×
logo
kontakt:
redakcjaeko.org.pl
odkrywki dla klimatu energia prawo rzeki smog ptaki drzewa o nas gry
logo
 

29 marca 2020
Odkrywki Polska
 

Społeczności stają do walki z gigantem węglowym, który kradnie im wodę

Na styku trzech państw: Polski, Czech i Niemiec rozciąga się kopalnia węgla, która może pozbawić 30 000 osób dostępu do wody pitnej. Lokalne społeczności się nie poddają.

Autor: Roberta Arbinolo. Opublikowane w języku angielskim przez META - kanał informacyjny dla EEB (The European Environmental Bureau)

Położona na cienkim pasie polskiej ziemi graniczącej z czeskim regionem Liberec i niemieckim landem Saksonia, odkrywkowa kopalnia węgla brunatnego Turów już wysusza zasoby wodne naszych sąsiadów. Polska Grupa Energetyczna planuje obecnie rozbudowę kopalni i zabiega o przedłużenie koncesji na działalność do 2044 r. Jeśli do tego dojdzie, spowoduje to nadmierny pobór wód podziemnych w całym regionie, co jest sprzeczne z prawem UE.

Lokalne społeczności, zdeterminowane bronić dostępu do życiodajnych zasobów, wspólnie proszą UE o interwencję i powstrzymanie ekspansji. Jednak czas się kończy. Wspierani przez fundację Frank Bold (która jest członkiem EEB) i Greenpeace, przedstawiciele regionu Liberec przekazali do Parlamentu Europejskiego petycję, którą w ciągu trzech miesięcy podpisało ponad 13 000 Europejczyków.

Dziennikarze META wysłuchali historii lokalnych mieszkańców, którym zagraża kopalnia w Turowie.

Życie bez wody

Milan Starec pochodzi z Uhelnej, czeskiego miasteczka graniczącego z Polską, położonego nieopodal kopalni Turów. Wyjaśnia, że dostęp do wody tysięcy okolicznych mieszkańców zależy od prywatnych studni i jednego wspólnego źródła publicznego. I studnie i źródło są zagrożone wyschnięciem przez działalność PGE.

— Nasze studnie albo całkowicie wyschły, albo stały się bardzo niepewnym źródłem. Nie mamy wyboru, musimy szukać desperackich rozwiązań. Nasz sąsiad Vaclavic, pan Kopecký, pranie robi u swoich rodziców 20 km od domu. Natomiast rodzina pana Kronusa, której studnia całkowicie wyschła, przepompowuje ją z miejscowego potoku. Miejscowy rolnik, pan Kirschner, musiał w ubiegłym roku zabić sześć krów, ponieważ nie miał wystarczającej ilości wody, aby utrzymać całe stado. Podobne historie ma wielu okolicznych mieszkańców. Jednocześnie kopalnia Turów odprowadza około 40 litrów wody na sekundę  — mówi Starec.

— Ta ilość odpowiada rocznemu zapotrzebowaniu 350 000 osób w całym regionie Liberec. Jeśli kopalnia zbliży się do granicy i jednocześnie pogłębi, tysiące ludzi będzie zagrożonych — dodaje.

Michał Martin pochodzący z sąsiedniej miesjcwowści Václavice ma podobne historie do opowiedzenia. Gdy ubiegłego lata jego studnia wyschła całkowicie, lokalne władze zorganizowały zaopatrzenie w wodę przez straż pożarną, ale to nie było długotrwałe rozwiązanie.

— Musiałem kupić pięć zbiorników z wodą i regularnie napełniać je z cystern, co jest dość drogim rozwiązaniem. W przeciwnym razie od czasu do czasu do jedynego publicznego źródła wody w wiosce muszę podłączać 100-metrowy wąż i przepompowywać wodę do studni położonej bliżej mojego domu. Inni, którzy nie mają takiej możliwości, mają na swój użytek 20 litrów wody dziennie, spłukują toaletę deszczówką i piorą ubrania u swoich krewnych — mówi dziennikarzowi META.

— Jednocześnie PGE, zamiast poczuć się do odpowiedzialności za naszą obecną sytuację i zaproponować rozwiązanie, robi coś dokładnie odwrotnego. Przybliża odkrywkę jeszcze bardziej i planuje wydobycie przez kolejne 24 lata. Zadaję sobie pytanie, jak to jest możliwe?

Utrata wody jest największym problemem, który spotyka mieszkańców z powodu działania Turowa, ale nie jedynym. Hałas i zanieczyszczenie powietrza z sąsiedniej elektrowni opalanej węglem brunatnym, również negatywnie wpływają na jakość ich życia. Do tego dochodzi pękanie ścian i spadek wartości gruntów spowodowany niestabilnością podłoża skalnego.

