Węgiel Łużycki. Niemcy, 22 grudnia 2015 r.

Krótkie podsumowanie roku 2015.

Walka przeciwko nowym projektom budowy kopalni węgla brunatnego na terenie Łużyc również w tym roku wywarła znaczący wpływ na naszą pracę. W ramach kwestii planistycznych dotyczących nowej kopalni Jänschwalde-Nord i tak już opóźniona decyzja w sprawie wstrzymania postępowania została ponownie odroczona przez rząd landowy. W ramach naszych działań, braliśmy udział w marszu gwiaździstym 4 stycznia; w dniu reformacji w Atterwasch 31 października; a 3 września organizowaliśmy akcje protestacyjną przed posiedzeniem brandenburskiej izby energetycznej w Cottbus.

Ponownie w tym roku, ale bardziej zdecydowanie, zajmowaliśmy się tematem czynnej kopalni odkrywkowej Jänschwalde. W marcu 2015 land Brandenburgia zezwolił na przesunięcie drogi nr 112 ze względu na tą odkrywkę. Nowa droga została przewymiarowana, aby odpowiadać zaplanowanym celom jakim jest kopalnia Jänschwalde-Nord i wiążące się z nią kolejne drogi dojazdowe. Zagrożona gmina Schenkendöbern od lat wypowiadała się przeciwko wariantowi przesunięcia drogi. Od początku czerwca nasze stowarzyszenie Grüne Liga Brandenburg jest stroną postępowania sądowego przeciwko postanowieniu o ustaleniu planu zabudowy. Umweltgruppe Cottbus zajmowała się kwestiami finansowania i merytorycznego wsparcia zasadniczych etapów tego postępowania. Od lat można obserwować problem towarzyszący działającym kopalniom a mianowicie przesuszenie terenu chronionego Dyrektywą Siedliskową ( FFH) - Jänschwalder Laßzinswiesen.

Na podstawie analizy najnowszego monitoringu, Umweltgruppe pod koniec listopada zażądała, aby urząd górniczy nakazał właścicielowi kopalni podjęcie odpowiednich kroków. W związku z tym problem ten został przedstawiony opinii publicznej. Zależnie od podjętych działań władzy w 2016 r. zostaną podjęte kroki prawne przez Umweltgruppe.

Obniżanie się zwierciadła wód podziemnych w związku z działaniem kopalni Jänschwalde zostało przez władze uznane za przyczynę towarzyszącą wysychaniu terenów podmokłych jeziora Pastlingsee. Zajmowaliśmy się tą problematyką i wraz z Grüne Liga Brandenburg zostały podjęte pierwsze działania prawne.

Od początku istnienia Umweltgruppe współpracuje ze stowarzyszeniem „Zmiana strukturalna teraz, bez Nochten II” (chodzi o zagrożone miejscowości Rohne, Mulkwitz oraz Mühlrose). 12 kwietnia odbyła się w Rohne tradycyjna już manifestacja protestacyjna. Zostaliśmy członkiem stowarzyszenia występującego w procesie planistycznym przeciwko węglowi brunatnemu oraz przeciwko ewentualnym pozwoleniom dotyczącym budowy kopalni. Będziemy też brać udział w postępowaniach prawnych. Po tym jak w pierwszej instancji nie przyznano ani zagrożonym obywatelom ani organizacjom ekologicznym prawa skargi przeciwko Planowi Węgla Brunatnego, stowarzyszenie wniosło w sierpniu o rewizję w federalnym sądzie administracyjnym. Na podstawie ostatniego wyroku jest już prawie jasne, że nie tylko zostanie przyznane prawo skargi ale też treść skargi będzie musiała być sprawdzona przez sąd. Skarga Umweltgruppe Cottbus w sprawie odmowy wglądu w akta dotyczące „Puszczy Weißwasser” toczy się dalej, ponieważ uznajemy za kwestię zasadniczą, aby dostęp do informacji środowiskowej nie mógł być uniemożliwiony ze względu na prawa własności.

W sprawie kopalni Welzow-Süd II (grożącej przesiedleniem miejscowości Proschim oraz części miasta Welzow) Umweltgruppe, wraz z innymi organizacjami (BUND Brandenburg, Greenpeace, GRÜNE LIGA) oraz obywatelem miejscowości Proschim, 28 sierpnia złożyliśmy skargę przeciw planowi węgla brunatnego. Umweltgruppe w ciągu ostatnich tygodni pracowało intensywnie w sprawie uzasadnienia skargi. Na wspólnym posiedzeniu komisji parlamentarnych Berlina i Brandenburgii 24 czerwca przedstawiciel Umweltgruppe został zaproszony do przedstawienia stanowiska, w którym wyjaśnił brak uzasadnienia energetyczno-politycznego dla konieczności budowy planowanej kopalni odkrywkowej.

Na początku roku 2015 problem kopalni odkrywkowej Cottbus-Nord był zdecydowanie najbardziej medialny, ponieważ zostały przedstawione plany zalania wyrobiska i utworzenia jeziora „Cottbuser Ostsee“. Opracowaliśmy wyczerpujące stanowisko i zażądaliśmy od władz zagwarantowania, że długotrwałe koszty towarzyszące eksploatacji tego zbiornika nie zostaną przerzucone na podatników. Składa się na to przykładowo problem dopływu do rzeki Sprewy związków żelaza i siarczanów. Zagadnienia te zamieściliśmy w broszurze„Cottbuser Ostsee – rachunek dla obywatela”, który kolportowany był w Cottbus i w regionie.

W sprawie planowanej w Polsce kopalni odkrywkowej Gubin-Brody rozpoczęły się w grudniu 2015 transgraniczne konsultacje społeczne. Przygotowany został list wzorcowy dla zagrożonych mieszkańców ze strony niemieckiej.

