Ogłaszając przedsięwzięcie „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju liczy na ważną zmianę.
Chce wnieść swój wkład w przekształcanie systemów ciepłowniczych opartych na paliwach kopalnych w nowoczesne, a przy tym efektywne energetycznie i kosztowo systemy, które będą zaopatrywać mieszkańców w ciepło i ciepłą wodę, bazując w 80%, a może nawet 90% na odnawialnych źródłach energii. Realizacja tych zamierzeń, spójnych ze strategią Europejskiego Zielonego Ładu, jest możliwa dzięki Funduszom Europejskim. Budżet całego przedsięwzięcia to 38 mln zł.
Ciepłownie w Polsce wykorzystują głównie paliwa kopalne, co wpływa negatywnie na zmiany klimatyczne. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju chce ograniczyć te zmiany i wesprzeć przejście ciepłownictwa w naszym kraju na odnawialne źródła energii. To główny powód, dla którego zainicjowano przedsięwzięcie „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”.
– Modernizacja systemów ciepłowniczych przy wykorzystaniu technologii OZE to poważne wyzwanie. Żeby rzeczywiście zainteresować rynek taką zmianą, musimy być na to przygotowani technologicznie i procesowo. Poprzez nasze przedsięwzięcie chcemy pokazać, że jest możliwe przekształcenie systemów, w przypadku których energia pozyskiwana jest obecnie z paliw kopalnych w procesach spalania, w systemy ciepłownicze bazujące nawet w 80-90% na energii odnawialnej. I to przy zapewnieniu akceptowalnej ceny ciepła dla odbiorcy – mówi Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
W całej inicjatywie nie bez znaczenia jest element rywalizacji. Dziesięć firm, które w wyniku ogłoszonego właśnie postępowania zostanie wybranych do pierwszej fazy przedsięwzięcia, będzie miało za zadanie przeprowadzenie prac badawczo-rozwojowych. Powinny one potwierdzić, że można opracować system ciepłowniczy, który zamiast energii pochodzącej ze spalania paliw kopalnych dostarczać będzie odbiorcom ciepło pozyskane ze źródeł odnawialnych o udziale co najmniej 80%. Aby to wykazać, uczestnicy zaprojektują cyfrowe modele demonstratorów innowacyjnej technologii „ciepłowni przyszłości”. Na wykonanie tych prac przewidziano w sumie 5 mln zł. Do kolejnego etapu, z budżetem 33 mln zł, NCBR zakwalifikuje jednego wykonawcę, który następnie przeniesie wyniki swoich dotychczasowych badań do postaci demonstratora nowej technologii i uruchomi go na terenie Polski. Przy czym nie jest wykluczone, że NCBR sfinansuje więcej demonstratorów technologii niż tylko jeden. Po uruchomieniu demonstratora nastąpi ostatnia faza projektu, przeznaczona na eksploatację, obserwację i optymalizację demonstratora/demonstratorów.
Pracujący demonstrator, jak i wykonane modele cyfrowe nowych ciepłowni OZE, będą wzorem dla całego rynku ciepłownictwa w Polsce. Na ich podstawie kolejne systemy ciepłownicze będą mogły skutecznie modernizować się z ery paliw kopalnych do świata OZE.
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju zorganizuje specjalne spotkanie informacyjne dla wykonawców. Jego termin i inne szczegóły zostaną podane wkrótce na stronie internetowej Centrum.
Podczas spalania paliw stałych do atmosfery emitowany jest dwutlenek węgla, a wzrost jego stężenia odpowiada za zmiany w klimacie. To przede wszystkim właśnie przez CO2 w atmosferze „zatrzymuje się” więcej promieniowania słonecznego, co powoduje globalne ocieplenie.
W naszym kraju ciepłownictwo systemowe obejmuje 42% gospodarstw domowych i jest jednym z największych w Europie. Obecnie około 83% koncesjonowanych przedsiębiorstw ciepłowniczych nie spełnia kryterium przedsiębiorstwa efektywnego energetycznie. Coraz niższa jest też ich rentowność, co wynika m.in. ze stale rosnących cen emisji CO2. Tylko znikoma ilość przedsiębiorstw ciepłowniczych korzysta z energii pozyskiwanej z OZE. Zdaniem ekspertów Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, mniejszym systemom ciepłowniczym będzie coraz trudniej funkcjonować – dlatego potrzebna jest zmiana modelu działania i nowa technologia oparta o odnawialne źródła energii.
Wychodząc naprzeciw tym wyzwaniom, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju rozpoczyna przedsięwzięcie „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”, finansowane z Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój. Postępowanie ogłoszone na potrzeby tego przedsięwzięcia odbywa się w trybie zamówień przedkomercyjnych (PCP). Formuła ta, polegająca na zamawianiu prac badawczo-rozwojowych, została dostosowana do zamawiania rozwiązań niedostępnych na rynku. Pozwala to przede wszystkim na wybór i finansowanie projektów w taki sposób, by w jak największym stopniu dopasować rozwiązania do oczekiwań jednostki zamawiającej, czyli Centrum.