— Jesteśmy narażeni na ciągły hałas infradźwiękowy wytwarzany przez maszyny w kopalni oraz, w zależności od kierunku wiatru, hałas i pył z kopalni —  mówi Daniel Gabryš z Uhelnej.

Według międzynarodowej kampanii Europe Beyond Coal kompleks w Turowie jest jednym z najgorszych emiterów CO2 w Unii Europejskiej i szczególnie zagraża zdrowiu publicznemu.

Wbrew prawu i ambicjom Unii Europejskiej

Lokalni mieszkańcy i grupy społeczeństwa obywatelskiego podjęli wszelkie kroki prawne dostępne na poziomie krajowym i transgranicznym, aby zapobiec rozbudowie kopalni Turów. W 2016 r. kryzys wodny przerodził się w konflikt dyplomatyczny. Sprawa została włączona w porządek obrad dwustronnych spotkań premierów i ministrów środowiska Polski i Czech. Niewysłuchani przez Polskę i PGE zwracają się teraz do Unii Europejskiej. Region Liberec złożył skargę do Komisji Europejskiej, szczegółowo opisując wszystkie naruszenia dyrektyw UE. Jednocześnie osób podpisanych pod petycją poprosiło Parlament Europejski o interwencję.

— Proces rozszerzenia koncesji zachodzi z ciągłym naruszaniem przepisów prawa unijnego, na co zarówno my, jak i nasz rząd wielokrotnie zwracaliśmy uwagę. Jednak bez rezultatu. Dlatego zwróciliśmy się do Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej, które nadal mogą interweniować na tym etapie. To jest nasza ostatnia deska ratunku  — powiedział Jiří Loffelmann, przedstawiciel regionu Liberec, na konferencji prasowej po przekazaniu petycji w Brukseli.

Rozbudowa kopalni jest niezgodna z unijnym prawem wodnym, Ramową Dyrektywą Wodną  (WFD) i spowodowałaby niedopuszczalne niszczenie zbiorników wodnych.

Jednocześnie odmowa przyjęcia przez Polskę odpowiedzialności za potencjalne szkody wyrządzone środowisku naturalnemu w Czechach — w tym nawet 80 mln EUR  kosztów samej infrastruktury wodnej — jest sprzeczna z unijną Dyrektywą w Sprawie Odpowiedzialności za Środowisko.

Dyrektywa w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (EIA) i Dyrektywa w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SEA) również nie zostały uwzględnione, ze względu na pominięcie w zmianach planu przestrzennego czeskiego oświadczenia w sprawie wpływu na środowisko oraz zignorowanie wysiłków czeskiego rządu na rzecz rozwiązania tego problemu.

Aktywiści zauważają również, że projekt jest niespójny z ambicjami UE w zakresie neutralności klimatu i sprawiedliwej transformacji energetycznej. Oczekuje się, że Polska otrzyma największą część (2 mld euro) Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (Just Transition Fund), który finansowany jest przez podatników w całej UE. Jednocześnie projekt Turów przyczyniłby się do pozostania przy niezrównoważonej energii węglowej, co jest sprzeczne z pożądanym kierunkiem działań.

Po rozbudowie z odkrywki wydobywano by około 10 milionów ton węgla brunatnego rocznie, co przyczyniłoby się do emisji równej minimum 10,3 miliona ton metrycznych CO2 rocznie.

— W czasach kryzysu klimatycznego musimy działać na rzecz środowiska, a nie pogarszać sytuację. Kontynuacja wydobycia i spalania węgla przez następne 24 lata byłaby bardzo nieodpowiedzialna — powiedział Nikol Krejčová z Czeskiego Greenpeace podczas konferencji prasowej.

Petra Urbanová, prawnik fundacji Frank Bold dodała:
 — Właśnie dlatego zorganizowaliśmy petycję obywateli Europy i zwróciliśmy się do reprezentującego ich Parlamentu Europejskiego. Chcieliśmy poprosić o zbadanie problemu przedstawionego w petycji, podjęcie misji informacyjnej (“fact-finding mission”), skontaktowanie się z Komisją Europejską w sprawie naruszenia dyrektyw oraz publiczne omówienie tej kwestii w Parlamencie Europejskim

