Węgiel Łużycki, podsumowanie 2016

Podsumowanie działań przeciwko nowym odkrywkom w roku 2016

Walka przeciwko nowym projektom kopalni odkrywkowych na terenie Łużyc była głównym działaniem w ramach naszej pracy także w roku 2016.

Nowe opracowanie Landowego Planu Rozwoju dało nam możliwość do skutecznego działania przeciwko wszystkim – istniejącym i planowanym - odkrywkom na terenie Brandenburgii. Po tym jak w ciągu ostatnich lat regularnie poruszaliśmy temat wspólnej planistyki landowej Brandenburgii i Berlina, w nowej umowie koalicyjnej dla Berlina mowa jest o woli przeciwdziałania budowy nowych odkrywek. Działania zainicjowaliśmy listem otwartym sporządzonym przez organizacje rolnicze, ekologiczne, rozwoju Berlina i Brandenburgii oraz przez gminy i przedstawicieli kościołów i skierowanym do polityków. W grudniu przekazaliśmy stanowisko 28 miejscowości z Brandenburgii do wspólnego działu planistycznego dla Brandenburgii i Berlina. Miejscowości te leżą na lub w pobliżu pokładów węgla brunatnego i które żądają wiążącego zakazu budowy nowych odkrywek. Gminy jak Forst, Calau czy Schenkendöbern podłączyły się oficjalnie do naszych żądań.

W ramach akcji protestacyjnych staraliśmy się, aby sprzeciw względem nowych odkrywek był widoczny w przestrzeni publicznej. Wykorzystaliśmy np. sytuację, kiedy 25 stycznia elektrownię Schwarze Pumpe odwiedziła federalna minister środowiska. Podczas tej wizyty mogliśmy, w krótkiej rozmowie z minister, wyraźnie wyrazić nasze stanowisko, że wielu mieszkańców Łużyc chce planowanego w czasie odejścia od węgla brunatnego.

20 kwietnia, wraz z krytykami odkrywek z Polski, braliśmy udział w wysłuchaniu publicznym w Parlamencie Europejskim w Brukseli i przedstawialiśmy żądania niemieckich obywateli, których dotyczy problem planowania odkrywek.

W kwietniu w sądzie administracyjnym w Dreźnie uzyskaliśmy wyrok o znaczeniu federalnym odnośnie wglądu w akta. Sąd wyraził bardzo wyraźnie, że dane środowiskowe nie mogą być zatajane ze względu na prawo autorskie. Powiat Görlitz przez lata chciał przed nami ukryć dane na temat tego, jakie gatunki oraz habitaty mają zostać zniszczone przez odkrywkę Nochten.

W sprawie sprzedaży branży węgla brunatnego przez Vattenfall na ręce EPH często zabieraliśmy głos. Zarówno w ramach Komitetu d.s. Węgla Brunatnego czy w mediach. Zwracaliśmy uwagę przede wszystkim na ryzyko odnośnie zabezpieczenia środków na rekultywację kopalni odkrywkowych.

Współpracowaliśmy z innymi organizacjami skarżącymi przeciwko planom węgla brunatnego dla kopalni Nochten II oraz Welzow Sued II. Obecnie federalny sad administracyjny sprawdza, czy w przypadku postępowaniu w sprawie kopalni Nochten obywatelom przysługuje prawo strony (powoda). Do czasu kiedy znana będzie decyzja, zostaje wstrzymane także postępowanie dotyczące kopalni Welzow. Przygotowujemy się jednak na rzeczową rozprawę i ewentualne postępowanie w ramach prawa górniczego.

W sprawie postępowania odnoście odkrywki Jänschwalde-Nord decyzja dotycząca zatrzymania postępowania przez rząd landowy została znowu przesunięta. Odnieśliśmy się do tego problemu podczas Marszu Gwiaździstego 3 stycznia, w dzień reformacji w Atterwasch oraz organizowaliśmy protesty przed brandenburskim Energietag 19 września w Cottbus.

Po tym jak obniżenie się zwierciadła wód podziemnych przy kopalni odkrywkowej Jänschwalde nie jest już wykluczane nawet przez władze landowe jako powód towarzyszący wyschnięciu terenów podmokłych przy Pastlingsee, wspieraliśmy otwarcie landową Grüne Liga Brandenburg w postępowaniu prawnym. Nacisk społeczny przyczynił się do tego, że ministerstwo środowiska utworzyło grupę roboczą, w której zasiadamy także my. Land zgodził się, aby zlecić ekspertyzę w sprawie dochodzenia przyczyn wysychania jeziora. Do chwili obecnej opracowano pośrednie rozwiązanie sytuacji kierując wodę do jeziora. Pod naciskiem ze strony grupy roboczej, został zaostrzony monitoring.

