Czas rezygnować ze starych technologii.

Kopalnia odkrywkowa węgla brunatego w Turowie sama się zasypuje...

Wrocław, Legnica, Łódź, Konin, Warszawa, 30 września 2016

Czas rezygnować ze starych technologii.
Kopalnia odkrywkowa węgla brunatego w Turowie sama się zasypuje...

Stanowisko Ogólnopolskiej Koalicji "Rozwój TAK - Odkrywki NIE"* w związku z katastrofą w Kopalni Węgla Brunatnego Turów.

We wtorek 27 września 2016 (dokładnie 7 lat po referendum "antyodkrywkowym" w regionie legnickim) doszło do wielkiego osuwiska ziemi w Kopalni Węgla Brunatnego Turów (Dolny Ślask).

Na szczęście – według danych oficjalnych – nikt nie zginął. Tym razem ucierpiały "tylko" maszyny.

Trudno co prawda znaleźć informacje o tym zdarzeniu na stronie Wyższego Urzędu Górniczego (http://www.wug.gov.pl/) gdzie nie ma na ten temat ani słowa. Jednak na stronie kopalni czytamy:

"W związku z zaistniałą sytuacją elektrownia nie będzie pracowała z dotychczasową mocą, ale będzie utrzymywany poziom nie niższy niż 500 MW. W razie potrzeby elektrownia będzie przygotowana na wyższe, krótkookresowe zapotrzebowania na energię – wówczas jej moc będzie odpowiednio większa."

I dalej: "W rejonie osuwiska kontynuowana jest akcja zabezpieczania przed zniszczeniem maszyn, urządzeń i pozostałej infrastruktury, których przemieszczenie nie jest możliwe. W akcji bierze udział ok. 130 pracowników." - czytamy w komunikacie¹.

Jako ogólnopolska Koalicja "Rozwój TAK – Odkrywki NIE", w obliczu niewątpliwej katastrofy zwiazanej z przemysłowym wydobyciem węgla brunatnego metodą odkrwkową, w pełni solidaryzujemy się z pracownikami kopalni ratującymi, co zrozumiałe, swój zakład i miejsca pracy.

Kopalnia Turów (przemysłowo węgiel brunatny wydobywa od roku 1904) i elektrownia (pracuje nieprzerwanie od 1962 roku) mają znaczacy wkład w elektryfikację naszego kraju. Przez dziesięciolecia górnicy i energetycy przyczyniali się do rozwoju tego regionu Polski – tego nikt nie neguje ani nie podważa.

Dziś jednak w przypadku kopalni odkrywkowej oraz wyeksplatowanych elektrowni na węgiel brunatny mamy do czynienia z technologicznym skansenem. Czy budowa nowych bloków w Elektrowni Turów nie jest odbudową trochę nowszego skansenu?
Od początku ubiegłego wieku świat niebywale się zmienił. Rewolucja techniczna przyspiesza z każdym rokiem.

Kompleks energetyczny Turów (mimo modernizacji) jest :

a) dziesiątym na liście Komisji Europejskiej trucicielem powietrza i klimatu w Europie,
b) straty zdrowotne związane z wydobyciem i spalaniem węgla są ogromne. Wcześniejsze zgony, choroby, alergie itd. powodują wg danych Komisji Europejskiej roczne koszty na poziomie ok. 1 mld euro.
Raport Greenpeace z 2013 r. wykazał, że co roku zanieczyszczenie powietrza przez Elektrownię Turów przyczynia się do 2000 ofiar - przedwczesnych zgonów²
c) gigantyczne są też koszty zewnętrzne odkrywek – oprócz zdrowotnych, koszty środowiskowe, gospodarcze i społeczne - np. wysiedlenia i ogromne koszty często nieodwracalnego naruszenia stosunków wodnych na wieluset hektarach, wysychające wody powierzchniowe i stepowienie ziem rolnych,
d) kopalnia w Turowie to zagrożenie dla wód gruntowych i pitnych u naszych sąsiadów - o czym ostatnio mówił premier Czech Bohuslav Sobotka³ a także, w tym kontekście dotąd nieoceniane i pomijane, zagrożenie dla wód gruntowych po polskiej stronie granicy.

Dlatego osuwisko w kopalni Turów - kolejny poważny wypadek po przerwaniu tamy i zatopieniu kopalni i miasta Bogatynia w 2010 r.⁴ oraz pożarze w elektrownii w 2012⁵ - skłania nas, by postawić publicznie pytania o szereg fundamentalnych kwestii:

czy ten historycznie zasłużony dla polskiej energetyki kompleks powinien dalej pracować?
czy bilans korzyści i strat funkcjonowania anachronicznej technologii odkrywkowej jest jeszcze dodatni?
czy z przyczyn ekonomicznych oraz wobec światowej i europejskiej polityki klimatyczno-energetycznej nie warto jednak przyspieszyć zamykania odkrywek w Polsce?
czy nie warto, do czego nawołujemy od lat, kategorycznie zakazać otwierania nowych odkrwywek? Właściciel Turowa, koncern PGE SA, właśnie zamierza poszerzyć złoże wydobywcze...
czy zgodnie ze „Strategią na rzecz odpowiedzialnego rozwoju” wicepremiera M. Morawieckiego, której głównym hasłem jest innowacyjność polskiej gospodarki, nie należy postawić zdecydowanie na rozwój energetyki odnawialnej - czystej, taniejącej, przyjaznej ludziom i środowisku, a do tego niezwykle dynamicznie rozwijającej się na całym świecie?
czy - wobec powyższego - nie zacząć pilnie przegrupowywać górników i energetyków, często posiadających wysokie kwalifikacje techniczne, z archaicznej "brunatnej energetyki" do nowoczesnego przemysłu, np. budowy inteligentnych sieci energetycznych, klastrów energii, elektrycznej motoryzacji itd.?

Wszystkie te problemy i pytania powinny skłonić decydentów do gruntownej zmiany polskiej polityki energetycznej. Nasza Koalicja oraz liczna grupa ekspertów i naukowców apelują od dawna o poważną transformację energetyczną kraju, traktując to działanie jako inwetsycję w przyszłość i polską rację stanu.

Jeśli chcemy być nowocześni i konkurencyjni musimy zdecydowanie postawić na odnawialne żródła energii, energetykę rozproszoną i obywatelską oraz najnowsze dostępne technologie.

W tę stronę idzie cały świat i z pewnością nie będzie na nas czekał! Wzywamy do tego zanim dojdzie do kolejnego zdarzenia, w którym ucierpią nie tylko maszyny ..

Ogólnopolska Koalicja "Rozwój TAK - Odkrywki NIE"

Radosław Gawlik
Katarzyna Kubiczek
Janusz Szymański
Tomasz Waśniewski

* Ogólnopolska Koalicja "Rozwój TAK - Odkrywki NIE" to unikalna inicjatywa obywatelska, powstała w 2011 r., zrzeszająca organizacje pozarządowe, stowarzyszenia mieszkańców, samorządy, naukowców i ekspertów sprzeciwiajacych się rozwojowi energetyki opartej na węglu brunatnym, wspierajacych transformację i efektywność energetyczną, odnawialne i rozproszone źródła energii oraz energetykę obywatelską.