Odkrywki Polska

Rząd PiS w przypadku Turowa wybrał kampanię antyczeską i antyunijną oraz pseudopatriotyzm węglowy. Zapłaciliśmy jako podatnicy za niestosowanie się do (...)
czytaj całość
31 sierpnia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozstrzygnie o zgodności z prawem decyzji środowiskowej, na podstawie której kopalnia Turów uzyskała (...)
czytaj całość
Naczelny Sąd Administracyjny przesunął do 18 lipca br. termin ogłoszenia orzeczenia ws. zażalenia PGE, GDOŚ i Prokuratury Krajowej na wstrzymanie (...)
czytaj całość
Aktywistki i aktywiści z polskich organizacji ekologicznych w niedzielę, 25 czerwca 2023 r. kolejny raz dołączyli do protestu przeciwko planom (...)
czytaj całość
Kraków/Warszawa/Wrocław, 07.06.2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że w sprawie dotyczącej kopalni Turów zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody w (...)
czytaj całość
Od początku sporu między Polską a Czechami, Komisją Europejską i wreszcie TSUE w sprawie Turowa było jasne, że milionowych kar (...)
czytaj całość
Trwa rozprawa w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotycząca kopalni Turów. Mimo trwających od czerwca negocjacji pomiędzy stronami sporu, Polsce (...)
czytaj całość
więcej
2021-10-29
Przez brak harmonogramu wyłączania węgla region zgorzelecki straci potężne środki (...)
2021-10-28
Naukowcy: nie ma przyszłości dla kopalni i elektrowni Turów
2021-10-22
Protesty związków górniczych to szantaż wobec sprawiedliwej transformacji
2021-10-08
Turów: czy wybory w Czechach przyspieszą zamknięcie kopalni?
2021-09-22
Kary za Turów i transformacja energetyczna powiatu zgorzeleckiego
2021-09-20
Ponad 2 miliony złotych dziennie kary za wydobycie węgla w (...)
2021-09-20
Na co pójdą pieniądze podatników: kary za Turów czy podwyżki (...)
2021-06-29
Trudne negocjacje o odkrywce Turów.
2021-06-21
Znów oczy całej Polski skierowane na Turów i Bogatynię
2021-06-17
Negocjacje w Pradze nie rozwiązują prawdziwego problemu Turowa
2021-06-11
Kandydaci na Burmistrza Bogatyni lekceważą dyskusję o przyszłości i sprawiedliwej (...)
2021-06-09
Sprawa Turowa w TSUE to szansa na sprawiedliwą transformację Polski
2021-06-09
Pytamy kandydatów na burmistrza Bogatyni o przyszłość regionu i transformację (...)
2021-06-08
Pieniądze dla Czechów czy na odejście od węgla?
2021-05-21
TSUE zakazuje działalności kopalni Turów
2021-05-19
To już prawie pewne: Przez politykę rządu do Turowa nie (...)
2021-05-13
Nowy blok w Turowie pozbawi szansy na fundusze i dobry (...)
2021-03-31
Kocham Cię jak... Bogatynię?
2021-03-11
Świat, który nie może zaginąć
2021-03-08
Zaproszenie na debatę: Czy kultura i sztuka może uratować Opolno (...)
2021-02-22
Czesi skarżą Polskę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
2021-02-15
Zdrowie i życie ludzi jest ważniejsze niż zyski węglowych spółek. (...)
2021-01-21
Kolejna skarga na kopalnię odkrywkową Turów.
2020-09-01
Trójstyk niezgody – jak górnicy nie chcieli usłyszeć Czechów i (...)
2020-08-24
Niemieckie odkrywki będą mniejsze a koncerny zarobią mniej, niż myślały
2020-07-16
Posiedzenie Komisji Petycji PE: Turów narusza unijne procedury
2020-07-01
Dość pustosłowia! Walne Zgromadzenie ZE PAK
2020-04-11
Jeziora pokopalniane w Turowie i Bełchatowie – kwaśne zderzenie z (...)
2020-04-10
Polski nie stać na smog i węgiel – Covid (...)
2020-04-01
Jak PGE Turów wykorzystuje szok i kpi z naszych sąsiadów. (...)
2020-03-31
Koncesja na wydobycie do 2025 a może nawet do 2044 (...)
2020-03-30
Minister klimatu przedłużył o 6 lat koncesję dla Kopalni (...)
2020-03-29
Społeczności stają do walki z gigantem węglowym, który kradnie im (...)
2020-03-25
Cicha koncesja dla kontrowersyjnej odkrywki Turów
2019-12-20
Kopalnia Turów lekceważy konsultacje międzynarodowe. Chce pylić, zabierać wodę i (...)
2019-11-28