Pod koniec 2015 r. kopalnia odkrywkowa Cottbus-Nord została zamknięta. Miała być ona przeznaczona na jezioro pokopalniane „Cottbuser Ostsee“. Nagle wiosną 2016 r. złożono drugi oficjalny plan w tej sprawie. Braliśmy udział w rozprawie na ten temat 1 listopada. Przedstawiliśmy wtedy nasze wyczerpująco opracowane stanowisko w tej sprawie. Przede wszystkim żądaliśmy od władz, aby uniemożliwiły przełożenie długofalowych kosztów rekultywacji na podatnika. Do kosztów tych należy np. zrzut związków żelaza oraz siarczanów do rzeki Sprewy. Niespodziewanie, również władze landowe, określiły plany, jakie były omawiane na rozprawie, jako niezgodne z przepisami. Z tego powodu postępowanie przedłuży się zapewne znacznie bardziej niż przewidywało przedsiębiorstwo odkrywkowe.

24 września wspólnie z innymi osobami, których dotyczy problem planowania nowych odkrywek na terenie Łużyc, braliśmy udział w posiedzeniu koalicji „Przyszłość zamiast węgla brunatnego” w Erkelenz w Nadrenii Północnej-Westfalii. Zabraliśmy ze sobą drzewko łużyckiej jabłoni do Kuckum, w zamian zawieźliśmy do Łużyc drzewko nadreńskiej jabłoni, które zasadziliśmy w Proschim.

W sprawie planowanej odkrywki Gubin-Brody przekazaliśmy do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp. 1000 uwag obywateli z niemieckiej strony rzeki Nysy. Tym samym wywarliśmy wpływ na władze w Brandenburgii, aby te zbadały krytycznie plany kopalni Gubin –Brody. Ilość oraz jakość uwag strony niemieckiej doprowadziła do tego, że latem postępowanie w sprawie odkrywki zostało zatrzymane. Polski inwestor PGE nie odniósł się terminowo do tych uwag. Wraz z organizacjami z Polski zostajemy na posterunku aż niebezpieczeństwo powstania odkrywki zostanie wykluczone.

Włączaliśmy się do debaty dotyczącej zmian strukturalnych w regionach węgla brunatnego:

w czerwcu opublikowaliśmy dziesięciostronicowy dokument „Łużyckie struktury na etapie zmian – mity, miejsca, aktorzy”. W tym dokumencie zwracaliśmy uwagę na często pomijane w debacie publicznej lokalne różnice i niuanse dotyczące miejsc na terenie Łużyc,

wspólnie z parafią ewangelicką w Cottbus oraz Instytutem Liechtenstein dla Strategicznego Rozwoju, 8 września w Peitz zorganizowaliśmy obrady „Zmiana strukturalna Łużyc – wizja przyszłości dla miejscowości Peitz oraz regionu”. Spotkanie to wywołało dyskusję dotyczącą przyszłości regionu po zamknięciu elektrowni Jänschwalde. W debacie wzięli udział politycy, naukowcy oraz przedsiębiorcy, jako regionalny partner, organizowaliśmy wystawę „Łużyce w trakcie zmian” przygotowaną przez „Master Class Uniwersytetu Liechtenstein”. Pokazywana ona była w wielu miejscach: Blechen-Carré w Cottbus, w kościele w Peitz oraz w bibliotece uniwersyteckiej w Cottbus.

Newsletter „Węgiel Łużycki” ukazywał się regularnie i był wysyłany do ponad 1600 abonentów w skali Niemiec oraz ukazywał się na stronie www.kein-tagebau.de Ukazało się 19 numerów newslettera. Opisywane przez nas działania opatrzyliśmy 31. informacjami prasowymi, z których powstało wiele artykułów prasowych.

Dzięki wsparciu Landowego Centrum dla Kształcenia Politycznego, zorganizowane zostały wycieczki pod hasłem „Konferencja klimatyczna w Paryżu i jej skutki dla Łużyc”. Odbyło się siedem wyjazdów, w których udział wzięło w sumie 128 uczestników. Wycieczki zorganizowała firma „Spreescouts“.

29 kwietnia Umweltgruppe (UGC) zorganizowała wycieczkę do Budziszyna na spektakl wystawiany w teatrze niemiecko-serbołużyckim. Spektakl „Mój wymierzony kraj” nie został dopuszczony do wystawienia w teatrze w Cottbus przez dyrekcję znaną ze swojego wsparcia dla węgla brunatnego.

Poprzez platformę „Um –Land” około 70 zainteresowanych osób z Łużyc zostało poinformowanych o tematach rolniczych i połączonych w sieć.

UGC przyłączyła się też do niemieckiej demonstracji „Wir haben es satt” (Mamy dość) przeciwko masowej hodowli zwierząt, która odbyła się 16 stycznia w Berlinie. Organizowana była też regionalna reklama na terenie Łużyc.

Umweltgruppe Cottbus jest częścią sieci GRÜNE LIGA oraz stanowi komórkę kontaktową w skali Niemiec odnośnie węgla brunatnego. W ramach tego zagadnienia współpracujemy z Klima-Allianz Deutschland i innymi europejskimi organizacjami zajmującymi się kwestiami klimatycznymi.

Dziękujemy wszystkim za datki oraz pomoc, które umożliwiły naszą pracę w kończącym się już roku.

Datki są zwolnione od podatku. Dla osób, które chciałyby wesprzeć naszą działalność nakierowaną na węgiel brunatny, na przelewie prosimy wpisać „Lausitzer Kohle“ (Węgiel Łużycki).

Tłumaczenie: Hanna Schudy