Debata społeczna w sprawie węgla brunatnego w Niemczech osiągnęła szczyt po tym jak w marcu został ogłoszony projekt „Wkładu klimatycznego” dla najstarszych elektrowni. Braliśmy aktywnie udział w tej dyskusji:

• ponieważ coraz częściej używano argumentów w odwołaniu do nieuzasadnionej liczby miejsc pracy, wydaliśmy dwunastostronicowy dokument „Skutki dla miejsc pracy łużyckiego przemysłu węgla brunatnego”. Dokument ten został przyjęty z zainteresowaniem przez dziennikarzy oraz polityków a nawet był cytowany w debatach w Bundestagu i Landtagu.
• braliśmy udział w Łańcuchu Ludzi przed urzędem kanclerza 1 czerwca oraz 29 listopada w Berlinie w wielkiej demonstracji przed światowym szczytem klimatycznym w Paryżu.
• wpływ łużyckich kopalni węgla brunatnego na zanieczyszczenie wody w Berlinie mogliśmy przedstawić we wiadomościach online „Tagesspiegel” podobnie jak podczas wykładu 16 marca, na który zaprosił nas „Kohleausstieg Berlin“.
• pod koniec czerwca zakończył się termin przedstawiania stanowiska w sprawie zagospodarowania dorzecza rzeki Łaby zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną. Wraz z komórką kontaktową Bundeskontaktstelle Wasser (miejsce, gdzie można się informować w sprawach wodnych w skali federalnej) przedstawiliśmy wyczerpujące stanowisko specjalnie w sprawie skutków dla wód kopalni węgla brunatnego. Stanowisko to zostało przedstawione przez organizacje ekologiczne z Brandenburgii, Berlina oraz Saksonii.
• przygotowaliśmy punkt informacyjny na zaproszenie kościoła ewangelickiego do dyskusji podczas łużyckiego dnia kościoła 4 lipca
• przed specjalnym posiedzeniem Brandenburskiego Komitetu ds. Węgla Brunatnego w sprawie gospodarki wodnej 17 września przygotowaliśmy akcję na temat zagrożeń dla wody pitnej dla miasta Frankfurt nad Odrą przez wzrost stężenia siarczanów pochodzących z górnictwa węgla brunatnego.
• w listopadzie opublikowaliśmy broszurę informacyjną dotyczącą czekającej nas zmiany programu rozwoju landu Berlin i Brandenburgia. Zależy nam, aby w przyszłości, w programie tym budowa nowych kopalni odkrywkowych węgla brunatnego została wykluczona.

Umweltgruppe angażowała się także w przygotowania oferty seminaryjnej na Łużyckim Obozie Klimatyczno-Energetycznym w Groß Gastrose i przygotowała wieczór informacyjny o Łużycach dla 130 rowerzystów, którzy w sierpniu przybyli na obóz wraz z „Tour de Natur“ .

Węgiel Łużycki ukazywał się regularnie w 2015 r. i był dostarczany drogą emailową około 1600 abonamentom w skali całych Niemiec. Poza tym był publikowany na stronie www.kein-tagebau.de. W tym roku ukazało się 29 numerów. Strona internetowa została też ulepszona, można np. bez problemu pobierać starsze numery lub wyszukiwać coś przez opcję „szukaj”.

Opisywane działania opatrzyliśmy 29 doniesieniami prasowymi. Przy wsparciu brandenburskiej centrali ds. kształcenia politycznego ponownie zrealizowaliśmy projekt wycieczek po regionie Łużyc dotyczących polityki energetycznej. Odbyło się pięć wycieczek, w których wzięło udział w sumie 118 uczestników zrealizowanych przez firmę „Spreescouts“. Kolejny taki projekt jest obecnie opracowany i złożony.

Dalsze działania Umweltgruppe to m.in. regionalna reklama demonstracji „Mamy dosyć”, która odbyła się 17 stycznia w Berlinie. Członkowie grupy brali intensywny udział w zbieraniu podpisów pod inicjatywą obywatelską przeciwko masowej hodowli zwierząt w Brandenburgii oraz w innych lokalnych inicjatywach w Vetschau, Cottbus oraz Reuden. Do działań zostało włączonych ok. 70 zainteresowanych rolników.

Podczas marcowej wycieczki rowerowej wzdłuż rzeki Sprewy uczestnicy zapoznawali się z efektami renaturyzacji. 16 maja spotkali się członkowie Umweltgruppe w Lacoma na akcji odtwarzania pomnika, który stanął tam już w 1994 roku i który przypomina o zniszczonych łużyckich wsiach.

Umweltgruppe Cottbus jest częścią sieci GRÜNE LIGA, pełni rolę federalnego punktu kontaktowego w sprawie węgla brunatnego. W tym celu odbywa się ścisła współpraca z Klima-Allianz Niemcy i z niemieckimi organizacjami powiązanymi z Klima-Allianz oraz z Europejską Fundacją Klimatyczną. Szczególnym zaszczytem było dla nas wygłoszenie jednego z trzech referatów podczas świętowania 25-lecia istnienia GRÜNE LIGA 6 lutego. Dodatkowo został doceniony Peter Model (1939-1993), założyciel Umweltgruppe. Jedna z ulic w Cottbus została nazwana jego nazwiskiem ze względu na jego wkład w transformację demokracji w latach 1989/1990.

Dziękujemy wszystkim aktywistom, sponsorom oraz donatorom, którzy umożliwili nam pracę w tym roku. Datki można odpisać od podatku. Wspieranie działań ściśle dotyczących węgla brunatnego prosimy podpisywać „Lausitzer Kohle”.

Tłumaczenie: Hanna Schudy