×
logo
kontakt:
redakcjaeko.org.pl
odkrywki dla klimatu energia prawo rzeki smog ptaki drzewa o nas gry
logo
 
Brygida Kowalska-Nwaimo
5 maja 2021
#info
 
 
 

Ptaki wędrowne mają coraz większe kłopoty

8 maja to światowy dzień ptaków wędrownych, ale borykają się one z dużymi problemami – także i przede wszystkim w Niemczech.

 
 
 

W wiosce bocianiej Rühstädt w Brandenburgii bociany białe powróciły już z Afryki Subsaharyjskiej i zamieszkały na swoich wysokich gniazdach. Nigdzie indziej w Niemczech nie ma tylu bocianich lęgów co tutaj. Ale Jürgen Herper, były burmistrz wsi i działacz na rzecz bocianów, jest zaniepokojony. „Z roku na rok jest coraz mniej młodych ptaków. W ubiegłym roku nasze 30 bocianich par wychowało łącznie 30 młodych ptaków, a więc tylko jedno młode na parę.”

To zbyt mało, jak wie biolog Krista Dziewiaty, która wraz z Herperem obserwuje populację bociana białego w Rühstädt. „Według naszych obliczeń, każda para bocianów musi wychowywać co najmniej 2 młode ptaki rocznie, aby utrzymać populację” – wyjaśnia – „ale od lat tak nie jest. Jeśli rozwój będzie postępował w ten sposób, bociany żyjące w północno-wschodnich Niemczech będą w ciągu najbliższych lat powoli coraz bardziej zanikać.”

 
 
 

Kłopotem dla bocianów z Rühstadt jest utrata terenów podmokłych spowodowana wielką suszą ostatnich lat na północnym wschodzie Niemiec. Coraz intensywniejsze rolnictwo, zwłaszcza uprawy roślin energetycznych, takich jak kukurydza, również pozbawia ptaki dostępności do pożywienia. „Bociany, a także wiele innych ptaków, takich jak czajka, są uzależnione od podmokłych łąk, na których mogą znaleźć dżdżownice, małe płazy i owady, aby wychować swoje młode. Zamiast tego mamy ogromne monokultury, które nie oferują ani schronienia, ani miejsc lęgowych, ani pożywienia dla ptaków krajobrazu rolniczego” – mówi Dziewiaty.

Bociany brandenburskie doświadczają tych trudności nie tylko na swoim obszarze lęgowym, ale także w coraz większym stopniu na swoich terenach odpoczynku i zimowania. Oznacza to, że wschodnie bociany radzą sobie gorzej niż ich krewni na zachodzie. Lecą one zachodnią trasą do Afryki, przez Hiszpanię, gdzie znajdują pożywienie na otwartych wysypiskach śmieci, dlatego obecnie odnotowuje się stabilne lub rosnące populacje.

 
 
 

Ale nie tylko brandenburskie ptaki wędrowne są w niebezpieczeństwie. Na Helgolandzie ornitolodzy tacy jak Ommo Hüppop z Instytutu Badań Ptaków „Vogelwarte Helgoland” obserwują, że migracja ptaków jako całość ulega zmianie. Czerwone skały daleko od stałego lądu oferują unikalne warunki do badań ptaków wędrownych, ponieważ ptaki, które wpadają w duże pułapki są tu prawie zawsze w drodze. Wędrówki ptaków obserwowane są na Helgolandzie od 1909 roku, a stacja ornitologiczna systematycznie zbiera dane od 60 lat. Dane te zostały również wykorzystane w pierwszej technicznie uzasadnionej analizie zagrożeń dla wszystkich gatunków ptaków migrujących w Niemczech i przez Niemcy – około pół miliarda ptaków. „Ale ta ogromna liczba jest zwodnicza“ – wyjaśnia Hüppop, „ponieważ populacje ptaków wędrownych zmniejszają się, w niektórych przypadkach dramatycznie. W szczególności na wyspie Helgoland od 1960 r. połowy wielu gatunków migrujących na duże odległości, takich jak pokląskwa, turkawka czy kukułka, spadły o ponad 60%. Ponad połowa wszystkich gatunków ptaków wędrownych znajduje się na Czerwonej Liście.”

 
 
 

Badacze ptaków na Helgolandzie uważają, że decydującą rolę odgrywają tu również zmiany klimatyczne. Obecny kierownik stacji ornitologicznej na wyspie Helgoland, Jochen Dierschke, rejestruje również tej wiosny, kiedy ptaki przylatują do pułapek na ryby. Każdemu z nich zakłada obrączkę i, jeśli to możliwe, określa ich wiek, płeć, wagę i rozmiar przed ponownym wypuszczeniem na wolność. Z pomocą tego starannego zbierania danych, naukowcy obserwują u gatunków, które często zatrzymują się na Helgolandzie, że wiosenna migracja do domu jest uderzająco wcześniejsza.

