzeleckim i jego mieszkańcami po zamknięciu Turowa? Na ten temat wciąż panuje wielka zmowa milczenia.

Z inicjatywy Polskiej Zielonej Sieci i we współpracy z CEE Bankwatch Network oraz Stowarzyszeniem Rozwoju Innowacyjności Energetycznej w Zgorzelcu odbyło się pierwsze w historii spotkanie różnych interesariuszy z organizacji pozarządowych, mediów,  samorządów lokalnych powiatu zgorzeleckiego i dolnośląskiego województwa samorządowego oraz  ministerstwa funduszy regionalnych na unijnej Platformie Sprawiedliwej Transformacji w Brukseli  .
Spotkanie było ważnym krokiem w dążeniu do przygotowania planu transformacji oraz uzyskania dalszego wsparcia dla regionu Turowa w ramach FST. Przedstawiciele regionu mieli okazję przedstawić projekty oraz działania na rzecz transformacji, a także podkreślić znaczenie tego funduszu dla przyszłości lokalnych społeczności. Delegacja wyraziła także pełną gotowość do współpracy z Unią Europejską i rządem polskim, aby zapewnić lepszą przyszłość dla mieszkańców regionu.

Pies ogrodnika, czyli ktoś kto sam nie zje jabłek i nikomu ich nie da – tak można by scharakteryzować postawę organów ochrony dziedzictwa narodowego, które od lat nie dbają o ochronę zabytków w Opolnie-Zdroju. To nieczynne uzdrowisko zachowało się niczym skamielina w bursztynie – ponieważ od lat omija je turystyka, to budynki nie były remontowane, a więc zachowały oryginalny wygląd. Obecnie nie są wpisywane do rejestru zabytków, przez co trudno mieszkańcom zdobyć środki na remonty. Co ciekawe konserwator zabytków nie tylko pokazuje bezczynność, ale też poddaje w wątpliwość, że organizacje społeczne jak EKO-UNIA są uprawnione do wnioskowania o „masowy” wpis cennych obiektów do rejestru. Konserwator tym samym podważa  różne postępowania sądowe, w których EKO-UNIA jest stroną, a które Konserwator i Minister przegrywali skazywani przez  WSA za „bezczynność organów” na wielokrotne kilkuset-złotowe grzywny.