Czesko-polskie starcie dyplomatyczne w sprawie rozbudowy odkrywki Turów
2019-11-21
Czesko-polskie starcie dyplomatyczne w sprawie rozbudowy odkrywki Turów
2019-11-13
Rząd Czech da odkrywce Turów czerwoną kartkę!
2019-10-15
Hanna Schudy i Radosław Gawlik: Protest na Wiejskiej (...)
2019-10-09
Przepis na bunt społeczny, czyli jak projekt Prawa Geologicznego i (...)
2019-10-04
Apel NGO do Prezesa PKO BP w sprawie finansowania (...)
2019-09-24
Kto organizuje źle, organizuje dwa razy – publiczna rozprawa do (...)
2019-09-17
Rozprawa administracyjna i pikieta w sprawie odkrywki PGE Turów (19.09.2019)
2019-07-08
We are at risk of a Polish-Czech conflict over the (...)
2019-07-04
Grozi nam polsko-czeski konflikt w sprawie rozbudowy Kopalni Turów
2019-05-06
Czesi rozpoczęli transgraniczną oceną rozszerzenie polskiej odkrywki w Zagłębiu Turoszowskim.
2019-05-02
Kochaj sąsiada swego jak...?
2019-01-31
Pod prąd styczeń 2019
2018-11-30
Videorelacja: Alternatywa energetyczna na Dolnym Śląsku wobec węgla brunatnego
2018-11-15
Najwyższy czas na zmianę – Nic o nas bez (...)
2018-10-26
Zagłębie Turoszowskie potrzebuje szybkiej i sprawiedliwej transformacji
2018-09-17
Konsultacje społeczne mogą zadecydować o przyszłości kompleksu węgla brunatnego Turów
2018-08-15
Kto ubezpieczy Turów?
2018-08-04
Przyszłość Turowa? Niedługo konsultacje społeczne
2018-04-16
Odkrywka Złoczew oznacza miliardowe straty dla rolnictwa
2018-03-03
Wyjątkowe cmentarzysko neolityczne w Górach objęte ochroną konserwatora zabytków
2018-01-31
Polskie spółki węglowe. Kto ubezpiecza? Kto inwestuje?
2017-10-07
Wielkopolska: Odchodzenie od węgla jest pewne.
2017-05-25
Apel o transformację energetyczną województwa lubuskiego
2017-05-12
Żadnego węgla na stadionie
2017-05-07
Rozwój à la kopalnia Złoczew – spuścić staw, żeby złapać (...)
2017-03-30
Ziemia kontra węgiel
2017-02-23
Konferencja na Świętej Górze dot. palnowanych kopalni odkrywkowych w Wielkopolsce
2017-02-21
Wiceminister środowiska: Kopalnia odkrywkowa oznacza katastrofę
2017-02-06
Kurhany niczym papierek lakmusowy. Jaka przyszłość czeka region Konina?
2017-01-11
Konin i region – quo vadis?
2016-12-19
Nie - kopalni odkrywkowej
2016-10-02
Co dalej po węglu brunatnym
2016-09-14
Demonstracja w sprawie nowej odkrywki
2016-08-15
Co z kopalnią? PGE wstrzymuje nie tylko oddech.
2016-07-30
Greenpeace w państwie PIS
2016-06-28
Mieszkańcy Wielkopolski protestowali w Warszawie przeciwko kopalni odkrywkowej
2016-06-23
Kopcie piłkę a nie węgiel !
2016-04-28
Sprzedaż koncernu Vattenfall w Niemczech czyli węgiel i gra w (...)
2016-01-31
Apel do Głównego Geologa Kraju przeciw kopalniom odkrywkowym
2016-01-19
Mieszkańcy Dolnych Łużyc / PGE - 6 : 0
2015-12-16
NIe będzie kopalń w Wielkopolsce?
2015-12-16
Wielkopolska – spichlerz Polski zamieni się w pustynię?
2015-12-03
PGE zbuduje Elektrownię Złoczew na 2 tys. MW?
2015-11-25
Anna Dziadek: Na terenach, na których planuje się budowę kopalni (...)
2015-11-19
Prezydent Andrzej Duda przeciwko kopalni odkrywkowej węgla brunatnego!
2015-11-16
Koniec z polityką realną – czas na akcję Ende Gelände! (...)
2015-10-02
Kończy się czas węgla brunatnego.
2015-08-25
Papież Franciszek sprzymierzeńcem
2015-05-15
Kto zarabia na planach kopalni na granicy
2015-03-18
Parlament Europejski wezwie polski rząd do wyjaśnień w sprawie odkrywki
2015-01-08
Polscy rolnicy szykują powstanie.
2014-10-09
J. Nieradka: Mieć miedź, czyli lubuska racja stanu
2014-10-03
Łużyce w Niemczech: Szwecja chce zatrzymać ekspansję koncernu Vattenfall związaną (...)
2014-09-11
W Sejmie padła ważna deklaracja wicepremiera Janusza Piechocińskiego
2014-07-08
Relacja z demostracji 8.07 w Warszawie
2014-07-04
Anna BIAŁOSZEWSKA: Atterwasch – opowieść o walce
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Korzystanie z naszego serwisu oznacza akceptację przez Państwa naszej Polityki prywatności.
Zobacz więcej