„Niektóre gatunki, takie jak czarnogłówka czy zięba, przylatują tu teraz o ponad trzy tygodnie wcześniej” – mówi Dierschke. „Konsekwencją tego jest to, że ptaki wracające do domu wcześniej mogą zabezpieczyć najlepsze terytoria. Mniej elastyczne gatunki – zwłaszcza wielu długodystansowych migrantów – tracą na tym, ponieważ najlepsze miejsca lęgowe są już zajęte. Ponadto zmiana sezonu lęgowego często nie pokrywa się już z okresem, w którym młode mają do dyspozycji najlepszy pokarm. Wiele gatunków rozszerzyło już swój zasięg lęgowy znacznie bardziej na północ.”

 
 
 

To przesunięcie na północ powoduje wydłużenie tras migracji wielu ptaków. Szczególnie dotknięte są także gatunki migrujące na duże odległości, takie jak słowiki, kukułki i czajki. Damaris Zurell, ekolog z Uniwersytetu w Poczdamie, zebrała w modelu ryzyka różnorodne czynniki stresu ptaków migrujących na duże odległości. Jej ustalenia są niepokojące: „Poprzednie analizy ryzyka zaniżają wrażliwość ptaków nawet o 50%, ponieważ zbytnio skupiają się na problemach lokalnych, a pomijają dłuższe trasy migracji i trudności na zimowiskach i w miejscach odpoczynku.”

 
 
 

Najważniejszym czynnikiem ryzyka – ponownie zgadzają się naukowcy – jest globalne zmniejszenie się liczby odpowiednich siedlisk. Dla bocianów i wielu innych gatunków oznacza to kurczenie się terenów podmokłych, i tu właśnie wkraczają badacze z Rühstadt. Obrońcy ptaków i rolnicy starają się znaleźć wspólne rozwiązania w tym zakresie. Głównym problemem jest tu gospodarka wodna. „W przeszłości zawsze chodziło o usunięcie wody z krajobrazu w celu przekształcenia bagien w pola uprawne” – wyjaśnia Jürgen Herper. „Z coraz bardziej suchym latem, już całkowicie to przemyśleliśmy. Woda musi trafiać do krajobrazu, a nie na zewnątrz i tam być zatrzymywana.“ Dlatego też wspólnie z brandenburskim zarządem gospodarki wodnej obrońcy ptaków stworzyli inteligentny system nawadniania, który przeciwdziała wysychaniu podmokłych łąk i pól.

 
 
 

Krista Dziewiaty sprawdza obecnie w modelowych projektach, jak rolnictwo i ochrona ptaków mogą iść w parze. Jednym z nich jest czajka, typowy ptak gniazdujący na ziemi, który potrzebuje łąk na swoje gniazda. Ponieważ stają się one coraz rzadsze, czajka przenosi się na pola. Kiedy rolnik uprawia swoje pole, nie zwraca uwagi na dobrze zamaskowane gniazda czajki i kosi je lub zasiewa za pomocą swoich dużych maszyn. „Dlatego szukamy gniazd w krytycznych tygodniach od marca do maja i oznaczamy je, aby rolnicy mogli ich unikać”. W innym projekcie testowane są alternatywne rośliny energetyczne, takie jak silfia uprawiana na miejscu oraz rośliny dziko rosnące. „W przeciwieństwie do kukurydzy, zapewniają one wystarczającą ilość podszycia, aby dzikie zwierzęta mogły znaleźć schronienie i pożywienie. Ponadto są to rośliny wieloletnie, więc gleba nie musi być tak często uprawiana” – mówi Dziewiaty. Poprzez bezpłatne udostępnienie nasion ma ona nadzieję przekonać coraz więcej rolników do wykorzystania roślin w biogazowniach i tym samym do wyboru tych przyjaznych ptakom alternatyw.

 

Brygida Kowalska-Nwaimo Brygida Kowalska-Nwaimo (ur. 1976), tłumaczka i fotografka, zapalona podróżniczka, absolwentka afrykanistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Warszawianka, mieszkająca od wielu lat w Berlinie.
 
