Węgiel Łużycki, 3 października 2017 r.

Lausitzer-Kohle-Rundbrief

1. Rada Rzeczoznawców domaga się całkowitej rezygnacji z węgla w ciągu 20 lat
2. Stowarzyszenie żąda zmniejszenia obszaru odkrywki w Nochten
3. Zdjęcia pomnika, wycieczki rowerowej oraz festynu w Kerkwitz
4. Badania dotyczące przyszłości Łużyc – więcej inwestycji w naukę
5. My w „Naturze”

1. Rada Rzeczoznawców domaga się całkowitej rezygnacji z węgla w ciągu 20 lat

Rada Rzeczoznawców ds. Środowiska w opublikowanym stanowisku domaga się, aby przyszły niemiecki rząd niezwłocznie rozpoczął proces odchodzenia od węgla. Niemcy muszą jak najszybciej ograniczyć produkcję energii elektrycznej z węgla oraz w dalszej perspektywie całkowicie wyeliminować ten surowiec z energetyki. Bez tego nie osiągniemy celów polityki klimatycznej. Trzeba jak najszybciej rozpocząć odchodzenie od węgla, wdrażając przy tym dobre rozwiązania strukturalne. Elektrownie, które będą pracowały najdłużej, powinny zostać wyłączone najpóźniej za 20 lat – wyjaśnia prof. Claudia Kemfert.

Podstawą dla postulowanego odejścia od węgla jest całościowy budżet gazów cieplarnianych, jaki będzie mógł zostać wyemitowany do czasu wyłączenia ostatnich elektrowni. Budżet ten musi mieć umocowanie prawne. Z naukowego punktu widzenia budżet emisyjny dla spalania węgla w Niemczech nie może przekroczyć granicy 2000 megaton CO2 – konkretyzuje prof. Wolfgang Lucht. Rada Rzeczoznawców w swojej ekspertyzie zaleca realizację procesu odchodzenia od węgla w trzech etapach:

do roku 2020 od sieci odłączone zostaną elektrownie wysokoemisyjne,

dostawy energii zostaną zapewnione przez pozostałe, nowoczesne instalacje, dzięki czemu do 2030 roku nie dojdzie do poważnej redukcji zatrudnienia w sektorze energetyki,

po 2030 roku zamknięte zostaną również nowoczesne instalacje.

Zadaniem rządu federalnego będzie teraz stworzenie ram prawnych dla tego procesu.

Ochrona klimatu oraz zmiana strukturalna muszą być realizowane równolegle, ramię w ramię. Długofalowa perspektywa i ustrukturyzowany harmonogram mogą dać poszkodowanym stronom poczucie bezpieczeństwa. Zaplanowana i przemyślana zmiana ułatwi też sprawiedliwy podział obciążeń. Plan rezygnacji z węgla powinien zostać opracowany we współpracy z zainteresowanymi regionami, firmami, związkami zawodowymi i organizacjami ekologicznymi.

2. Stowarzyszenie żąda zmniejszenia odkrywki w Nochten

Stowarzyszenie „Zmiana strukturalna teraz – bez Nochten II” (Strukturwandel jetzt - Kein Nochten II) żąda zmniejszenia obszaru planowanej kopalni odkrywkowej Nochten II w Saksonii. Miejscowości Rohne, Mulkwitz oraz Schleife oczekują zapewnienia, że kopalnia znajdzie się w odległości przynajmniej 400 m od granic ich terenów. W ubiegłym tygodniu stowarzyszenie przekazało swoje stanowisko Związkowi Planistycznemu z terenu Saksonii , który przygotuje nowy plan dla kopalni odkrywkowej Nochten. Dotychczas ustalona granica odkrywki w obszarze budowlanym 1 jest nie do zaakceptowania przez mieszkańców miejscowości, na terenie których ma powstać kopalnia – czytamy w stanowisku.

Proponowana odległość 400 metrów jest spójna m.in. z decyzją landu Nadrenia Północna-Westfalia w sprawie odległości między miejscowością Holzweiler a budowaną odkrywką Garzweiler.

W wielu ekspertyzach czytamy ponadto, że przy uwzględnieniu polityki klimatycznej przewidziane wydobycie węgla brunatnego zostanie ograniczone nie tylko na nowych odkrywkach, ale także na już zatwierdzonych obszarach, gdzie część węgla będzie musiała pozostać pod ziemią. Konkretne wyliczenia mówią o 266 milionach ton węgla (Ekspertyza Agora Energiewende 2016), a nawet 542 milionach ton węgla (Ekspertyza WWF 2017), które zostaną wyłączone z eksploatacji.

Przyjęty w marcu 2017 r. przez koncern LEAG plan wydobycia węgla nie przewiduje wysiedlenia miejscowości Rohne, Mulkwitz oraz części Schleife. Jednak zaplanowana granica odkrywki znajduje się w odległości 200 m od tych miejscowości. Właśnie dlatego regionalny związek planistyczny dla Górnych Łużyc oraz Dolnego Śląska (Oberlausitz-Niederschlesien) przygotował ekspertyzę dla kopalni Nochten II i poprosił władze, zaangażowane gminy oraz stowarzyszenia o ustosunkowanie się do niej.

3. Zdjęcia pomnika, wycieczki rowerowej oraz festynu w Kerkwitz

Skuteczny protest mieszkańców Atterwasch, Grabko i Kerkwitz przeciwko niszczeniu ich miejsc zamieszkania stał się powodem wielu imprez, które odbyły się we wrześniu na terenie Łużyc. 18 września odsłonięto 10-tonowy pomnik: głaz narzutowy, na którym wyryto napis „I nikt nie może go już ruszyć”. 23 września odbył się z kolei polsko-niemiecki festyn z okazji zwycięskiej, 10-letniej batalii o zachowanie lokalnych wsi. Równolegle Grupa ekologiczna Cottbus (Umweltgruppe Cottbus) zorganizowała rajd rowerowy, którego trasa biegła przez miejscowości przeznaczone wcześniej pod odkrywkę. Dzisiaj ich mieszkańcy mogą wreszcie poczuć się bezpiecznie. Planowana odkrywka nie powstanie.

Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z tych wydarzeń:

http://www.kein-tagebau.de/index.php/de/rundbriefe/326-denkmal-einweihung-begegnungsfest-und-radtour-zu-erfolgreichem-widerstand-gegen-braunkohletagebau

4. Badania dotyczące przyszłości Łużyc – więcej inwestycji w naukę

Konsekwentne wsparcie dla nauki i badań na terenie Łużyc może sprzyjać regionalnemu rozwojowi gospodarczemu oraz podnosić atrakcyjność regionu. Równie istotną rolę mogłoby odegrać stworzenie na terenie Łużyc filii jednego z instytutów badawczych (np. Fraunhof-Institut). Tak brzmią najważniejsze wnioski z badań przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu Technicznego Cottbus-Senftenberg na zlecenie „Łużyckich Perspektyw” (Lausitzer Perspektiven e.V). Trudno pojąć, w jaki sposób Łużyce chcą zachować swój przemysłowy charakter przy tak niewielkim – w porównaniu do innych landów – wsparciu dla nauki i badań naukowych. Zbliża się czwarta rewolucja przemysłowa (Przemysł 4.0) i musimy się na nią przygotować” – mówi Carel Mohn, przedstawiciel platformy obywatelskiej Lausitzer Perspektiven.

5. My w „Naturze“

W październikowym wydaniu czasopisma „Natur” w rubryce „Listy z Niemiec” został przedrukowany nasz artykuł pt. Koncerny węglowe dyktują cele ochrony klimatu.

Tłumaczenie: Hanna Schudy