Pod prąd grudzień

2025

10 grudnia 2025 odbyło się kolejne spotkanie w ramach projektu Triland – tym razem przybyli także politycy krajowi, samorządowcy i przedstawiciele NGO. M.in. pojawiła się posłanka Zofia Czernow „To nie jest tak, że pieniądze na transformację same przyjdą, musimy się przygotować, miejmy dobry projekt. Pieniędzy z FST nie mamy, ale to nie oznacza, że teraz nie możemy się postarać”. Okazuje się, że strona polska na tle niemieckiej wygląda „bardzo źle” – Niemcy inwestują i korzystają nie tylko z pieniędzy unijnych w ramach FST, ale także z pieniędzy federalnych. Burmistrz Zgorzelca Gronicz powtarzał, że od lat nie ma strategii ani działania, bo „wszyscy mówią nie martwcie się, nie martwcie się, węgiel będzie. Tylko co będzie jak węgiel się skończy”. Rok 2025 to zatem kolejny czas, kiedy o transformacji mówi się w czasie przyszłym, w trybie życzeniowym, z apelami, że trzeba coś roić mimo wszystko, ale też czas, kiedy działania w regionie są rozproszone. Podczas konferencji w Zgorzelcu zabrakło m.in. kobiet z inicjatywy Dolnośląskiego Kongresu Kobiet, które w ostatnim czasie głośno mówiły właśnie o transformacji społecznej. 
Brak pieniędzy na transformacje i brak pomysłu na to, co dalej z regionem. Samorządowcy z pogranicza załamują ręce i mówią, że są skazani sami na siebie. W najgorszej sytuacji znajduje się Gmina Bogatynia, której budżet prawie całkowicie jest uzależniony od funkcjonowania kompleksu Turów, mówi miejski radny Artur Oliasz:
- W momencie zaprzestania działalności górniczej gmina Bogatynia traci prawie 100 mln zł dochodu. Dzisiaj nie ma nawet pomysłu na to, w jaki sposób można te utracone dochody zastąpić.

Kiedy region Bogatyni apeluje do rządu o wsparcie w transformacji, do polskiego rządu pisze znowu strona czeska, która domaga się długofalowego wsparcia w ochronie wód podziemnych. Takie rozwiązania przewiduje międzyrządowa umowa z 2022 r., która między innymi doprowadziła do wycofania z Trybunału Sprawiedliwości UE skargi Czech na Polskę. Przedstawiciel  rzadu Czech pisze: „poprosiłem polską minister klimatu i środowiska (Paulinę Hennig-Kloskę) o przedstawienie do końca tego roku aktualnego planu wydobycia w kopalni Turów. Chcemy również poznać środki, które Polska podejmie, aby zminimalizować przewidywany spadek poziomu wody - powiedział minister Hladik w komunikacie resortu.”

w trzecim kwartale 2026 r. zakończy się całkowicie wydobycie w Polu Bełchatów. Wydobycie węgla będzie kontynuowane w Polu Szczerców, gdzie eksploatacja planowana jest do ok. 2036 r., przy koncesji ważnej do 2038 r. W odróżnieniu od Turowa transformacja w regionie bełchatowskim ma charakter zaplanowany i stopniowy i oparty na wykorzystaniu dotychczasowych kompetencji pracowników oraz infrastruktury technicznej. Na temat planów dalszego wydobycia koncern podaje informacje stosunkowo przejrzyście, region dostał też wsparcie finansowe, którego nie ma Turów- europejskie środki z FST. 

Od lat w regionie Konina trwa wygaszanie prac kopalni i elektrowni opalanych węglem brunatnym. W szczytowym momencie w tych powiązanych zakładach oraz w hutnictwie pracowało około 13 tys. osób, a dzisiaj zostało około 500 osób. W sumie w powiązanych zakładach i instytucjach pracuje około 900 osób. W 2026 pracy zostanie dla około 200 osób. To skala nieporównywalna do regionu Turowa, a i tak proces ten został objęty wsparciem. Redukcja etatów jest związana z wygaszaniem wydobycia węgla na ostatniej czynnej odkrywce w regionie — "Tomisławice". Szacuje się, że w odkrywce Tomisławice pozostało ponad 16 milionów ton węgla brunatnego, co stanowi ponad jedną trzecią początkowych zasobów przemysłowych, szacowanych na 41 milionów ton. Tak duża ilość węgla, która pozostaje niewydobyta, jest wynikiem zmieniającej się ekonomiki produkcji, związanej z coraz większą konkurencją energetyki odnawialnej oraz opłatami za emisję gazów cieplarnianych.
https://businessinsider.com.pl/biznes/zwolnienia-w-ze-pak-u-zygmunta-solorza-w-kopalniach-prace-straci-prawie-80-proc/2ejrgvf
Zobacz opinię RTON z lipca 2025 r.

Po decyzji Wyższego Sądu Administracyjnego 10 grudnia w Bautzen, okazuje się, że może dojść do wywłaszczenia działki leśnej pod kopalnię odkrywkową węgla brunatnego Nochten. Właściciele gruntów, których dotyczy ta decyzja, zapowiadają złożenie skargi konstytucyjnej. Jak poinformował René Schuster z sieci ekologicznej „Grüne Liga” MDR SACHSEN, adwokat właścicielki gruntu złożył w tej sprawie pilny wniosek do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. W związku z tym sąd zwrócił się do przedsiębiorstwa energetycznego LEAG i Górskiego Urzędu Górniczego o wydanie opinii.
Tło - Koncern energetyczny LEAG planuje rozbudowę kopalni odkrywkowej Nochten. Ponieważ właścicielka nie chce sprzedać działki, koncern energetyczny złożył wniosek o przeniesienie własności gruntu z dniem 1 stycznia 2026 r. Jest to forma wywłaszczenia w prawie górniczym. Saksoński urząd górniczy przychylił się do wniosku. Właścicielka zaskarżyła tę decyzję do sądu.
Przypomnijmy, że sprawa porusza od lat mieszkańców, NGO, także instytucje kultury włączają się w temat niszczenia kolejnych regionów dla wydobycia węgla brunatnego. W ostatnim czasie na terenie lasu odbyło się m.in. czytanie fragmentów „Wiśniowego sadu” Czechowa. Niewykluczone, że na początku roku w regionie odbędą się protesty w sprawie wycinki lasu. 

Tradycyjnie w naszej Koalicji  „Rozwój TAK- Odkrywki NIE” życzymy Wam i sobie:

• Więcej OZE z wiatru i słońca, dobrych magazynów energii mniej spalania węgla!
• Więcej odwagi dla polityków Koalicji i Opozycji!
• Transformacji elektroprosumenckiej czyli koncernom pokory i zgody na zmniejszanie monopolu, społecznościom i spółdzielniom energetycznym więcej odwagi i wiatru w budowaniu rozproszonej energetyki obywatelskiej

Życzymy też nienagannego zdrowia oraz niespożytej energii na co dzień. Niech   radość,  uśmiech i satysfakcja z sukcesów z towarzyszy Wam przez cały rok ! 
Spokojnego i  Szczęsliwego 2026  roku życzy zespół redakcyjny