Celem projektu jest przeprowadzenie prac badawczo-rozwojowych, opracowanie innowacji procesowych i ewentualnie produktowych oraz usługowych, które będą ułatwiały przekształcenie istniejącego systemu w optymalnie zeroemisyjny system ciepłowniczy. Jednak najważniejszym założeniem jest zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w tych ciepłowniach, gdzie obecnie energia pozyskiwana jest z przetwarzania paliw kopalnych i/lub współspalania biomasy.
Wykonawca w ramach projektu powinien opracować koncepcję modernizacji jak największej części wybranego przez siebie systemu ciepłowniczego. Ciepło wyprodukowane w tej instalacji będzie dostarczane do odbiorców. Innowacyjna technologia ma funkcjonować z wykorzystaniem lokalnych źródeł OZE oraz magazynów ciepła.
NCBR zakłada, że konwencjonalne ciepłownie zostaną zastąpione przez instalacje złożone z: kolektorów słonecznych, instalacji fotowoltaicznych, pomp ciepła, farm wiatrowych, biogazowni korzystających z odpadów rolniczych oraz magazynów ciepła.
Proces modernizacji nie może się odbywać kosztem klientów. Stąd istotnym warunkiem stawianym wykonawcom jest utrzymanie racjonalnych cen energii dla odbiorcy końcowego.
Sukcesywne odchodzenie od spalania paliw kopalnych wpisuje się w unijną strategię Europejskiego Zielonego Ładu, która ma doprowadzić Unię do całkowitej neutralności klimatycznej w 2050 roku.
Na nowy projekt Centrum przewidziano budżet w wysokości 38 mln zł – są to środki z Programu Inteligentny Rozwój.
„Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE” jest tylko jednym z dziewięciu nowych przedsięwzięć zainicjowanych przez NCBR, które mają na celu stworzenie nowych technologii dla polskiej gospodarki. W ramach projektów opracowane zostaną również m.in. nowoczesne oczyszczalnie ścieków, budynki efektywne procesowo i energetycznie, systemy wentylacji dla szkół i domów, technologie domowej retencji, magazyny energii elektrycznej oraz magazyny ciepła i chłodu. Wszystkie przedsięwzięcia zostały wybrane pod kątem ich potencjału do masowego wdrożenia i możliwości stania się polską specjalnością.
Szczegółowe informacje oraz dokumentacja przedsięwzięcia „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE” znajdują się na stronie internetowej Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Przedsięwzięcie jest realizowane z Funduszy Europejskich w ramach projektu pozakonkursowego pn. Podniesienie poziomu innowacyjności gospodarki poprzez wdrożenie nowego modelu finansowania przełomowych projektów badawczych (Poddziałanie 4.1.3 Innowacyjne metody zarządzania badaniami Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014 - 2020, nr POIR 04.01.03-00-0001/16).
Projekt finansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Rafał Roguski
Jarosław Zakrzewski
Jolanta Tomczak
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) jest agencją rządową od ponad dekady łączącą świat nauki i biznesu. Tworzy odpowiednie warunki do prowadzenia prac badawczo-rozwojowych. Poprzez współfinansowanie procesów B+R wspiera rodzimych przedsiębiorców, istotnie zmniejszając ich ryzyko biznesowe towarzyszące wdrażaniu przełomowych projektów badawczych. Misją NCBR jest realizacja zadań służących społecznemu i gospodarczemu rozwojowi Polski oraz rozwiązywanie konkretnych cywilizacyjnych problemów jej mieszkańców. NCBR pełni funkcję Instytucji Pośredniczącej w programach operacyjnych: Inteligentny Rozwój oraz Wiedza Edukacja Rozwój. Realizuje także szereg programów krajowych i międzynarodowych, a także projekty związane z bezpieczeństwem i obronnością państwa. Z rocznym budżetem na prace B+R rzędu miliarda euro NCBR jest obecnie największym w kraju i regionie ośrodkiem wspierania rozwoju nauki i gospodarki.
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) wrzesień (...) |
Wakacje ze śmieciami. Czy system kaucyjny oczyści środowisko? |
Wakacje ze śmieciami. Czy system kaucyjny oczyści środowisko? (...) |
Setki ton porzuconych śmieci w wakacyjnych kurortach. |
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) sierpień (...) |
Więcej sinic, mniej tlenu. Pierwsza elektrownia jądrowa może (...) |
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) lipiec (...) |
prof. Jan Popczyk: Trzy fale elektroprosumeryzmu |
Jean Gadrey: Pogodzić przemysł z przyrodą |
Jak wyłączyć ziemię z obwodu łowieckiego i zakazać (...) |
Bez mokradeł nie zatrzymamy klimatycznej katastrofy |
Zielony Ład dla Polski [rozmowa] |
We Can't Undo This |
Robi się naprawdę gorąco |