info
Brak praworządności w ochronie zabytków. Opolno-Zdrój, dawne uzdrowisko o bogatej historii działalności leczniczej, zachowało swoją unikalną architektoniczną i urbanistyczną tożsamość z (...)
czytaj całość
Stanowisko Stowarzyszenia Ekologicznego EKO-UNIA 24 października 2024 r.
czytaj całość
Polskie tereny wypoczynkowe, jak plaże, jeziora, lasy i góry wciąż toną w śmieciach. I choć lato właśnie dobiegło końca, to (...)
czytaj całość
Serdecznie zapraszamy na debatę pt. „Wakacje ze śmieciami. Czy system kaucyjny oczyści środowisko?”, która odbędzie się 24 września o godz. (...)
czytaj całość
System kaucyjny nie rozwiąże najważniejszego problemu
czytaj całość
„Wbrew nasilonej ostatnio kampanii propagandowej uważamy, że budowa elektrowni jądrowych w Polsce nie powinna mieć miejsca…
czytaj całość
List otwarty do Pani Pauliny Hennig-Kloski, Ministry Klimatu i Środowiska w sprawie niezwłocznego przeprowadzenia rzetelnych konsultacji publicznych aktualizacji Krajowego Planu w dziedzinie (...)
czytaj całość
Serdecznie zapraszamy do udziału w debacie przedwyborczej z politykami partii Zieloni pt. Jak wzmocnić politykę energetyczną i ekologiczną UE oraz (...)
czytaj całość
więcej
2024-05-28
Najważniejsza debata o transformacji energetycznej
2024-05-19
Debata o transformacji energetycznej
2024-04-25
Mieszkańcy i samorządy chcą biogazowni. Nowoczesne nie powodują niedogodności
2024-04-24
Inauguracja Akcji Czysta Odra. Rusza akcja sprzątania i zarybiania
2024-03-20
Konferencja: Autonomia energetyczna Gmin - energetyka obywatelska
2024-02-23
Samorządowa debata wyborcza o przyszłości Dolnego Śląska
2024-02-15
Konferencja prasowa - Odra jako osoba prawna
2024-02-12
INNOWACYJNE I SPRAWDZONE TECHNOLOGIE W TRANSFORMACJI ENERGETYCZNEJ DOLNEGO ŚLĄSKA I (...)
2024-01-18
„Odwołać katastrofę”. Czy da się walczyć z dezinformacją klimatyczną?
2023-12-14
Koalicja Klimatyczna: Mimo rozwodnionego porozumienia, COP28 to początek końca ery (...)
2023-11-10
Ministerstwo Kultury zapłaci za ślepe wykonywanie interesów branży wydobycia węgla (...)
2023-11-10
Dni Klimatu Wrocławskiego Środowiska Akademickiego 2023
2023-10-07
Debata wyborcza o lasach
2023-10-05
We Wrocławiu powstało nowoczesne laboratorium – pracuje nad oszczędzaniem energii
2023-10-04
Otwarta debata wyborcza we Wrocławiu - 5.10.2023 w Kinie Nowe (...)
2023-10-02
„Popełniliśmy wielki błąd”. Opozycja jednogłośnie o potrzebie transformacji energetycznej
2023-09-22
Debata wyborcza: Jakiej transformacji energetyki i ochrony klimatu potrzebujemy?
2023-09-21
Fundusze na rozwój firm – od kuchni. Bezpłatne szkolenie w (...)
2023-08-17
Ta zmiana każdemu Polakowi odbiera prawo do decydowaniu o miejscu, (...)
2023-07-21
NIK: Szkoda środowiska
2023-05-30
Ostatni wtorek dla kaucji
2023-04-26
Akcja Czysta Odra - 28.04.2023
2023-03-05
Ekolodzy okupowali restaurację Gesslera
2023-03-05
Ekolodzy zaskarżą przedłużenie koncesji dla Turowa
2023-02-22
Czy budowa elektrowni "Młoty" to dobry pomysł?
2022-12-06
Region turoszowski bez funduszy na transformację.
2022-11-17
Młodzeżowy Strajk Klimatyczny: 18.11.2022 strajkujemy dla klimatu!
2022-11-03
JESTEŚMY NADAL W CZARNYM DOLE
2022-10-25
DOSYĆ wpuszczania Odry w kanał!
2022-09-24
Młodzezowy Strajk Klimatyczny: Wrocław
2022-09-22
Młodzieżowy Strajk Klimatyczn: Miasteczko Klimatyczne
2022-09-16
Zrzutka na Odrę: ODRAtujmy Odrę!
2022-09-06
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) sierpień 2022
2022-08-25
Stanowisko Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego
2022-08-13
Dosyć trucia
2022-08-12
Zieloni i KO: Katastrofa ekologiczna na Odrze oraz jej konsekwencje (...)
2022-07-08
Wodny Azyl w Warszawie
2022-07-05
Za zieloną fasadą Krajowych Planów Odbudowy
2022-06-29
Czego boją się handlowcy, czyli kto zapłaci za kaucję?
2022-05-27
Potrzebujemy więcej zieleni i bezpieczeństwa w funduszach UE na lata (...)
2022-05-26
Porozmawiajmy o transformacji i o środkach na odporność - debata (...)
2022-05-18
Wybory w NRW
2022-05-09
Akcja Czysta Odra - 850 km edukacji ekologicznej
2022-04-28
Inauguracja Akcji Czysta Odra
2022-04-26
Skończmy z wykorzystywaniem zwierząt w badaniach naukowych!
2022-04-21
Choosing the Right Path at this Turning Point in History
2022-04-14
Konferencja pt. Ochrona dziedzictwa kulturowego Łużyc w procesie transformacji trójziemia
2022-01-29
EkoObywatel – wsparcie interwencji i zmian systemowych
2022-01-13
Demonstracja w sprawie Taksonomii Unii Europejskiej
2022-01-03
Konferencja pt. Krajobraz kulturowy Łużyc zasobem transformacji regionu zgorzeleckiego
2021-12-21
IV Wrocławskie Konwersatorium Inteligentna Energetyka
2021-12-03
Odkrywki i węgiel bezdni.
2021-11-19
Polski Kongres Klimatyczny
2021-11-04
Nowe ekologiczne miejsce na mapie Warszawy
2021-10-20
Gwałtowne zmiany zniweczą rozwój polskiej fotowoltaiki – apel do rządu
2021-08-31
Turów: 102 dni od postanowienia TSUE. Czy Polskę czekają kary?
2021-08-11
List Otwarty do Prezesa Zarządu PGE
2021-08-09
Rozpoczyna się międzynarodowy i otwarty Rzeczny Uniwersytet 2021!
2021-08-03
Turów 2071, czyli o potędze wyobraźni
2021-07-30
Przezorność i odpowiedzialność w czasie pandemii, czyli dlaczego warto czytać (...)
2021-07-30
Plener Ziemia Zgorzelecka: OPOLNO 2071
2021-07-26
Skarb Państwa straci nawet pół miliarda złotych!
2021-07-19
EKO-UNIA na festiwalu Góry literatury w Nowej Rudzie i okolicach
2021-07-13
Twarde negocjacje opóźniają odejście od węgla, a nowy blok w (...)
2021-06-30
Czy Śląsk straci 2,6 mld euro? Społecznicy apelują do marszałka
2021-06-09
Herpetolodzy odłowią inwazyjne żółwie z Fosy Miejskiej
2021-06-08
Zaprojektuj "zieloną" ciepłownię przyszłości z NCBR
2021-05-31
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) Maj 2021
2021-05-27
Turów szansą na początek (zaplanowanego) końca węgla w Polsce
2021-05-20
Subregion Wałbrzyski- dekarbonizacja 2030, neutralność klimatyczna 2040
2021-05-17
NCBR wyłoni 40 półfinalistów Wielkiego Wyzwania: Energia
2021-05-14
Rowerem po wulkanach w Chile
2021-05-13
Sprzeciw wobec budowy nowego odcinka obwodnicy we Wrocławiu
2021-05-12
Będziemy zarabiać za bycie ekologicznym?
2021-05-05
Ptaki wędrowne mają coraz większe kłopoty
2021-05-05
Pomysły z Europy Środkowej na walkę ze skutkami zmian klimatu (...)
2021-05-04
Stanowisko Rady Krajowej Partii Zieloni ws. ratyfikacji Funduszu Odbudowy
2021-04-29
Fałszywy patriotyzm węglowy drogą do bezrobocia w Turowie
2021-04-28
Zatrzymać katastrofę czy aktywistów klimatycznych?
2021-04-26
Rozmowa z Anną Dziadek, prezeską Stowarzyszenia *NIE kopalni odkrywkowej*
2021-04-26
80%, a może nawet 90% ciepła z OZE. Nowe przedsięwzięcie (...)
2021-04-23
NIK o ochronie ludzi przed szkodliwym wpływem tworzyw sztucznych
2021-04-22
Od Bauhausu do NEB – lekcja z przeszłości dla przyszłości
2021-04-20
Podpisz petycję w sprawie powołania unijnego Komisarza ds. Dobrostanu Zwierząt
2021-04-08
Petycja "Stop! elektrowni fotowoltaicznej w Giebułtowie na terenie NATURA 2000."
2021-04-01
Gawlik w Sejmie: Nie chcemy Twierdzy Turów
2021-03-31
Zielone studium dla Wrocławia
2021-03-29
Senat wyklucza organizacje ekologiczne z postępowań administracyjnych
2021-03-19
Ruszają zgłoszenia do konkursu Eco-Miasto 2021
2021-02-25
Ile jest „eko” w ekogroszku?
2021-02-23
Kolejna po Lex Inwestor fikcyjna nowelizacja ustawy ooś już w (...)
2021-02-08
Na naszych oczach rodzi się Zielony Śląsk
Licencja Creative Commons Materiały zgromadzone na serwisie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Korzystanie z naszego serwisu oznacza akceptację przez Państwa naszej Polityki prywatności.
Zobacz więcej